Fati MƏ fati MƏDİ R

 
115 
Övladlara necə  ana olmalı? 
Cə miyyə tdə  necə  qadın olmalı? 
Fatimə  (ə ) bütün bu suallara cavabdır. O, özü bir imam, rə hbə rdir. 
Yə `ni dünya qadınları üçün misilsiz bir ideal! 
Onun heyranedici uş aqlığ ı, daxili və  xarici cə bhə lə rdə  davamlı 
mübarizə si,  hə yatının  müxtə lif  mə qamları  hə r  bir  qadının  “necə  
olmalı” sualına cavab verir.  
Nə   qə də r  danış dıqsa,  yenə   də   az  oldu.  Demə diklə rimiz 
dediklə rimizdə n  qat-qat  çoxdur.  Fatimə nin  (ə )  mə nim  üçün  ə n 
maraqlı xüsusiyyə tlə rində n biri, onun Əlinin (ə ) yoldaş ı olmasıdır. 
Fatimə  Əli üçün tə kcə  hə yat yoldaş ı deyildi. Fatimə  Əlinin hə m 
mübarizə , hə m də  tə nhalıq dostu idi. Əli də  Fatimə yə  və  onun 
övladlarına  sadə cə   ailə   baş çısı  gözü  ilə   baxmırdı.  Bu  ailə  
Peyğ ə mbə r ailə si idi.  
Əli Fatimə də n sonra evlə nir və  övladları olur. Fatimə də n olan 
övladlarını “Fatimə  övladı”, o birilə rini isə  “Əli övladı” adlandırır. 
Fatimə  (ə ) Peyğ ə mbə rin (s) də  nə zə rində  o biri qızlarından 
fə rqlə nir.  Ona  ciddi  yanaş ır,  ona  kiçik  yaş larında  böyük 
də `və tlə rlə  müraciə t edir.  
Bir  natiq  Hə zrə t  Mə ryə mdə n  danış arkə n  dedi:  “1700  ildir  ki, 
dünya  xə tiblə ri  Mə ryə mdə n  danış ır.  Mə ryə min  fə zilə tlə ri 
bə yan edilir, ş airlə r ona ş e`rlə r hə sr edir, rə ssamlar onun portretini 
çə kir  və   s.  Amma  bütün  bunları  bir  neçə   kə lmə   ilə   də   ifadə  
etmə k olur: “Mə ryə m İ sanın anasıdır”. 
Mə n  də   Fatimə ni  (ə )  bir  neçə   kə lmə   ilə   tə qdim  etmə k 
istə dim.  
“Fatimə  böyük Xə dicə nin qızıdır” dedim, kifayə t etmə di. “Fatimə  
Mə hə mmə din  qızıdır”  dedim,  kifayə t  etmə di.  “Fatimə   Əlinin 

---

 
116 
xanımıdır”  dedim,  kifayə t  etmə di.  “Fatimə   Hə sə n  və   Hüseynin 
anasıdır” dedim, kifayə t etmə di.  
Bütün deyilə nlə r az oldu və  qə rara gə ldim ki, Fatimə  Fatimə dir! 
ƏSRİ Mİ Z MÜSƏLMAN QADINDAN NƏ GÖZLƏYİ R? 
Əvvə lcə , bir neçə  ə mə li tə klif haqqında danış maq istə yirə m. 
Yə `ni  qadın  hüquqları,  qadın  ş ə xsiyyə ti,  qadının  İ slamda  yeri  - 
nə zə ri  mə sə lə lə rdir.  Bu  hüquqlara,  dinin  ictimai  və   fə rdi 
göstə riş lə rinə   ə mə l  etmə k,  uyğ un  qaydalar  ə sasında 
hə yatımızı tə nzimlə mə k baş qa bir mə sə lə dir. Mə sə lə n, biz 
İ slam  dinində   elmə ,  insan  hüquqlarına  yetə rincə   diqqə t 
göstə rildiyini  tə krar-tə krar  deyirik.  Amma  tə ə ssüf  ki,  bu 
də yə rlə rdə n  istifadə   etmirik.  Yə `ni  bildiklə rimizə   ə mə l 
etmə klə   bu  də yə rlə rdə n  faydalana  bilə rik.  Çoxları  İ slam 
dinində   ictimai  mə s`uliyyə tlə rdə n,  ailə   və   qadın  hüquqlarından 
xə bə rdar  olsa  da,  bu  biliklə ri  bir  kə nara  qoyub,  qeyri-islami  adə t-
ə
n`ə nə lə r ə sasında yaş ayır. İ slami də yə rlə rlə  yaş amağ a 
cə hd  edə nlə r  də   cüz`idir.  Qısası,  danış mağ a  gə ldikdə   danış ır 
və  bununla da, kifayə tlə nirik. Hansı ki, İ slamda mövcud olan qanunları 
hə yata tə tbiq edib, faydalanmaq lazımdır. Əmə li tə kliflə r verilmə li, 
dini də yə rlə rin hə yatda gerçə klə ş mə si üçün yollar axtarılmalıdır. 
Ümumiyyə tlə ,  istə nilə n  bir  mə sə lə nin  layihə si  varsa,  onu 
hə yata keçirmə k haqqında düş ünmə k lazımdır. 
Bu mə sə lə ni araş dırmaq istə dim. Bu mövzu elmi planlaş dırmada 
müqə ddimə   kimi  faydalıdır.  Zə nnimcə ,  Fatimə nin  (ə )  adı  ilə  
bağ lı bu gecə də  bir neçə  ə mə li tə klifin bə yanı qə naə tbə xş  
olmayacaq. Bununla belə , gecə yə  toplaş an Fatimə  (ə ) aş iqlə ri bu 
xanım haqqında eş itmə k istə yirlə r. 

