32
(Şimalda və
savxozlarda
bəslənən susamuru)
hissəsinin şimal tərəflərində
iqlimə öyrədilmiş və
savxozlarda bəslənir.
dərisindən böyük, tükü nisbətən uzun və
yumuşaq, rəngi nisbətən tünd olur: alt
dodağında və habelə qarnının altında
uzunasına ağ zolaq olur.
Müəyyən cinsli
susamuru (vıdra)
Orta Asiya səhralarından
başqa MDB-nin bütün ərazisi
Dərisi böyük, tükü xeyli qısa, bir havada,
parlaq və arası yumuşaq tiftiklə dolu olur:
rəngi tünd və acıq qəhvəyi olur, bunların
tüklərinin aralarında olan cod qıllar
təmamilə təmizlənir.
Kamçatka qunduzu
Komandor və Kuril adaları
(hal-hazırda bunları ovlamaq
qadağandır)
Dərisi böyük, tükü hər yerində bir havada və
3 sm ucalıqda, çox sıx vaxt tüklərinin
arasında çal-çal tüklərdə olur .
Sibir porsuğu
MDB-nin Şimal meşələri
Dərisi böyük, tükü uzun olduqca parlaq,
lakin cod və aralarında seyrək tiftik olur.
Boynunda və belində tünd qəhvəyi ləkə
olur: böyürlərinin və yancaqlarının tükünün
rəngi açıq olur.
Porsuq
Tundra və Şimal meşələri
rayonlarındam başqa
Rusiyanın bütün ərazisi
Porsuğun bel və yan tərəflərinin tükü uzun
cod və qıl kimi və aralarında seyrək tiftik
olur: bunların tükü ümumiyyətlə, qonur
gümüşü olur və bundan əsas etibarilə
qayrılır.
Pişiklər qrupu. Bu qrupa iri və orta boyda xəzlik heyvanlar mənsub edilir.
Bunların tükü sıx, bir qaydada və çox vaxt yumşaq olur. Bunların quyruğu uzun
olur, vaşaqdan və boz çölpişiyindən başqa hamısının quyruğu bədənini
uzunluğunda yaxud onun yarısı qədər olur. Vaşaqla boz rəngli çölpişisiyinin
quyruğu isə çox qısa olmaqla başdan-başa tüklü olur. Bir çoxlarının tükü göndələn
zolaqlı və xallı olur.
Cədvəl 2. Pişiklər qrupu heyvan dərisinin xarakteristikası
Xəzli
heyvanların
növü
Yaşadığı rayonlar
Dərisinin xarakteristikası
Pələng
Zaqafqaziya, Orta Asiya,
Ussuriya
Dərisi çox böyük, tükü qısa və cod rəngi
qızartaq və gündələn qara zolaqları olur,
bunlar əsas etibarilə xalça əvəzinə istifadə
edilir.
Bars
Orta Asiya, Altay
Dərisi böyük, tükü kifayət qədər uzun sıx
33
yumşaq, açıq sarımtıl boz və üstündə tutqun
həlqələri olur, quyruğu uzun və tüklü olur.
Bəbir
Qafqaz,
Zaqafqaziya,Ussuriya
Dərisi böyük tükü qısa, bir qədər cod qızartaq
və üstündə aydın görünən həlqəli xallar olur,
quyruğu o qədərdə tüklü olmur.
Vaşaq
MDB-nin meşəlik zonası
Qafqaz, Orta Asiya
Dərisi böyük, tükü uzun, yumşaq rəngi açıq
bozdan başlamış şux kürən rəngə qədər olur,
üstündə çox vaxt tünd xallar olur, quyruğu qısa
(kəsik kimi) və qulaqları pompullu olur.
Vəhşi pişik
a) Səhra vaşağı
Orta Asiya səhraları
Dərisi böyük, tükü qısa, cod tutqun və xeyli
seyrək, sarımtıl-qum rəngində, qulaqları
pompullu olur.
b) Meşəpişiyi
Qafqaz, Zaqafqaziya, Qərbi
Ukrayna
Dərisi orta ölçüdə tükü uzun yumşaq və sıx
rəngi bozumtul qonur və belində tünd zolağı
olur, bəzən üstündə göndələn zolaqlar olur,
quyruğu bədəninin 1/3-1/2 uzunluğunda olur.
v) Amır pişiyi
Ussuriya
Dərisi orta ölçüdə, tükü uzun yumuşaq belinin
və böyürlərinin rəngi qızartaq qonur və
üstündə tünd xalları olur,qarnının altı qızartaq,
həm də tünd kürən xallı olur.
q) Çöl pişiyi
Qazaxıstan,Orta Asiya
Dərisi orta ölçüdə tükü qısa, lakin sıx və
yumuşaq olur, belinin və böyürlərinin rəngi
boz və ya sarımtıl-boz və üstündə tünd ləkələri
olur, qarnının altı ağımtıl və səpgili quyruğu
uzun olur.
