157
fiqh təlimi
duğu üçün həmin məscid xarabalığa çevrilib və artıq onun bərpa olu-
nacağına heç bir ümid yoxdursa, bu yer məscid hökmündə deyildir.
Deməli, əgər yol çəkilərkən məscid binasının bir hissəsi məcburiyyət-
dən irəli gələn zərurətə görə sökülsə və yenidən o hissənin bərpa olu-
nacağına çox zəif ehtimal verilsə, o yer məscid hökmündə deyil.
1
6 . Məscidin vəqfində müəyyən edilən Ģərtlərə əməl etməmək.
Məscidin vəqfində müəyyən edilən Ģərtləri pozmaq, həmçinin onları
dəyiĢdirmək olmaz. Odur ki:
1) Məscidin həyətindən və eyvanından yeniyetmələrin elmi, mədəni
və fiziki tərəqqisi istiqamətində istifadə edilməsi, bu yerlərin vəqfin-
dən asılıdır. Bunu bilmək üçün o məscidin piĢnamazına və ya dini ic-
masına müraciət etmək lazımdır. Söz yox ki, cavanların məscidə gəl-
məsi və piĢnamazın, yaxud dini icma tərəfindən təĢkil olunan dərslər-
də iĢtirak etməsi bəyənilən və təqdirəlayiq bir iĢdir.
2
2) Məsciddə mütəmadi olaraq kinofilmlər yayımlamaq olmaz, baĢqa
sözlə desək, məscidi kinoteatra döndərmək olmaz. Lakin müəyyən
münasibətlərlə əlaqədar olaraq ehtiyac duyulduğu vaxt və piĢnamazın
nəzarəti altında dini filmlər kimi faydalı və tərbiyəvi əhəmiyyət daĢı-
yan filmləri yayımlamağın eybi yoxdur.
3
3) Mərhumunun hüzn mərasimini məsciddə keçirən Ģəxsin oranın iĢıq,
istilik sistemi və s. bu kimi imkanlarından istifadə etməsi məscidin
vəqfində müəyyən edilən Ģərtlərdən, həmçinin əgər bu imkanlar məs-
1
Şəri suallara cavab, 411, 415 və 416-cı suallar
2
Şəri suallara cavab, 314-cü sual
3
Şəri suallara cavab, 318-ci sual
158
fiqh təlimi
cidə nəzir olunubsa, bu nəzir üçün müəyyən olunan Ģərtlərdən ası-
lıdır.
1
4) Məscidin yerini emalatxana, sex və s. tikmək üçün – hətta əgər on-
lardan məscidin xərclərini təmin etmək üçün istifadə olunsa belə -
qazmaq olmaz.
2
5) Məscidin həyətinin bir guĢəsində muzey və ya kitabxananın tikil-
məsi əgər məscidin binası və həyətinin vəqfinin Ģərtlərinə müvafiq
deyilsə, yaxud da məscidin binasının (lahiyəsinin) dəyiĢdirilməsinə
səbəb olarsa, olmaz. YaxĢı olar ki, məscidin yaxınlığında bu məqsəd-
lər üçün yer alınsın.
3
6) Əgər məscidin suyunun yalnız namaz qılanların dəstəmaz alması
üçün vəqf olunduğu bilinməsə və oradan ötüb keçənlər, həmçinin
məscid yerləĢən məhəllənin sakinləri adətən oranın suyundan istifadə
edirlərsə, bu sudan içmək, çay dəmləmək və s. bu kimi Ģəxsi istifa-
dələrin eybi yoxdur. Lakin ehtiyata riayət etmək bəyənilir. Həmçinin
əgər məscid qəbristanlığın yanında yerləĢirsə və məscidin sahəsindən
kənarda yerləĢən qəbirlərin üstünə su səpmək üçün məscidin suyundan
istifadə etməyin o halda eybi yoxdur ki, adətən hamı bu iĢi görür və
heç kim buna etirazını bildirmir. Eləcə də oranın suyunun yalnız dəs-
təmaz və təharət üçün vəqf olunduğuna dair sübut yoxdur.
1
2) Əgər məscidin hökmlərini bilməyənlər məscid binasının daxilində,
baĢqa sözlə desək onun damı altında otaqlar tiksələr, bu otaqları dağı-
1
Şəri suallara cavab, 411-cu sual
2
Şəri suallara cavab, 418-ci sual
3
Şəri suallara cavab, 421-ci sual
159
fiqh təlimi
dıb məscidi əvvəlki vəziyyətinə gətirmək lazımdır. Həmçinin əgər
məscid binasının daxilində çay hazırlamaq və s. iĢlər üçün otaqlar ti-
kilsə, onları söküb məscidi əvvəlki vəziyyətinə gətirmək vacibdir.
2
8) Əgər vəqfin Ģərtlərinə zidd deyilsə, məscidin həyətindən bir neçə
ağacı kəsməyin eybi yoxdur.
3
1) Məsciddə meyyit dəfn etmək olmaz və bu barədə meyyitin vəsiy-
yəti etibarsızdır (yəni onun bu vəsiyyətinə əməl etmək vacib deyil).
Lakin vəqfin Ģərtlərində məsciddə meyyitin dəfn olunmasına icazə ve-
rilibsə, bu halda orada meyyit dəfn etmək olar.
4
11) Məsciddə namaz qılanlara maneəçilik törətmək olmaz. Odur ki,
Quran, Ģəri hökmlər və Ġslamı əxlaqın təliminə, həmçinin dini mahnı-
ların məĢqinə o halda icazə verilir ki, namazqılanlara maneçilik ya-
ratmasın.
5
11) Məscidin zirzəmisini
üç Ģərtlə kirayə vermək olar:
1
Şəri suallara cavab, 414 və 415-ci suallar
2
Şəri suallara cavab, 412 və 411-cu suallar
3
Şəri suallara cavab, 414-cü sual
4
Şəri suallara cavab, 212-ci sual
5
Şəri suallara cavab, 312 və 412-ci suallar
1. Zirzəmi məscid sayılmasın, məscid
hökmündə olmasın.
2. Məscidin həmin yerə ehtiyacı
olmasın.
3. Oranın vəqfi “intifa vəqfi” deyil,
“mənfəət vəqfi” olsun.
161
fiqh təlimi
SUALLAR:
1. Məscid üçün haram işlər hansılardır?
2. Məsciddə idman etmək olarmı?
3. Məsum imamların (ə) mövludu münasıbətilə məsciddən səsucal-
danlar vasitəsilə şən mahnıların yayımlanmasının şəri hökmü nə-
dir?
4. Kafirlər müsəlmanların məscidlərinə tarixi abidələrin müşahidəsi
məqsədilə daxil ola bilərlərmi?
5. Mərhumunun hüzn mərasimini məsciddə keçirən şəxsin oranın
işıq, istilik sistemi və s. bu kimi imkanlarından istifadə etməsinin
hökmü nədir?
6. Məscidin zirzəmisini onun şəninə uyğun bir iş üçün kirayə ver-
mək olarmı?
Dostları ilə paylaş: |