Fnfsc fnst org

 16

mətbuatdan  yayindirmaq  üçün  güclü  imkanlari  vardir.  Bunun  haqqinda 

düşünün.  Ortalama,  ondan  səkkiz  adam  hedlayn  mətnini  oxuyar,  ancaq 

əsas  mətnin  qalan  hissəsini  ondan  yalniz  ikisi  ya  taniş  olar  ya  olmaz. 

Qəzetiniz,  vebsaytiniz,  bloqunuz  və  sosial  mediya  marketinqiniz  üçün 

hedlaynlarin  həyati  mənasi  budur.

İlk  növbədə,  hedlaynlarınızı  fikirləşib  tapmanız  üçün  bir  az 

düşünün.  Hər  dilinizə  gələni  yazmayin.  Hedlaynlarin  qaydasini  xatir-

layin  –  50/50:  hedlayna  uyğunlaşdirilmiş  inandirici  mətni  yazmağa 

vaxtin  yarisindan  çoxunu  həsr  etməlisiniz.  Bununla  belə,  hedlayniniz 

əsas  mətnin  məzmununa  uyğun  açar  sözləri  də  ehtiva  etməlidir.

Biznes  yeniliyi  ehtiva  edən  xəbərin  strukturu,  istənilən  hər  hansi 

qəzetin  materiali  kimidir.  Xəbər  bu  cür  fərqlənir:  baş  yenilik,  əsas 

mətn  və  yekun.  Əsas  yenilik  xəbərin  başlanğici  və  ən  əhəmiyyətlisi 

struktur  ünsürüdür  və  çalişir  ki,  5w  və  1H  ehtiva  edən  bir  çox  sual 

versin,  lakin  o,  o  qədər  də  uzunmüddətli  və  karixdirici  olmamalidir.

Biznes  yenilikləri  ehtiva  edən  xəbərin  əsas  yenilikləri  adi  qəzet 

materialinin  ehtiva  etdiyindən  də  çox  rəqəmləri  və  statistikasi  olduğu-

na  görə,  ola  bilsin  ki,  oxucu  üçün  çətin  mənimsənilən  olsun.  Biznes 

yenilikləri  xoşagəlməz  xəbərlərə  və  sənədli  oçerklərə  ayirmaq  olar. 

Xoşagəlməz  xəbərlər  pis  xəbərlərin  başlica  yenilikləri  ilə  başlayir.  On-

lar,  bir  qayda  olaraq,  bu  xəbərin  ən  əhəmiyyətli  məsələlərini  bir  arada 

toplayirlar  və  onun  ən  mühüm  rəqəmlərini  (statistikasini,  köhnəlmiş 

rəqəmləri,  qazanci)  ehtiva  edirlər.

Sənədli  biznes  oçerkin  önündə  yüngül  əsas  yeniliklər  var,  o  bizə 

xəbərin  hər  şeyi  əhatə  edən  mövzusu  ilə  bağli  olan  hansisa  şəxsin  və 

hadisənin  kiçik  xarakteristikasini  verir

Əsas    yeniliklərə    dair    misallar:

Vaşinqton – Ceneral Motors Korporasiyası və Kraysler LLC çərşən-

bə  axşamı  gizlətmədən  milli  avtomobil  şirkətinin  ən  qızğın  maliyyə 

şəraitlərində  müflisləşmədən  irəli  gələn  sərfiyyatı  açıqladılar. 

---

 17

Detroyt  –  cümə  günü,  gecəyarı,  UAW  və  Ceneral  Motors  49  000 

amerikalı  fəhlənin  müvəqqəti  əmək  müqaviləsi  üzərində  razılığa 

gəldilər.  Bu  çoxdan  arzu  olunan  bir  qığılcım  kimi  ani  olaraq 

parıldayacaq və Detroyt avto sənayesinin gələcək fəaliyyətinə nəzər 

yetirməyə  imkan  verəcəkdir.

Yüngül  əsas  yeniliklər  –  profili,  xüsusiyyətləri:

Sent-luis  –  Federal  həbsxananı  on  doqquz  il  bundan  əvvəl  tərk 

et-miş  Dereyn  Atkinson,  tamamilə  sağlamdır.

Onun  və  ailəsinin  bahalı  maşınları,  qayıqları,  aqarakiləri  və 

17$  milyon  dollarıq  dəyərində  şəxsi  evi  varıdır.  Həmin  ev 

Sent-Çarlz-Kaunitdə  bütün  evləri  kölgədə  qoyar.