ğ) Qamışlıq
pişiyi
Orta
Asiya,Dağıstan,Azərbabycan
Dərisi böyük tükü uzun nisbətən seyrək və cod
rəngi sarımtıl-boz və ya bozumtul-qonur olur,
beli uzunu bir zolaq gedir, xalı olmur.
d)Manulpişiyi
Orta Asiya, Cənubi
Zaqafqaziya, Altay,
Zabaykalye
Dərisi orta ölçüdə tükü sıx uzun və yumşaq
olur,rəngi ya sarımtıl-boz və üstündə gümüşü
səpgisi, yaxud qızartaq və üstündə göndələninə
tünd zolaqları olur, quyruğu qısa olur.
İtlər qrupu. Bu qrupa bir sıra böyük və ya orta boyda xəzli heyvan növləri
daxildir.Bunların tükü uzun və sıx olur, tükləri tiftiyini örtüyü uzun və tüklü olur.
Quyruğunun dibində tük nisbətən qısa olur və ona görə də buğum əmələ gəlir. İtlər
qrupuna olan növlər cədvəl 3-də göstərilmişdir
34
Cədvəl 3. İtlər qrupuna mənsub heyvan dərilərinin xarakteristikası
Xəzli
heyvanların
növü
Yaşadığı rayonlar
Dərisinin xarakteristikası
Qurd
MDB-nin bütün ərazisi
Dərisi böyük olur, tükü müxtəlif, yəni ya
xeyli sıx və boz rəngdə (şimal qurdu) yaxud
qısa cod seyrək və qızartaq boz olur.(cenub
qurdu)
Çaqqal
Qafqaz, Orta Asiya
Dərisi qur dərisinə bənzəyir, lakin nisbətən
xırda pəncəsi nazik və tükü seyrək olur.
Ağ Şimal
tülküsü
MDB-nin tundura hissəsi və
Şimal Buzlu okeandakı adalar
Dərisi orta ölçüdə tükü xüsusilə sıx yumşaq
uzun və ipək kimi olur, qış dərisinin rəngi
tam ağ olur
Mavi Şimal
tülküsü
Tundura və Şimal Buzlu
okeandaki adalar
Dərisi rənginə görə Şimal tülkü dərisindən
seçilir: tükünün rəngi açıq mavidən
başlamış tünd qəhvəyi və tünd mavi rəngə
qədər çalır
Cənubi Sibir
tüküsü (korsak)
Qafqazın şimal şərq hissəsi,
Qazaxıstan, Orta Asiya,
Zabaykalye
Dərisi xırda tükü olduqca yumşaq və sıx
rəngi açıq gümüşü yaxud tutqun bozumtul
olur.
Tülkülər
a) adi tülkü
MDB-nin bütün ərazisi
Dərisi orta ölçüdə şimal cinslərinin tükü
yumşaq cənub cinslərininki isə cod kimi
olur, rəngi şux kürən, sayır yaxud boz,
quyruğu tüklü olur.
b) döşübaz
tülkü
Əksəriyyətcə, Sibir və MDB-
nin Avropa hissəsinin şimal
rayonları
Dərisi adi tülkülərin dərisindən, döşününü
qarınaltı hissəsinin pəncələrinin və başının
tünd boz olması ilə fərqlənir, dərisinin çiyin
hissəsində bozumtul xaç çəkilmiş olur.
v) xaçlı tülkü
Əksəriyyətcə, Sibir və MDB-
nin Avropa hissəsinin şimal
rayonları
Dərisini rəngi daha tünd olur, çiynində qara
yaxud qara- qonur xaç şəkli olur, bunların
dərisi döşüboz tülkülərin dərisindən
qiymətlidir
q) qara-qonur
tülkü
Sibir və Uzaq Şərqin Şimal
meşələri
Dərisi qara qonur yaxud tünd qonur olur və
tüklərinin arasında gümüşü rəngli tüklər
olur, qulağının dibində azca kürən tüklərə
rast gəlinir.
ğ) gümüşü-qara
tükü
Müəyyən təsərrüfatlarda
bəslənir
Dərisi təmamilə qara, yaxun qara qonur
tüklə örtülmüş olur, tüklərinin az-çox
gümüşü uzun tüklər də olur. Quyruğunun
ucu ağ, ağız hissəsində boynunda və
qarınaltında ağ tüklər olur.
d) ağ qızıl rəngli
tülkü
Müəyyən təsərrüfatlarda
bəslənir
Tükü əsasən bozumtul polad rəngində olur
və bir qədər mavi rəngə çalır, belinin
ortasında tünd zolaq olur, bunlarınm bəzi
növlərinin ağızı ağ olur
Dostları ilə paylaş: |