---

 
117 
Bu günkü söhbə t də qiq elmi nitq, ə mə li tə kliflə r planı olmayacaq. 
Bu  günkü  hə yatımızda  aktual  olan  mə sə lə lə r  barə də  
danış acağ ıq.  
Qadın  hüququ  və   tarixdə   qadının  rolu,  hə m  də   elmi  bir 
mə sə lə dir.  Müxtə lif  mə zhə blə r  və   fə lsə fi  cə rə yanların 
uyğ un mövzuya münasibə tdə  müxtə lif mövqelə ri mövcuddur. 
Bu gün, xüsusi ilə  ikinci Dünya Müharibə sində n sonra qadın, elə cə  
də  insan hüquqları dünyanın elmi və  ictimai-siyasi qurumlarında böyük bir 
hadisə  kimi müzakirə  olunmaqdadır. E`tiqadından, siyasi baxış ından asılı 
olmayaraq,  bütün  cə miyyə tlə r  uyğ un  proseslə rin  tə `sir 
dairə sində dir.  
Qadın  ş ə xsiyyə tində ki  böhrana  düçar  olmuş   qə rb  və   digə r 
qüdrə tli  dövlə tlə r,  tə ə ssüf  ki,  ə n  dindar  və   milli  adə t-
ə
n`ə nə li  cə miyyə tlə rdə   də   uyğ un  böhrana  sə bə b  olurlar. 
Çox  az  ölkə lə r  bu  seldə n  qorunub,  onun  qarş ısında  düzgün  mövqe 
seçə  biliblə r.  
“Qadın  azadlığ ı”  adı  altında  formalaş mış   modernizm  qarş ısında 
köhnə lmiş   adə t-ə n`ə nə lə rə   arxalanmaqla  dayanmaq,  demə k 
olar  ki,  mümkün  deyil.  Modernizmin  hücum  etdiyi  ölkə lə rdə   bu 
cə rə yanı  alqış larla  qarş ılayan  yalançı  ziyalı  tə bə qə lə r  də  
mövcuddur. Bu saxta intelligentlə r ağ ına-bozuna baxmadan öz dini, milli 
də yə rlə rini  modernizmin  ayaqları  altına  atır.  Bu  bə ladan  istə r 
müsə lman,  istə r  qeyri-müsə lman,  bütün  ş ə rq  ə zab  çə kir.  Elmə  
ə
saslanmayan,  mə ntiqsiz  müqavimə tlə r  isə ,  olduqca  mə nfi 
nə ticə lə rə   sə bə b  olur.  Ümumi  bir  qanunauyğ unluq  var.  Əgə r 
evə  od düş übsə  və  ev bir tə rə fdə n yanmağ a baş layıbsa, naş ı, 
sə riş tə siz  adam  bu  alovu  söndürmə k  istə sə   də ,  öz  mə ntiqsiz, 
qeyri-elmi hə rə kə tlə ri ilə , ə slində , alovu bütün evə  yayacaqdır. 

---