F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
182
qanunidir, təbiidir! İlk addımı sən atmalısan. Sən bunu elə, onda o da səni heç bir qeydsiz-şərtsiz bağışlayar. – Qeydsiz-şərtsiz! Bu mümkün deyil, Vanya, nahaq yerə məni məzəmmət eləmə! Mən bu barədə gecə-gündüz düşünmüşəm, yenə də düşünürəm. O gündən ki mən onları atıb gəlmişəm, bəlkə də elə bir gün olmamışdır ki, mən bu barədə düşünməyim. Biz axı bu barədə dəfələrlə danışmışıq! Axı sən özün bilirsən ki, bu mümkün olan şey deyil! – Sən buna bir təşəbbüs elə! – Yox, əzizim, olmaz! Mən təşəbbüs etsəm, onun qəzəbini daha da artıraram. O şey ki olub qurtarıb – onu daha geri qaytarmaq olmaz! Özü də bilirsən nəyi geri qaytarmaq olmaz? Mənim onlarla bir yerdə keçirdiyim xoşbəxt uşaqlıq illərini! Bunu daha geri qaytarmaq olmaz! Atam məni bağışlasa da, o indi məni heç tanıya bilməz. O məni, yekə bir qız olduğum halda, uşaq kimi sevərdi. O mənim uşaq sadəlövhlüyümdən həzz alardı, yeddi yaşında olanda o mənə necə nəvaziş göstərərdi, başımı sığallayardı, mən onun dizləri üstə oturub ona öz uşaq nəğmələrimi oxuyardım. Lap ilk uşaqlıq illərindən ta axır vaxtlara kimi, o downloaded from KitabYurdu.org
183
mənim çarpayıma yaxınlaşar, yatmazdan qabaq mənə xaç vurardı. Bu bədbəxtlik üz verəndən bir ay əvvəl o mənə sırğa almışdı, özü də məndən gizlədirdi (amma mən bunu bilirdim), bunu eşidəndə mənim nə dərəcə fərəhlənəcəyimi təsəvvür edərək, bir uşaq kimi sevinirdi, lakin mən ona deyəndə ki sırğa alındığını çoxdan bilirəm, onun hamıya, hamıdan da əvvəl mənə bərk acığı tutdu. Evdən gedəndən üç gün əvvəl o gördü ki, mən qəmginəm, o saat özü də son dərəcə qəmgin oldu, bir təsəvvür elə ki, kefimi açmaq üçün məni teatra aparmaq fikrinə düşdü, gedib bilet aldı!.. Vallah, o bununla mənim qəm-qüssəmi dağıtmaq istəyirdi... Təkrar edirəm: o məni ancaq xırdaca bir qız kimi tanıyır, xırdaca bir qız kimi də sevirdi, mənim də bir zaman qadın olacağımı heç düşünmək istəmirdi... Bu onun heç ağlına da gəlmirdi. İndi mən evə qayıtsam, o məni heç tanımaz da. O məni bağışlasa da, qarşısında kimi görəcək? Mən daha əvvəlki Nataşa deyiləm, mən daha uşaq deyiləm, mən çox şeylər görmüşəm. Mən özümü ona istətsəm də, o yenə də ötüb- keçən o xoş günləri xatırlayıb ah çəkəcək, mənim əvvəlki Nataşa olmadığımı görüb qəmgin olacaq, o zaman ki məni downloaded from KitabYurdu.org
184
