Azərbaycan Respublikasının daxili və xarici siyasətinə, beynəlxalq münasibətlərə dair analitik jurnal

STRATEJİ TƏHLİL | Say 7-8 • 2014
358 
üsulları, müştərilərlə iş qaydası, təchizat sistemi, ölkədə və dünyada mövcud 
olan iqtisadi böhranlar nəzərə alınmalıdır. Konsepsiyaya kiçik və uzunmüddətli 
məqsədlər daxil edilməlidir. Baş menecer kifayət qədər qərarlı və güclü insan 
olmalıdır  ki,  lazım  gələndə  təsisçiləri  çətin  strateji  qərarın  verilməsinə  vadar 
edə bilsin (misal üçün, yeni sənaye xətlərinin açılması, gəlir gətirməyən köhnə 
sahələrin bağlanması və s. məsələlərdə). Konsepsiya həmçinin şirkət daxilində 
sosial amilləri və davranış normalarını müəyyən etməlidir. Şirkət daxilində işçi 
heyəti üçün nəzarət, təhsil və inkişaf sistemlərinin yaradılması zəruridir. Çox 
vaxt kiçik və orta şirkətlər bunlardan məhrum olurlar. 
Uğurlu karyera üçün gənc menecerə və ya baş menecerə texniki təhsil ilə 
bərabər, MBA dərəcəsini almaq zəruridir. Onun innovasiyaların idarə edilməsi, 
strateji idarəçilik, kreativ həll yolları, kollektivin idarə edilməsi, marketinq, satış, 
investisiya, vergilər və s. kursları keçməsi vacibdir.
Kiçik  biznesdə  baş  menecer  olmaq  istəyən  gənc  mühəndis-menecer  bir 
amili də anlamalıdır ki, müasir şirkətin əsas məqsədi öz istehsalının satışıdır. 
Müasir dövrdə yaxşı satışa nail olmaq üçün yaxşı istehsalat xəttinin olması və 
standart  marketinq  kampaniyası  həyata  keçirmək  kifayət  deyil.  Burada  şou-
biznesdə olduğu kimi şirkət simalarının piarı da vacib amillərdəndir.
Tendensiya göstərir ki, mühəndis-menecerin uğurlu karyerası üçün tanınmış 
iri  şirkətdə  orada  çox  qalmamaq  şərti  ilə  gənc  mütəxəssis  kimi  fəaliyyətə 
başlamaq, əsas treyninqləri keçib, 4-5 il təcrübə toplayandan sonra kiçik və ya 
orta biznesdə menecer vəzifəsinə yönəlmək olar. 10-15 il təcrübəsi olan şəxs 
artıq öz kiçik istehsalat biznesini aça və ya orta biznesli şirkətin baş meneceri 
işləyə bilər.
İstifadə edilmiş ədəbiyyat:
1.  Jeffrey K. Likers - Gary L. Convis. Toyota Way to Lean Leadership. Optimist, 2013.
2.  Schoemaker, Paul J.H, with Robert E. Gunther. Profiting from Uncertainty: Strategies 
for Succeeding No Matter What the Future Brings. New York: Free Press, 2002.
3.  Day,  George,  and  Paul  J.H.  Schoemaker.Peripheral  Vision:  Detecting  the  Weak 
Signals That Will Make or Break Your Company. Boston, Mass: Harvard Business 
School Press, 2006.
4.  Josh Kaufman. The personal MBA, 2010.
5.  Maxwell, John C.Thinking for a Change: 11 Ways Highly Successful People Approach 
Life and Work. Warner Business, 2003.
Rufat Azizov
The role of young managers in middle and small size industrial business
The “contract of century” in 1994 marked the beginning of a new era for 
the Azerbaijan oil industry development, which also fueled the development 
of other industrial segments. The small and middle size industrial companies 

