Фаиг Абдуллайев

 ___________________Зянэязур асланы–Аслан бяй Султанов
 
 
51
“Əzrayıl balama  dəyməsin, öz balası özünə qalsın”. Onun 
borcunu qaytarmaq istəyən Nəriman Nərimanovun göstərişi 
ilə Hacı Zeynalabdin Tağıyevin  əlindən bütün sərvətləri 
alındı. O, çox acınacaqlı  vəziyyətə düşür. Deyilənlərə görə 
hətta  Hacı Zeynalabdin Tağıyevin həyat yoldaşı aclıqdan 
dünyasını  dəyişib. Göründüyü kimi, institutda oxutdurduğu, 
çörək verdiyi, atalıq etdiyi, pul verdiyi Nəriman Nərimanov 
Püstə xanım  Əzizbəyovanın təbiri ilə desək, Hacı 
Zeynalabdin Tağıyevin borcunu bu cür qaytardı (Bu yerdə 
xalq içində çox işlədilən bir misalı xatırlamaq yerinə düşər: 
“Yetimə sual verirlər: Kimi söyərsən? O, da fikirləşmədən 
cavab verir ki, mənə çörək verəni” )  
Bütün bu əməllər vəzifə tutmaq üçün idi. Çox təəsüflər 
olsun ki, müstəqil dövlətimizi qan içində boğan onun 
Nəriman Nərimanovun təbiri ilə desək ildırım sürəti ilə 
ürəyinə zərbə vuran Şərqdə qurulan ilk demokratik müstəqil 
dövlətimizi vəhşicəsinə devirən düşmənlərə dəstək verir, onu 
ölkənin  ən yüksək ordeni ilə  təltif edir. Bu gün  isə çoxlu 
insanlar onu müdafiə edirlər. Nəriman Nərimanovun 
hərəkətlərinə  müəyyən donlar geyindirirlər. Guya ki, ona 
təzyiq ediblər, yoxsa o bu hərəkətləri etməzdi. əcəb məntiqdir. 
Hər cür cinayətləri et, sonra da ittiham obyektinə çevriləndə 
de ki, mənə  təzyiq ediblər, yoxsa mən bu cinayətləri 
etməzdim. Bu məntiqlə  də  hər bir cinayət edən özünə haqq 
qazandıra bilər. Mənə  təzyiq etdilər, yoxsa mən cinayət 
etməzdim. 
Xoşbəxtlikdən Aslan bəy Sultanovun mərkəzə ünvanladığı 
ittihamedici məruzəsinin əlyazması Azərbaycan Respublikası 
Prezident Aparatının Siyasi Sənədlər Arxivində fond 1, siya- 
hı 2, iş 139 qrifi ilə, Azərbaycan Baş Milli Dövlət Arxivində 
fond 410, siyahı 1, iş 205 qrifi ilə qorunub saxlanılmşdır. 
Indisə sizə Aslan bəyin öz əli ilə yazdığı ittihamedici 
məruzəni təqdim edirik: 

---

Фаиг Абдуллайев____________________________________  
 
52

---

 ___________________Зянэязур асланы–Аслан бяй Султанов
 
 
53

---

Фаиг Абдуллайев____________________________________  
 
54

---

 ___________________Зянэязур асланы–Аслан бяй Султанов
 
 
55

---

Фаиг Абдуллайев____________________________________  
 
56

---

 ___________________Зянэязур асланы–Аслан бяй Султанов
 
 
57
 
 

---

Фаиг Абдуллайев____________________________________  
 
58
Azərbaycan Milli Dövlət Arxivi, fond 410, siyahı 1, iş 205 
 
КОПИЯ 242 
В  АЗРЕВКОМ 
ДОКЛАД 
 
Каждый  раз  своевременно  и  аккуратно  Управление 
мною информировалось, как о положении вообще уезда, 
так касательно деятельности и состояния вверенной мне 
милиции, ответа на свои переписки я почему то ни разу 
не получал. 
Положение  Советвласти  в  Кубадлинском  уезде  в 
данное время крайне критическое: и это обусловливается 
тем,  что  с  одной  стороны  престиж  ее  подрывается 
нежелательными  и  даже  вредными  для  большевизма 
элементами  внутри,  а  с  другой - дашнаки  неотвязчиво 
предъявляют  свои  неприемлемые,  требования:  войти  с 
ними как в политическое так и торговое сношение. 
1.  Приглашение  дашнаками  представителей  мусуль-
манского населения от 6-го Апреля с/г, в сел. Акарак для 
обсуждения  так  называемых,  важных  вопросов  в  при-
сутствии главнокомандующего Нижде. 
2. Разновременное предложение посещать взаимно для 
торговой  цели  как  их,  так  и  мусульманский  ярмарки  и. 
т.д. 
Против  возможного  сближения  пограничных  мусуль-
ман  дашнаками  принимались  зависящие  меры  и  я  обо 
всем этом писал доклад Центру. 
Но  как  ни  сильна  антиболшевикская  мера,  предпри-
нимаемая  дашнаками  против  власти  она  никак  не  в 
состояний  причинить  нам  того  вреда,  какой  наносится 
нашему  делу  внутренними  врагами,  кои,  являясь 

---

 ___________________Зянэязур асланы–Аслан бяй Султанов
 
 
59
прочными  предателями  работают  среди  нас  под  маской 
партийных  и  преданных  советской  власти  работников 
нося  в  душе  корысти  больше  всего  заботься  о  захвате 
власти  в  свои  руки  для  проведения  своих  железных 
интересов,  с  какой  целью  стараются  заинтересовать  и 
загрязнить искренно и честно работающих. Опасная нам 
не провокация и не предложение дашнаков а губительно 
для  нашей  идеи  недобросовестное,  вполне  аферисти-
ческое  отношение  к  честным  работникам  подобных 
элементов  внутри  страны,  мешающих  правильному 
течению работы Советвласти. 
На  днях  стало  нам  известно,  что  Уездный  Ревком 
Центром реорганизован. Также я устранен от занимаемой 
мною  должности  Начальника  Уездной  Милиции;  а 
почему  мне  официально  ничего  не  известно;  но  я  более 
чем  уверен,  что  эта  совершена  вследствие  ложной 
информации,  представленной  Центру  врагами  власти, 
относительно  ответственных  работников  уезда.  По 
имеющемуся сведению беглец, аферист, обвиняющийся в  
18 преступных деяниях, жит.сел. Кубатлы Мирза Мухтар 
Байрамов,  который,  благодаря  своей  аферистической 
умелости  мог,  не  будучи  партийным,  пройти  в  одно 
время секретари компартии в Кубадлинском уезде и стал 
за  тем  под  маской  партийного  злоупотреблять  своей 
властью,  допустив  ряд  бесчинств  и  не  законных 
поступков, пробрался в Баку с несколькими прибывшими 
из  дашнакскаго  района  в  Кубатлу,  подпольными 
работниками-армянами,  кои  в  Кубатлах  остановились  и 
несколько  дней  гостили  в  доме  Мирза  Мухтара 
Байрамова.  Последний,  чтобы  свергнуть  преследующих 
его  за  преступность  лиц  стоявших  во  главе  власти  в 
уезде,  наговорил  тем  подпольным  работникам  на  них 

---