F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
91
– Mən onu dəlicəsinə sevirəm, – dedi. – Vanya, mən səni heç vaxt belə sevməmişəm. Özüm də bilirəm ki, dəli olmuşam, lazım olduğu kimi sevmirəm. Adamı belə sevmək yaxşı deyil… Vanya, qulaq as, gör, nə deyirəm: mən əvvəl də bilirdim, hətta bizim ən xoşbəxt dəqiqələrimizdə də hiss edirdim ki, o mənə ancaq əzab verəcək. Axı, nə etmək olar: indi onun mənə verdiyi əzab da mənim üçün xoşbəxtlikdir! Yoxsa, mən onun yanına ürəyim açılmaq üçün gedirəm? Yoxsa, mən ondan nələr görəcəyimi, ondan nələr çəkəcəyimi indidən bilmirəm? O məni həmişə sevəcəyinə and içib, hər cürə vədlər verib, amma mən onun vədlərinə inanmıram, onlara heç əhəmiyyət vermirəm, əvvəl də heç əhəmiyyət vermirdim, lakin bunu da bilirdim ki, o mənə yalan demir, heç yalan deməyi bacarmır da. Mən özüm ona dedim, özüm dedim ki, mən heç bir şeylə sənin əl-qolunu bağlamayacağam. Bu yaxşıdır: əl-qolu bağlanmağı heç kəs xoşlamır, birinci elə mən özüm xoşlamıram. Bununla belə, mən onun qulu olmağa, öz könlümlə onun qulu olmağa şadam! Onun hər bir hərəkətinə, hər bir əzabına dözməyə hazıram, – ancaq o mənimlə olsun, ancaq mən onu görə downloaded from KitabYurdu.org
92
bilim, ona baxa bilim! Lap elə qoy başqasını sevsin, ancaq bu mənim yanımda olsun, mən də orada olum… – Birdən o mənə baxaraq dedi: – Vanya, gör bu nə alçaqlıqdır! – Onun gözləri qızdırmalı adam gözləri kimi parıldayırdı. Bir anlığa mənə elə gəldi ki, o sayıqlayır. – Axı, belə bir şeyi arzu etmək alçaqlıqdır! Nə etmək olar? Özüm deyirəm ki, alçaqlıqdır, amma o məni atsa, mən onun dalınca dünyanın lap o başına gedərəm – məni lap rədd etsə də, qovsa da, yenə gedərəm! Budur, sən mənə öyüd-nəsihət verirsən, çalışırsan ki, mən geri qayıdım: tutaq ki, elə qayıtdım: bundan axı nə çıxar? Qayıdaram, amma sabah yenə də çıxıb gedərəm, əmr edər, yenə onun yanına gedərəm; fit verib məni bir it kimi səslər, – mən də onun ardınca yüyürərəm. Əzabmı deyirsən?! Mən onun verəcəyi əzabdan qorxmuram! Mən biləcəyəm ki, bu əzabı o verir… Ah, Vanya, bunu izah etmək mümkün deyil! Mən düşünərək öz-özümə dedim: “Bəs atan, anan?” Nataşa elə bil ki, onları unutmuşdu. – Nataşa, deməli, o səninlə evlənməyəcək? downloaded from KitabYurdu.org 93
– Evlənəcəyinə söz verib, söz verib! O elə indi məni ona görə çağırmışdır ki, sabah şəhərdən kənarda, gizlincə gedib nikahımızı oxutduraq, axı o heç özü də nə etdiyini bilmir! O bəlkə də heç nikah oxutdurmağın qaydasını da bilmir! Bir də, axı, ondan nə ər?! Gülməli deyilmi! Evləndimi – bədbəxt olacaq, məni danlamağa başlayacaq… Mən istəmirəm ki, o məni bir şey üstündə danlasın! Mən bütün varlığımı ona verərəm, qoy o mənə heç bir şey verməsin! Əgər o evləndikdən sonra bədbəxt olacaqsa, onda niyə onu bədbəxt eləyim? Mən: – Nataşa, – dedim, – bu ki sərsəmlikdir! Yaxşı, sən bu saat onun yanına gedirsən? – Yox, o söz verib ki, bura gəlsin, məni aparsın; biz şərtləşmişik… Nataşa ehtirasla uzaqlara baxdı, lakin hələ heç kəs görünmürdü. Mən hiddətlə çığırdım: downloaded from KitabYurdu.org
94
– O hələ gəlməyib! Amma sən əvvəl gəlmisən? – Nataşa səntirlədi, sanki onu vurmuşdular, o daxilən ağrı duymuş kimi üz-gözünü qırışdırdı. Sonra acı-acı gülümsəyərək dedi: – O bəlkə də heç gəlmədi. Üç gün bundan əvvəl yazırdı ki, əgər sən mənə söz verməsən ki, gələcəyəm, onda mən istər-istəməz öz qərarımı ləğv edəcəyəm, yəni daha nikahımızı oxutdurmayacağıq, atam da məni evləndirmək istədiyi qızın yanına aparacaq. Bunları da o, elə sadə, elə təbii bir şəkildə yazırdı ki, elə bil əhəmiyyətsiz bir şeydən bəhs edirdi… Vanya, bəlkə o doğrudan da qızın yanına gedib, onda nə olar? Mən dinmədim. O, mənim əlimi bərk-bərk sıxdı; gözləri parıldadı. Sonra güclə eşidiləcək bir səslə sözünə davam etdi: – O, qızın yanındadır. O ümid edirdi ki, mən bura gəlməyəcəyəm, o da qızın yanına gedəcək, sonra da deyəcək ki, “təqsir məndə deyil, mən qabaqcadan sənə xəbərdarlıq etmişdim, sən özün gəlmədin”. Mən onun zəhləsini tökmüşəm, buna görə də məndən uzaqlaşır… Ah, ilahi! Mən downloaded from KitabYurdu.org
95
dəliyəm! Bu son görüşümüzdə o özü mənə demişdi ki, “sən mənim zəhləmi tökmüsən…” Daha mən niyə gözləyirəm?! Birdən mən onu uzaqda, sahil küçəsində görüb çığırdım: – Odur, gəlir! Nataşa diksinib çığırdı, yaxınlaşmaqda olan Alyoşaya diqqətlə baxdı, birdən mənim əlimi buraxıb onun üstünə yüyürdü. O da addımlarını yeyinlətdi; Alyoşa onu qucaqlayıb bağrına basdı. Küçədə bizdən başqa heç kəs yox idi. Onlar bir-birini öpürdülər, gülürdülər. Nataşa həm gülür, həm də ağlayırdı, sanki onlar çox uzun ayrılıqdan sonra görüşürdülər. Nataşanın solğun yanaqları qıpqırmızı qızarmışdı, dərin həyəcan içində o sanki özünü unutmuşdu… Alyoşa məni görüb elə o saat yanıma gəldi.
Bundan əvvəl mən onu çox görmüşdüm, lakin yenə də ona diqqətlə baxırdım; mən onun gözlərinə baxırdım, sanki onun gözləri bütün şübhələrimi həll edəcəkdi, sanki o mənə downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|