---

Say 7-8 • 2014 | STRATEJİ TƏHLİL 
359
are usually managed by owners, but the last 2-3 years they have started to 
employ  professional  general  directors.  According  to  observations,  the  key 
source of these managers is big industrial organizations such as BP, Statoil, 
Halliburton,  Schlumberger  and  a  lot  others,  as  in  these  companies  there 
are extensive opportunities for young professionals  to develop themselves. 
Based on development programs of these companies many managers have 
already done successful carriers. Usually such managers are employed by local 
small and middle industrial companies. In this article, the responsibilities of 
managers in small and middle industrial business are widely discussed and 
how a professional coming from big companies capable of carrying out these 
responsibilities is comprehensively examined. 
It is very important for a manager to act very quickly in case of production 
problems in the facility. The lead manager (General Director) is also responsible 
for strategic planning in the company. The lead manager is the main person 
representing company interests. Young managers from big companies with 
technical background, seem to be very successful in all these questions. The 
experience shows that managers – engineers are capable to understand and 
work  out  strategic  development  plan  of  small  and  middle  size  companies. 
They  usually  establish  new  conception  of  management  system,  assuming 
information  technologies,  modern  methods  of  marketing,  client  services, 
procurement, and economic crisis within region and in the world.  
Руфат Азизов
Роль молодых управляющих в среднем и малом промышленном 
бизнесе
Подписание «контракта века» в 1994 году стало началом бурного раз-
вития  нефтяной  промышленности  Азербайджана,  что  в  свою  очередь 
потянуло за собой развитие и других отраслей промышленности. В по-
следние 2-3 года малые и средние промышленные предприятия начали 
искать наемных управляющих, в то время как раньше ими управляли сами 
учредители. Наблюдения показывают, что основным источником этих ка-
дров являются крупные промышленные организации, такие как BP, Statoil, 
Halliburton,  Schlumberger  и  многие  другие,  которые  профессионально 
подготавливают  молодых  кадров  к  дальнейшей  карьере.  В  программах 
этих  компаний  сделали  удачные  карьеры  тысячи  менеджеров.  Именно 
эти менеджеры на сегодняшний день охотно нанимаются средним и ма-
лым  звеном  местного  бизнеса.  В  статье  широко  обсуждаются  функции 
главного управляющего в малом и в среднем промышленном бизнесе
В малых предприятиях менеджерам в большинстве случаев надо дей-
ствовать очень быстро в решении проблем связанных с производством. 
Главный управляющий (генеральный директор) – это также ответствен-

---

STRATEJİ TƏHLİL | Say 7-8 • 2014
360 
ный за стратегическое планирование в компании. Главный управляющий 
является  человеком  представляющим  интересы  компании.  Опыт  пока-
зывает, что за короткий срок (1-2 года) менеджеры-инженеры способны 
понять  и  разработать  план  полного  стратегического  развития  малого  и 
среднего бизнеса. В большинстве случаев, они разрабатывают свою соб-
ственную концепцию управления, в которой принимаются во внимание 
информационные технологии, современные методы маркетинга, работа 
с  клиентами,  система  снабжения,  экономические  кризисы  в  регионе  и 
мире. 