Los-anjeles  –  Tiffani  Li  maşın  arzulayırdı.  Onu  iş  yerinə,  UCLA 

səhiyyə  sistemi  klinikasına,  avtobusla  ikisaatlıq  yol  getmək  yor-

muş-du.  O  dostlarını  yeddi  yaşlı  astmalı  oğlunu  müalicə  etmək 

üçün  narahat  etməkdən  təngə  gəlmişdi.  Ancaq  olduqca  pis  bir 

kredit  reputasiyası  olan  tənha  üç  uşaqlı,  illik  maaşının  27000$ 

dolları  olan  ana,  ona  kredit  ayıracaq  bank  ya  agentlik  tapmaqda 

çətinlik  çəkirdi.

Adi  səhvlər:

1.

əsas  yeniliyi  gizlətmək  –  gizli  saxlanilan  əsas  yenilik.  Ən 

əhəmiyyətli  yeniliklərə  edilən  fokusdur.

2.

Əsas  yenilikdə  həddin  artiq  məlumat.  Əsas  yenilik  həddindən 

artiq  W  və  H-ni  əhatə  edirmi?  Ya  onda  rəqəm  və  informasiya 

həddindən  artiqdirmi?

3.  Bezdirici  əsas  yenilik.  Əsas  yenilik  oxucunun  diqqətini  nə 

qədər  cəlb  edir  və  onu  bu  əhvalata  qoşa  bilirmi? 

---

 18

QƏZET  MATERİALI  KATEQORİYALARI

Adi  yeni  xəbərlər  kimi,  biznes  yeniliklərin  ideyalari  üçdən  biri  olan 

sxem  üzrə  açilir.

Spontan

Birinci  kateqoriya  spontan  ya  əhəmiyyətli  yeniliklərdir.  Bu  fövqəladə 

yeniliklər  xəbərləri  ötürdükdə  baş  verən  hadisələri  əhatə  edir.  Biznes 

yeniliklərdəki  ani  dəyişiklikləri,  fond  birjasinin  “fiyaskosunu”  əhəmi-

yyətli  yenilik  kimi  qəbul  edə  bilərik.  Zavod  yandiqda  və  yaxud  təy-

yarə  düşdükdə,  ümumi  profilli  jurnalist  bunlari  öyrənməyə  çalişacaqdir 

“nə  oldu,  kim  etdi,  niyə  etdi”  və  baş  vermiş  hadisə  ilə  bağli  ümumi 

məlumat  verəcəkdir.

Biznes  reportyor  isə  araşdirmağa  başlayacaq  və  bu  insindentin  iqti-

sadi  və  maliyyə  zərbəsinin  gücünə  nəzər  yetirəcəkdir.  Biznes-reportyor 

bu  zərərin  şirkətə  nə  qədər  bahaya  başa  gələcəyini,  siğorta  iddialarini 

və  mübahisəli  məsələləri,  bu  insindentin  məhsulun  istehsalina  nə  kimi 

təsir  göstərəcəyi  ilə  birlikdə  aydinlaşdiracaqdir.

Planlaşdırılmış

Biznes  yeniliklərin  ideyalarinin  növbəti  mənbəsi  planlaşdirilmiş 

xəbərlərdir.  əgər  yeni  xəbərlərin  əhəmiyyətli  konsepsiyasi  “yenidirsə”, 

gündəlik  biznes  tarixçələrin  həcmi  o  başdanca,  faktiki  vaxt  başlayana 

qədər  məlumdur.  Hökumət  büdcəsinin  təqdimati,  iqtisadi  konfranslar, 

məhsulu  bazara  daxil  etməyi  (şirkət  tərəfinfən  təqdim  olunan  yeni 

məhsul)  elan  etmək,  şirkətin  yeni  maliyyə  hesabatlari  (rüblük  və  il-

lik  qazanc),  lentkəsmə  mərasimi  və  yaxud  əvvəlcədən  nəzərə  alinmiş 

istənilən  hadisə  -  təqdimatdir.

Əgər  reportyor  üçün  vaxt,  yer,  əsas  oyunçular  və  gündəm  məlum-

dursa,  xəbəri  günün  yeni  xəbərlərə  qoşa  bilər.  Ən  dəyişkəni  hadisənin, 

onunla  bağli  müsahibələrin  və  mətbuat  konfransinin  faktiki  nəticələri 

olur.

---