68
tələb edirdim ki, şeirini oxusun, sonra yemək verim.Əli də yalvarırdı: «Acından
öldüm, tez ol».Sonralar Əli xörək bişirməyə vərdiş elə-di.Əli bir xörək «kəşf
etmişdi, adını da qoymuşduq «ləzzət, ay allah!» Əlinin yazıçı yoldaşları tez - tez
onun yanına gələrdilər,Əliyə sifariş verərdilər: «Əli, sən allah,bir «ləzzət, ay
allah!» bişir yeyək».Əlinin xörəyi, doğrudan da ləzzətli olurdu.Əlbəttə, dadlı
olmalıydı: ət, soğan, yarım kilo da yağ!
…Bir dəfə teatra bilet almışdım.»Leyli və Məcnun» a.Mən teatra gedən-dən sonra
Əli bizə gəlir,məni soruşur.Harda olduğumu deyirlər.Ardımca teatra gəlir.Orada
Əlini tanıyırdılar, ona görə də içəri buraxırlar.Tənəffüs idi.Çıxıb teatrın foyesində
gəzişirdim.İçəri qayıdanda gördüm mənim yerimdə…Əli otu-rub.Bilmirdim, o
hardan öyrənmişdi ki,bura mənim yerimdir.Əli məni görən kimi yavaşca qulağıma
dedi: «Ədə, sən nə vaxt ağıllanacaqsan? Onsuz da Leylini Məcnuna
verməyəcəklər.Dur gedək…
…Bir dəfə Əli Moskvadan gəlmişdi.onunçün bir toyuq almışdıq.Toyuğu kəsmək
istəyəndə Əli zarafatla dedi: «Mən ölüm, onu Moskva qibləsinə kə-sin».Əli heç
vaxt, heç vaxt zarafatından qalmazdı.Otaqda məni qovar, zarafatla deyərdi: «Əclaf
Dezdemona, bu dəqiqə səni öz əllərimlə boğacağam!»
Çata bilməyəndə balışı götürüb mənə tolazlardı.
… «Azərbaycan» curnalının redaksiyasında işləyəndə yanına tez - tez
gedirdim.Onun yazıçı dostlarının hamısını yaxından tanıyırdım.O vaxtlar cur-nalın
redaktoru Əli vəliyev idi.Bəziləri elə bilirdi mən də yazıram.Bir dəfə Əli Vəliyev
mənə işarə ili soruşdu: «Bu oğlan kimdir, bura tez - tez gəlir?» Sonra da üzünü
mənə tutub soruşdu: «Bala, sən nə yazırsan?»
bir gün Əlidən soruşdum ki, ay Əli, bu «stilyaqa» deyirlər, o nə olan şeydir?
Əli dedi: «Stilyaqa» olmaq istəyirsən,Əli Vəliyevin pencəyini gey, bir uşağın da
şalvarını!» Axı,Əli Vəliyev ucaboylu adamdır, mən onun pencəyini geysəydim,
dizimə qədər düşəcəkdi…Özü də Əli Vəliyev elə uzun pencək geyirdi.
- Arif müəllim,Əli Kərim Moskvada oxuyanda sizə yazdığı məktubları
saxlayırdınızmı?
- Əlinin məktublarını yığırdım.Heyif ki, o məktublardan heç biri qalma-
yıb.Yığmışdım bir yerə.Hamısının birdən itirilməsi məni də yandırır.Əli ilə bir-
likdə şəkillərimiz də var…
- Əli Kərimin vəfatından xeyli keçir.Bu vaxt ərzində gözləyirdinizmi, kimsə
onunla əlaqədar sizə müraciət edəcək?
- Mənə rəsmi müraciət edən olmayıb.Yeri düşəndə, yoldaşlarla dərdimizi
bölüşdürmüşük.Sözün düzü, elə bilirdim, sən məndən Əli ilə bağlı nə
isə soru-
şacaqsan.Gözləmirdim söhbətimiz bir neçə saat davam edəcək.İndi yadıma düşdü
ki, xəstəxanaya getməliydim, qohumumuz yatır.Yoldaşım məni evdə gözləyir…
- Eşitdiyimə görə,Əli Kərimin toyu sizin evdə olub.Bəs Əlinin vəfatından nə
vaxt xəbər tutdunuz?