---

Say 7-8 • 2014 | STRATEJİ TƏHLİL 
361
Jurnal haqqında
“STRATEJİ  TƏHLİL”  jurnalı  2010-cu  ildə  Azərbaycan  Respublikasının  Prezidenti 
yanında  Strateji  Araşdırmalar  Mərkəzi  tərəfindən  təsis  edilmişdir.  Azərbaycan 
Respublikasının  Ədliyyə  Nazirliyində  3236  qeydiyyat  nömrəsi  ilə  dövlət  reyestrinə 
alınmışdır.
Jurnal beynəlxalq ISSN (Beynəlxalq Standart Seriya Nömrəsi) mərkəzində qeydiyyata 
alınmış  (ISSN  2078-8037)  və  Azərbaycan  Respublikasının  Prezidenti  yanında  Ali 
Attestasiya Komissiyasının 30 aprel 2010-cu il tarixli (protokol № 10-R) qərarı ilə “tarix, 
antropologiya və siyasi elmlər” üzrə elmi nəşrlər siyahısına daxil edilmişdir.
Müstəqil, resenziyalı, elmi nəşrdir. İl ərzində 4 sayı çap edilir.
Jurnalın elmi məqsədi 
“Strateji təhlil” jurnalında əsasən Azərbaycanın daxili və xarici siyasəti, iqtisadiyyat, 
hüquq,  beynəlxalq  münasibətlər,  fəlsəfə,  sosiologiya  və  psixologiya  kimi  ictimai  və 
humanitar  elm  sahələrinin  ümumkonseptual  məsələlərini  elmi-metodoloji  cəhətdən 
ifadə edən, müəlliflərin yeni ideya və yanaşmalarını əks etdirən elmi-analitik məqalələrin, 
yeni nəşrlərə dair diskussiya məzmunlu rəy və şərhlərin dərcinə üstünlük verilir.
Ümumi qaydalar
Məqalələrin məzmunu
Məqalələr aktual mövzulara həsr olunmalı, analitik xarakter daşımalı və akademik 
tələblərə  cavab  verməlidir.  Elmi  məqalənin  “Giriş”  hissəsində  mövzunun  aktuallığı 
əsaslandırılmalı,  “Mətn”  hissəsində  tədqiq  edilən  məsələlər,  qaldırılan  problemlər 
bölmələr  üzrə  ətraflı  şərh  edilməli,  “Nəticə”  hissəsində  elm  sahəsinin  və  məqalənin 
xarakterinə  uyğun  olaraq  müəllifin  gəldiyi  elmi  qənaət,  işin  elmi  yeniliyi,  tətbiqi 
əhəmiyyəti,  iqtisadi  səmərəsi  və  s.  aydın  şəkildə  verilməli,  təklif  və  tövsiyələr  irəli 
sürülməlidir. 
1. 
Məqalələrin strukturu, tərtib edilmə qaydaları və həcmi
Redaksiyaya  təqdim  edilən  məqalələr  Ali  Attestasiya  Komissiyasının  dövri  elmi 
nəşrlərin  qarşısında  qoyduğu  tələblərə  (http://aak.gov.az)  və  Strateji  Araşdırmalar 
Mərkəzinin qaydalarına (www.sam.gov.az) tam cavab verməlidir.  
1) 
Məqalələr dəqiq strukturlaşdırılmalıdır. Hər bir məqalədə ardıcıl olaraq:
- 
UOT indekslər və ya PACS tipli kodlar;
- 
“Məqalənin adı”, “Müəllifin adı və soyadı”, “Müəllifin işlədiyi qurumun adı və ünvanı”, 
“Müəllifin vəzifəsi, elmi dərəcəsi, elektron poçt ünvanı”; 
- 
“Açar sözlər” (Azərbaycan, ingilis və rus dillərində - 5 söz və söz birləşməsindən az 
olmayaraq), 
- 
“Giriş”, “Mətn” (yarımbaşlıqlara bölmək şərtilə), “Nəticə”, “İstifadə edilmiş ədəbiyyat 
siyahısı” 
- 
“Xülasə”  (Azərbaycan,  ingilis  və  rus  dillərində  -  6-7  cümlədən  az  olmayaraq) 
göstərilməlidir.
2)  Əlyazmaların  mətni  Microsoft  Office  Word  proqramında  A4  (210  x  297mm) 
formatda, Times New Roman - 12 şriftində, 1 intervalda, yuxarı və aşağıdan 25mm, 
soldan və sağdan 20mm boş yer saxlanılmaqla yığılmalıdır. 
3)  Məqalənin  başlığı  böyük  hərflərlə,  yarımbaşlıqları  isə  yalnız  ilk  hərfi  böyük 
MÜƏLLİFLƏR ÜÇÜN YADDAŞ

