Filologiya
məsələləri, №4, 2017
427
tutdu və bununla da, nəinki V. Şekspir soneti unuduldu, eyni zamanda onun
pyesləri də dəbdən düşdü. İngilis şeirinin dahisi Fransadan gələn rassionalistik
dramların tələbatlarına cavab vermirdi.
Ədəbiyyat
1. Vilyam Şekspir. Seçilmiş əsərləri. İki cilddə. I cild. Bakı: Öndər, 2004, 736 s.
2. Cəfərov Cəfər. Vilyam Şekspir. Bakı, 1964, 63s.
3. Shakespeare W. 8 plays, Selected sonnets. New York, 1951, 741 p.
4. A short life of Shakespeare with the sources. – Oxford: The Clarendon press,
1965. – 260 p.
5. Stewart J. I. M. Character and motive in Shakespeare. London, 1950, 144 p.
6. Shakespeare W. The complete works. Oxford: Clarendon Press, 1988, 1050
p.
7. Shintri S. Woman in Shakespeare. Dharward: Karnatak University, 1977, 313
p.
8. Бартошевич А. В. Поэтика раннего Шекспира. Москва: ГИТИС, 1987,
55 с.
9. И. А. Дубашинский. Вильям Шекспир. Очерк творчества. Издательство
«Просвещение», Москва, 1965, 344 с.
10. Бадалбейли У. И. Шекспир в Азербайджане. Баку, 1993, 136 с.
F. Babayeva
The ideological content features of shakespeare’s
sonnets
Summary
This article is about the life and the literary activity of the pre-eminent
English poet, playwright and actor, William Shakespeare. Writer touch upon the
crucial problems existing among the society and at the same time tried to find
out the way how to settle those problems.
The themes of the matters were friendship, love, faith, description of the
life of simple people. He is often called England's national poet and the "Bard of
Avon".
His plays have been translated into every major living language and are
performed more often than those of any other playwright.
Filologiya məsələləri, №4, 2017
428
Ф. Бабаева
Идейно-смысловые характеристики в сонетах шекспира
Резюме
Эта статья о жизни и деятельности известного английского поэта,
драматурга и актера Уильяма Шекспира. Писатель постарался найти в
своих произведениях пути решения проблем, затронувшись важные темы
для общества.
Основные темы его произведений любовь, дружба, верность и
описание жизни простого народа и. т. д. Его часто называют народном
поэтом Англии и «Певцом Эйвона». Его произведения были переведены
на все основные языки и их ставят чаще чем произведения других
драматургов.
Rəyçi: S. X Abdurahmanova
Filologiya məsələləri, №4, 2017
429
FARİZ QASIMBƏYLİ
Azərbaycan Universitetinin dissertantı
fariz.qasimbeyli@yandex.com
MİRZƏ ƏLƏKBƏR SABİRİN MƏRSİYƏ ƏSƏRLƏRİ
Açar sözlər: Mirzə Ələkbər Sabir, İslam, mərsiyə, Kərbəla.
Key words: Mirza Alakbar Sabir, Islam, elegy, Kerbala.
Ключевые слова: Мирза Алекбер Сабир, Ислам, элегия, Кербала.
Mirzə Ələkbər Sabir Azərbaycan xalqının ədəbiyyat tarixində əlçatmaz
zirvələrdən birini fəth etmiş əvəzsiz bir satirik şairdir. Onu həmin zirvəyə, ən
başlıcası xalqının ürəyindəki əbədi məskənə ucaldan misilsiz satirik əsərləridir
ki, bu əsərlərlə də böyük bir ədəbi məktəbin – Sabir ədəbi məktəbinin əsası
qoyulmuşdur. O da məlumdur ki, Sabirin həmin satirik şeirləri onun, əsasən,
1906-1911-ci illər yaradıcılıq dövrü məhsullarıdır.
Bilindiyi kimi, Sabirin Hophopnaməyə daxil edilən və elm aləminə
məlum olan əsərlərinin əksəriyyəti şairin 1903-1911-ci illər arasında qələmə
aldığı yaradıcılıq nümunələridir. Lakin Sabirin təxminən 30 illik yaradıcılıq
dövrü məhsullarının taleyi isə qaranlıqdır.
Sabirin həyatı və ədəbi irsinin bir sıra tədqiqatçıları tərəfindən də
göstərildiyi kimi, şair həmin “30 illik yaradıcılığında”, əsasən, qəzəl, qəsidə və
mərsiyələr qələmə almışdır. XIX əsrin sonlarında Sabir Şamaxıda mərsiyə və
qəzəl ustası kimi tanınır, Məhərrəm ayında tez-tez məscidlərə dəvət olunaraq,
təziyələrdə mərsiyələrindən oxuyardı (bax: 7, 44). Lakin çox təəssüf ki, Sabirin
bu əsərləri indiyəcən əldə edilə bilməmişdir. Şübhəsiz ki, ölməz satirikin dini
ruhlu şeirlərinin, mərsiyələrinin axtarışı onu hər vasitə ilə “ateist”, “dinsiz”,
“dinə qarşı mübarizə aparan” bir şair kimi qələmə verməyə çalışan sovet dövrü
tədqiqatçılarımız tərəfindən heç də əhəmiyyətli, vacib məsələlərdən hesab
olunmurdu. Onun ilk nəşrlərdə dərc olunmuş bəzi dini şeirlərinin bir sıra sonrakı
nəşrlərə daxil edilməməsi də buna əyani bir misaldır.
Lakin əldə olunmamasına baxmayaraq, müasirlərinin xatirat və məqa-
lələrindən də göründüyü kimi, Sabirin yaradıcılığında geniş yer tutan şeir
növlərindən birini məhz mərsiyələr təşkil etmişdir. Sabirin Hophopnaməyə
daxil olan, məlum əsərləri içərisində də bir neçə mərsiyəsi mövcuddur.
Bunları təhlilə keçməzdən əvvəl mərsiyələr, mərsiyə ədəbiyyatı haqqında bir
qədər məlumat vermək istərdik.
Məlum olduğu kimi, mərsiyələr ölümlə, matəmlə əlaqədar qəmli, kədərli
əhvali-ruhiyyədə yazılan, müəyyən konkret ədəbi forması olmayan poetik
əsərlərdir. Orta əsrlərdə şərqdə, türklər, o cümlədən Azərbaycan türkləri
arasında geniş yayılmış olan mərsiyələr çox vaxt qəsidə və məsnəvi şəklində