-Mən onda Nizami küçəsində yaşayırdım.Bir otağım vardı.Əlinin toyu
həmin otaqda oldu.İndiki toylar kimi gurultulu olmadı…Sən Əlinin ölümünü yada
saldın…Siqaretindən bir dənə ver.Çoxdan tərgitmişdim. …Əli xəstəxana-daydı,
mən işdə.Zəng elədilər ki, vəziyyəti ağırdır .getdim …gec idi.Əlini yaşadığı evdən
69
götürdülər.Həyətdə onun yazıçı yoldaşları, dostları toplaşmış-dı.Rəsul Rzanın
çıxışı yadımdadır: Rəsul Rza kövrəldi, dedi ki, mənim qardaşım yox idi,Əlini
özümə qardaş götürmüşdüm…
Nöyabr, 1980
KƏDƏRİN ÖMRÜNÜ UZADIRDILAR…
Adam qəbri görməklə də təsəlli taparmış! Hətta sevinərmiş ki, heç olma-sa
qəbrini görürəm.Yox, bu adi məzar deyil.Bu adi torpaq, adi mərmər de-yil!Əlinin
özünün və şeirlərinin ruhu hopmuş dünyadır! «Əli Kərim» sözü ya-zılmış mərmər
cansız ola bilməz! Mənə elə gəlir, bu başdaşı - abidə dünyanın hər yerindən
görünməyə layiqdir və görünür də!
Mən öz isti otağımı onun soyuq məzarına dəyişərdim.Amma bu şöhrətli
yerdəyişməyə həyatımın layiq olduğuna inanmıram!Yox,yox,Əli Kərimin uzandığı
torpağın soyuqluğuna inanmıram, inanmayacağam.Şeirlərində döyü-nən ürəyi
onun yatdığı torpağı da isidir.Mənə elə gəlir,Göyçaya,onun yanına gəlməyimdən
Əli Kərimin xəbəri var.Bilmirəm,harada dayanım ki, o məni daha yaxşı görə
bilsin.Bilmirəm, necə danışım ki, səsimi yaxşıca eşidə bilsin!..
O mənim adımı çəkib, birlikdə yol gedib, bir süfrədə çörək yeyib! Yer
üzündə bundan böyük səadət gərəyim deyil.Yəqin düşünürsünüz ki, Əli Kəri-mə
qarşı məndə hədsiz aludəçilik var.Varsa, öz istəyimlə kimə neyləyirəm ki? Mən
ondan nə yaxşılıqgörmüşəm, nə də pislik.Nə yaxşılıq ummuşam, nə pislik
edəcəyindən ehtiyatlanmışam.
Əli Kərim haqqında yazmağa mənə haqq verən onunla yaxından tanış-lığım
yox, ona olan məhəbbətimdir.Əli Kərim haqqında yazmaq rolunu mənə heç bir
«recissor» tapşırmayıb.Onun adı gələn yerdə mən Hamlet rolunu da oynayaram,
məzarçı rolunu da.amma bir başqasından ötrü Şekspir olmaq şöhrətindən də imtina
edərəm.
Təsəlli axtarıram.Əli haqqında daha çox öyrənmək istəyirəm.Bu söhbət-ləri
sənədli hekayə şəklində dəişləyərdim.Bu üsuldan ona görə imtina etdim ki,
Onda mən istər - istəməz həmin hekayəni,necə deyərlər, kosmetik cəhətdən
gözəlləşdirməyə çalışacaqdım.Bununla da mübaliğəyə yol verəcəkdim.Dialoq-da
isə bunu istəsəm də,mümkün deyil…
Bacısıgilin Göyçaydakı həyətində iki böyük tut ağacı var.Əli bu həyətdə, tut
ağacının altında çox dincəlib.Dostları, qlhumları ilə bu iri ağacların kölgə-sində
çox oturub.Kimin ağlına gələrdi ki, bir vaxtlar həyətdə süfrənin başında oturan Əli
Kərimin indi həmin yerdə cənazəsi qoyulacaq.Adama elə gəlirdi, bu dəqiqə örtüyü
qaldırsan,Əli yuxudan ayılacaq.Amma heç kəsin buna ürəyi gəl-mirdi.Hətta Rəsul
Rzanın da!Bəlkə elə bu möcüzənin baş verəcəyinə inanmadıqlarına görə Rəsul
Rza,Məmməd Araz,Altay Məmmədov, respubli-kanınxalq artisti Yusif
Vəliyev,Fikrət Sadıq,İsi Məlikzadə və onlarla başqaları ürək yanğısı ilə cənazəyə