---

STRATEJİ TƏHLİL | Say 7-8 • 2014
362 
olmaqla,  qalın  şriftlə  və  nömrələndirilərək  yazılmalıdır.  Başlıq  və  yarımbaşlıqlardan, 
cədvəl və şəkillərdən (həmçinin tənliklər və düsturlardan) əvvəl və sonra bir sətir ara 
boşluğu buraxılmalıdır. Səhifələr ardıcıl olaraq yuxarı sağ küncdə nömrələnməlidir.
4) Cədvəl və şəkillərin adı olmalı və bu ad cədvəllər üçün cədvəlin üstündə sağ 
küncdə, şəkillər üçün şəklin altında sol küncdə yerləşdirilərək, ərəb rəqəmlərilə ardıcıl 
nömrələndirilən müvafiq olaraq “cədvəl” və “şəkil” sözündən sonra yazılmalıdır. Cədvəl 
və  şəkillərin  başlıqları  ilk  hərfləri  böyük  olmaqla  qalın  şiriftlə  yazılmalıdır.  Cədvəlin 
sütunlarının adı qısa olmalı, ölçü vahidləri mötərizədə göstərilməlidir.
Cədvəl  və  şəkillər  biri-birini  təkrarlamamalı,  göstəricilər  Beynəlxalq  vahidlər 
sistemində (Sİ) verilməlidir. Əlyazmada bir cədvəl və bir şəkil verildikdə, müvafiq olaraq, 
onlar nömrələnməli,  “Cədvəl” və ya “Şəkil” sözü də yazılmamalıdır.
Şəkillər elektron formatda “jpg”, “tif” fayl tipində, CMYK-rəng rejimində, 300 dpi-
dən az olmayan ölçüdə, qrafik illüstrasiyalar Word, Exsell, Adobe Illustrator, Potoshop, 
CorelDRAW və PowerPoint proqramlarından birində təqdim edilməlidir.
Düsturlar  Microsoft  Equation-də  standart  parametr  ilə  yığılmalıdır.  Əlyazmada 
istifadə olunan düsturlarda rast gəlinən simvolların qiyməti və ədədi əmsallarının izahı, 
onların düsturdakı yerləşmə ardıcıllığı nəzərə alınaraq, bilavasitə düsturun altında verilir. 
Düstur sağ tərəfdə mötərizə daxilində nömrələnməli, hər bir simvolun və ədədi əmsalın 
qiyməti yeni sətirdə yerləşdirilməli və izahatın birinci sətri “burada” sözündən sonra 
yazılmalıdır. Tənliklər və düsturlar mətndən boş sətirlər vasitəsilə ayrılmalıdır. 
5)Yuxarıdakı şərtlər nəzərə alınmaqla məqalələrin həcmi 8 səhifədən az olmamalıdır.
6) Məqalənin mövzusu ilə bağlı elmi mənbələrə zəruri istinadlar olmalıdır. Məqalənin 
sonunda verilən ədəbiyyat siyahısı ya istinad olunan ədəbiyyatların mətndə rast gəlinən 
ardıcıllıqla (məsələn, [1] və ya [1, s.120] kimi işarə olunmalı), ya da əlifba ardıcıllığı ilə 
nömrələnməlidir. Elmi ədəbiyyata mətndə başqa bir yerdə təkrar istinad olunarsa, onda 
istinad olunan həmin ədəbiyyat əvvəlki nömrə ilə göstərilməlidir. Ədəbiyyat siyahısında 
verilən  hər  bir  istinad  haqqında  məlumat  tam,  dəqiq  və  orjinalın  dilində  olmalıdır. 
İstinad olunan mənbənin biblioqrafik təsviri onun növündən (monoqrafiya, dərslik, elmi 
məqalə və s.) asılı olaraq verilməlidir. Elmi məqalələrə, simpozium, konfrans və digər 
nüfuzlu  elmi  tədbirlərin  materiallarına  və  ya  tezislərinə  istinad  edərkən  məqalənin, 
məruzənin və ya tezisin adı göstərilməlidir. İstinad olunan mənbənin biblioqrafik təsviri 
verilərkən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının 
“Dissertasiyaların tərtibi qaydaları” barədə qüvvədə olan təlimatının “İstifadə edilmiş 
ədəbiyyat” bölməsinin 10.2-10.4.6 tələbləri əsas götürülməlidir.
Mətndə istinad olunan bütün mənbələr, səhifə nömrələri ilə birlikdə “İstifadə edilmiş 
ədəbiyyat” siyahısında aşağıdakı nümunələrdə göstərilən qaydada verilməlidir:
a)  Kitablar:
  Adilov M.İ., Həsənov İ.C. Qloballaşma və milli mənəvi dəyərlər. Bakı: “Elm”, 2012, 
-476 s.
b) Jurnallar:
  Şixəliyev  E.İ. Ermənilərin “din” strategiyasının əsas istiqamətləri. // “Strateji təhlil” 
jurnalı, №7(35), Bakı: “Elm”, 2013, s. 32-45. 
c)   Toplularda məqaləyə istinad (konfrans, simpozium və digər):
   “Azərbaycan iqtisadiyyatında keçid dövrünün başa çatması: təhlil və nəticələr. Milli 
inkişaf modelinin formalaşması problemləri”. / Respublika elmi-praktiki konfransının 
materialları. Bakı: “Şərq-Qərb”, 2010, s. 314-316.
ç)   Dissertasiyalar və avtoreferatlar:
  Məmmədov  H.B.  Azərbaycan  Respublikası  müasir  beynəlxalq  siyasi  proseslərin 
aktoru kimi. Elmlər doktoru dissertasiyasının avtoreferatı, Bakı: “Elm”, 2013, - 44 s.
d)  Müəlliflik şəhadətnamələri və patentlər:
  Алиев С.Г., Джалалов К.Х. А.С. 163514, СССР // Б.И. 1988, № 4, c.50
  Langsam M., Savoca A. C.L. Pat. 4759776, USA, 1988.
e)  İnternet səhfələri (internet səhfələrinə istinadlar mütləq gün, ay, il olmaqla, istifadə 

---

Say 7-8 • 2014 | STRATEJİ TƏHLİL 
363
olunduğu tarix göstərilmək şərtilə tam ünvan şəklində olmalıdır):
  http://www.stat.gov.az/#    (15.11.2013)  /    2013-cü  ilin  yanvar-oktyabr  aylarında 
ölkənin iqtisadi və sosial inkişafının makroiqtisadi göstəriciləri.
 