bir uşaq kimi sevirdi... Keçmiş adama həmişə yaxşı görünür! Yada düşərək qəlbə iztirab verir! – o öz dediklərinə uyaraq həyəcanla əlavə etdi. – Ah, Vanya, keçən günlər nə yaxşı günlər idi! – bu sözlər iztirabla onun qəlbindən qoparaq sözünü kəsdi. Mən dedim: – Nataşa, sənin dediklərin doğrudur. Deməli, o indi səni yenidən tanımalı, yenidən sevməlidir. Xüsusilə, gərək səni tanısın. Bunda axı nə var ki? O səni sevər də. Yoxsa sən elə zənn edirsən ki, elə bir adam, elə bir qəlbə malik olan bir insan səni daha tanıya bilməz, səni başa düşə bilməz?! – Ah, Vanya, haqsız danışma! Məni başa düşməyə nə var ki?! Mən bunu demirəm. Bilirsən, ata məhəbbətində də qısqanclıq var. O bundan inciyir ki, Alyoşa ilə olan bu məsələ onsuz başlanmış, onsuz da həll olunmuşdur, o bundan xəbər tutmamış, bunu gözdən qaçırmışdır. O bilir ki, bunu heç əvvəldən də duymamışdır, bizim sevgimizin belə bədbəxtliklə nəticələnməsini, mənim evdən qaçmağımı o öz sirlərimi belə “nanəcibliklə” gizlətməyimdə görür. Mən lap sevməyə başlayanda gəlib bunu ona demədim, sonra da downloaded from KitabYurdu.org
185
bütün tutduğum işləri gəlib ona söyləyərək, onun qarşısında tövbə etmədim, əksinə, mən hər şeyi öz ürəyimdə gizlətdim, ona söyləmədim. Vanya, səni inandırıram ki, sevgimi ondan gizlətməyim, ona bu sevginin nəticəsindən, yəni mənim evdən getməyimdən, özümü sevdiyim adama təslim etməyimdən daha artıq ağır gəlir. O bundan daha artıq inciyir, özünü daha artıq təhqir olunmuş hesab edir. Tutaq ki, o indi məni bir ata kimi, məhəbbətlə, mehribanlıqla qarşıladı, lakin ədavət toxumu yenə də onun ürəyində qalacaq. İki-üç gündən sonra keçmişi yada salıb məni danlayacaq, aramızda inciklik, anlaşılmazlıq əmələ gələcək. Bir də ki, o məni qeydsiz-şərtsiz bağışlamayacaq. Tutaq ki, mən ona lap doğrusunu dedim, lap ürəkdən dedim ki, mən sizi nə dərəcədə təhqir etdiyimi, nə dərəcədə sizin qarşınızda müqəssir olduğumu başa düşürəm. Alyoşa ilə olan bu
qədər əzab çəkdiyimi o başa düşmək istəməsə də, bu mənim qəlbimi nə qədər ağrıtsa da, mən canımı dişimə tutub buna dözəcəyəm, ancaq bununla da o kifayətlənməyəcək. O məndən mümkün olmayan bir şey tələb edəcək, o tələb downloaded from KitabYurdu.org 186
edəcək ki, mən bu keçmiş günlərimi lənətləyim, Alyoşanı qarğıyım, öz sevgimdən peşman olduğumu bildirim! O mümkün olmayan bir şey istəyəcək: bizim həyatımızdan bu yarım ili silib atmaq, keçmiş günləri geri qaytarmaq... Lakin mən heç kəsə qarğış etməyəcəyəm, mən tövbə edə bilmərəm... İş belə gətirib, belə olub... Yox, Vanya, indi olmaz. Hələ bunun vaxtı deyil! – Bəs bunun vaxtı nə vaxt olacaq? – Bilmirəm. Bizim gələcək xoşbəxtliyimizi yenidən çox-çox əzab çəkməklə əldə etmək lazımdır, onu yeni-yeni əzablarla satın almaq lazımdır. Hər şey əzabla təmizlənir... Ah, Vanya, həyatda nə çox iztirab var! Mən susur, fikirli-fikirli ona baxırdım. – Sən niyə mənə elə baxırsan, Alyoşa, yox ey, Vanya? – o səhv etdiyi üçün gülümsədi. – Nataşa, mən sənin üzündəki təbəssümə baxıram. Belə gülümsəməyi sən haradan öyrənmisən? Əvvəllər sən belə gülümsəməzdin. – Mənim gülümsəməyimdə nə var ki? downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|