Fərrux rüSTƏmov tamilla dadaşova ali MƏKTƏb pedaqogikasi

transformasiyalar

 

(latınca 

trcmsfornuıtio 

-

 

çevrilmə 

deməkdir. 

Mühüm 

xüsusiyyətlərin, forma və görünüşün dəyişməsi), 

metamorfo- T.olar

 

(yunanca 

metumorphösis -

 çevrilmə deməkdir. Dəyişilmə hadisəsi, 

təkamül  prosesində  qazanılmış  uyğunlaşma)  baş  verməkdədir. 

Təlimə  və  müəllimə  biganə  münasibət  yaranmış,  müəllimlərin 

cəmiyyətdə  tutduğu  yüksək  sosial  status  xeyli  aşağı  düşmüşdür. 

İndi  təhsil  alanların  əksəriyyəti  müəllimi  nümunə  kimi  qəbul 

elmirlər,  yüksək  bilik  almağa  da  cəhd  göstərmirlər.  Hər  bir  təhsil 

alana  fərdi  yanaşmam  tələb  edən  təhsil-tərbiyə  öz  əhəmiyyətini 

itirməkdədir. 

TahsUin  kompotentUyi  (professioıuıllığı

  va 

axhıqiUyi). 

Sokrala və Platona görə, həyatın və təhsilin bütün qaydaları yeganə 

bir prinsipə istinad edir. Bu, peşəkarlıq və əxlaqiliyin vəhdətindən 

ibarət  olan  kompotenllikdir.  Gecə  və  gündüz  kimi  bu  prinsipin 

tərkib  hissələri  olan  peşəkarlıq  və  əxlaqiliyin  də  təcrid  olunmuş 

halda mövcudluğu mümkün deyil. Platona görə, 

kompetent  adam, 

Ixn^qa sözL'), inudlcd

xəHtasindon  ibaroi  1,-ybiİ-sosial  varlıqdır.  O,  ahəngdarlıq  və 

qeyri-aliəngdarlıq,  yüksək  professional  konıpolenllik  və  yar 

arsızlıq,  zəngin  mənəviyyat  və  əxlaqı  naqislik,  rəhmdillik  və 

zülmkarlıq kimi keyfiyyətlərin bəzilərini özündə cəmləşdirir.

 Əxlaqi 

saflığın,  mənəvi  yetkinliyin,  insana  və  canlı  aləmə  məhəbbətin, 

xeyirxahlığın yoxluğu insanın yaradıcı qabiliyyətlərini buxovlayır. 

Məhz  buna  görə  də  kompotenllik  üzərində  ciddi  ictimai  nəzarət 

hamı üçün vacibdir. Heç bir kəs daşıdığı vəzifə üçün məsuliyyətini 

bir an belə unutmamalı, öz insanlıq və vətəndaşlıq borcunu vicdanla 

yerinə yetirməyə səy göstərməlidir. 

Halbuki bu gün insanlar  «ağına-bozuna baxmadan» təbiətə 

amansızlıqla müdaxilə etməklə onu eybəcərləşdirirlər. Heç bir şeylə 

hesablaşmadan  sivilizasiyanın  ən  yüksək  zirvəsini  fəth  etməyə 

çalışırlar.  Bu  niyyətlə  də  təbiətə  amansızlıqla  müdaxilə  edirlər. 

Hesablanmışdır ki, XX əsrdə 

S9 

---

bədbəxtliklər törədən kortəbii hadisələr daha dominant deyil. İndi 

dominant  olan:  nəqliyyatda,  atom  enerjisi  sahəsində,  kimya 

sənayesində  baş  verən  qəzalardır,  insanların  qeyri-  kompoienlliyi 

(əxlaqi.  yaxud  professional  kompoienlliyə  malik  olmaması) 

üzündən baş verən faciəli hadisələrdir. Sosial və iqtisadi çətinliklər, 

müharibələr, inqilablar, yenidənqurmalar, islahatlar, düşüncələrin, 

hissiyyatların  korlanması  nəticəsində  yeni-yeni  fəlakət  baş  verir, 

kütləvi qırğınların sayı artır. 

Təhsildə kompotentlik strategiyasının (prinsipinin) nəzərdən 

qaçırılması, heç şübhəsiz, təbiətdə, cəmiyyətdə, təhsildə çox böyük 

nöqsanlar  doğurmaqla  bütün  dünya  sivilizasiyasının  məhvinə 

aparıb çıxara bilər. Baş verə biləcək bu dəhşətlərin qarşısını almaq 

üçün 

təhsildə 

kompotentlik 

strategiyası 

bir 

an 

belə 

unudulmamalıdır. 

Hıımamsll.Jijdirnw və humanitarUışdırma stratef'iya.sı.

 Bu 

strategiya  professional  və  əxlaqi  kompotentlik  prinsipindən 

ayrılmazdır.  Humanistləşdirmə  və  humanitarlaşdırma  təhsilin 

məzmununun  və  formalarının  insan  təbiətinə,  onun  ruhuna, 

varlığına  uyğun  şəkildə  qurulmasını  tələb  edir.  Bu  isə  insanın 

cəmiyyətdə kompotent davranışı, kompotent yaşayışı deməkdir. 

Humanistləşdirmə  və  humanitarlaşdırma  prinsipi  təhsilin