  Məqalənin sonundakı ədəbiyyat siyahısında son 5-10 ilin elmi məqalələrinə,    
monoqrafiyalarına və digər etibarlı mənbələrinə üstünlük verilməlidir.
  Mətndə  istifadə  edilməyən  mənbələr  “İstifadə  edilmiş  ədəbiyyat”  hissəsində 
göstərilməməlidir.
2. 
Məqalənin redaksiyaya təqdim edilmə qaydası
  Məqalənin  orijinalı  2  nüsxədə  (həmçinin  elektron  forması  kompakt  diskdə) 
tədqiqatın aparıldığı müəssisənin göndəriş məktubu və elmi şurasının müvafiq 
iclas protokolundan çıxarış ilə birgə müəllif(lər)in özü tərəfindən redaksiyaya 
(AZ 1005,  Bakı şəhəri, M.İbrahimov küçəsi 8. Strateji Araşdırmalar Mərkəzi) təqdim 
edilməlidir. Əlyazma mütləq müəllif(lər) tərəfindən imzalanmalı və onun redaksiyaya 
təqdimedilmə  tarixi göstərilməlidir.
  Müəlliflər redaksiyaya təqdim edilən əlyazma ilə bağlı müvafiq “Müəllif anketi”ni 
doldurmalıdırlar.  Göndəriş  məktubu  və  müəllif  anketinin  nümunəsini  jurnalın 
internet səhifəsindən (www.sam.az) və ya redaksiyadan götürmək olar.
  Məqalələrin  elektron  qaydada  təqdim  edilməsi  də  mümkündür.  Bunun  üçün 
müəlliflər    məqalələrini  jurnalın  elektron  poçtuna  ([e-mail]) 
göndərməlidirlər.
3. 
Məqalələrin resenziyalaşdırılması və dərci
  Redaksiyaya  təqdim  edilən  məqalələr  (əlyazmalar)  mütəxəssislər  (resenzentlər) 
tərəfindən  konfedensial  olaraq  resenziyalaşdırıldıqdan  sonra  redaksiya 
heyətinin  mütəxəssis  üzvlərindən  biri  tərəfindən  çapa  tövsiyə  və  ya  təqdim 
edilir.    Resenziyalaşdırma  və  təsdiqetmə  müddəti  ümumilikdə  3  aydır.  Məqalələr 
resenziyalaşdırma prosedurunun nəticələri əsas götürülərək növbəlilik prinsipi ilə 
dərc edilir.
4. 
Müəlliflik hüquqları
  Jurnalda  dərc  edilən  məqalələrdə  müəlliflik  hüququ  qorunur  və  bu  məqalələrin 
bütün  nəşr  hüquqları  “Strateji  təhlil”  jurnalına  aiddir.  Jurnalda  çap  edilmiş 
məqalələrin eynilə digər nəşrlərdə (məqalənin tezis şəklində dərc olunmuş variantı 
istisnadır) dərcinə yalnız Redaksiyanın yazılı icazəsi, sitatların verilməsinə isə mənbə 
göstərilmək şərti ilə yol verilir. 
  Əvvəllər çap olunmuş və ya cap olunmaq üçün başqa bir dövri nəşrə göndərilmiş 
əlyazmaların jurnala tədqim edilməsi yolverilməzdir.
  Yuxarıda göstərilən tələblərə cavab verməyən məqalələr çap edilmir.
5. 
Nəşrin müəlliflərə təqdim edilməsi
  Dərc olunmuş məqaləyə görə müəllifə qonorar və jurnalın bir nüsxəsi verilir.
6. 
Redaksiyanın ünvanı 
  AZ 1005,  Bakı şəhəri, M.İbrahimov küçəsi 8. 
  Strateji Araşdırmalar Mərkəzi.
7. 
Ələqə telefonları 
  596-82-36/37 (daxili 130/137).
“STRATEJİ TƏHLİL” jurnalının redaksiyası

---

STRATEJİ TƏHLİL | Say 7-8 • 2014
364 
QEYD ÜÇÜN