Microsoft Word C?f?r Cabbarl? doc

158 
 
K ö m ə k ç i. Mən onun atasını yandıraram (Haykazı tanıyır). Haykaz 
Ağamyan! (O saat vəziyyəti dəyişir). Heyvan uşağı heyvan, korsunuz, 
görmürsünüz kim ilə danışırsınız? 
B a x ş ı. Canım, biz heç danışmırdıq ki. 
 
Baxşı danışdıqca, köməkçi fit çalıb, kəlməbaşı onu saxlayır. 
 
H a y k a z. Məni təhqir edənin atasını yandıraram. 
K ö m ə k ç i. Bu saat damlaram. Siz sakit olun. Kimdir onu təhqir edən? 
H a y k a z. Biri budur (Aramı göstərir). 
K ö m ə k ç i. Adə, heyvan oğlu, korsan? Düş qabağıma, düş qabağıma, düş 
qabağıma! 
H a y k a z. Biri də odur (Baxşını göstərir). 
K ö m ə k ç i. Yeri görüm, yeri görüm! 
M u r a d. Canım, onlarda ki, bir təqsir yoxdur. 
 
Köməkçi fit çalıb, sakit edir. 
 
H a m ı. Ay başına dönüm, onların nə təqsiri var? 
K ö m ə k ç i. Kəs... kəs... kəs... kəs... kəs... 
 
P ə r d ə 
 
DÖRDÜNCÜ ŞƏKIL 
 
Qubernatorun evində. 
P o l i s m e y s t e r və Q u b e r n a t o r oturublar. 
 
P o l i s m e y s t e r. Bu saat bütün divarlara kağız yapışdırmışlar, bütün işçilər 
birgə çıxışa və qazamatı dağıdıb, yoldaşlarını qurtarmağa çalışırdılar. 
Q u b e r n a t o r. Polkovnik, bu saat hərəkatı idarə edən kimdir? 
P o l i s m e y s t e r. Bəlli deyildir, general həzrətləri. Danışanlar Eyvaz 
Əsriyan, Volodin, Çopur Məmməddir. 
Q u b e r n a t o r. İnternasyonal! Hi-hi... Dağıtmaq lazımdır. 
P o l i s m e y s t e r. Adamlarımız onların arasında işləyirlər, ancaq onlar çox 
ehtiyatlıdırlar. 
Q u b e r n a t o r. Polkovnik, böyük bir hadisə hazırlanır və ona qəti hərəkətlə 
cavab verilməlidir. Dustaqdan bir şey çıxmaz, burada 

---

159 
 
qan lazımdır. Hər şeyin ağası qandır. Insan qan yığdıqca coşar, qan verdikcə susar. 
Əmrimə qulaq asın, gəlin ardımca, polkovnik. 
 
Yan otağa gedirlər. S a l a m o v, B a h a d ı r b ə y və A ğ a y a r əlində bir dəstə 
gül içəri girirlər. Qulluqçu, gülləri almaq istəyir. 
 
S a l a m o v. Dayan, dayan, dəymə, basırığa düşər, bilməzlər kimdəndir. Ala, 
hələlik bu göy əsginası verim dəmüvə, çıxanda yenə verərəm. A gedə, Ağayar, qoy 
onu buraya! Yavaş, öküz oğlu, öküz əzdin ki. Gör gülləri nə günə saldı! Hə, di yeri 
get, uşaqlar da tində gözləsinlər... Adə, dahı bir yerdə kutlaşmasınlar, bir-iki, iki-iki 
dayansınlar. Bahadırbəy, gedək içəri! 
B a h a d ı r b ə y. Dayanınız, dayanınız, kəbləyi, bildirişsiz getmək olmaz, qız 
getdi xəbər versin, şimdicə ev yiyəsi özü gəlib bizi burada qarşılar. 
S a l a m o v. Ay kişi, eybi yoxdur, öz itimizdir. 
B a h a d ı r b ə y. Ancaq, kəbləyi, sizin tutduğunuz pozision bizim siyasətimizi 
xələldar edə bilər, çünki bizim pozisionumuz müvəqqəti də olsa, inqilab 
hərəkatından istifadə ilə öz muxtariyyət məsələmizi irəli sürməkdir. 
S a l a m o v. Adə, ay Bahadırbəy, nə üçün başa düşmürsən? Belə  ağzını 
piyləmişəm ey, başa düşürsən, yox? Vay atonla sənin! Raboçi nədir, zad nədir, 
bunlar hamısı badalaqdır. Belə, işin içində iş var, belə, əsil iş mədənlərdir ey. 
B a h a d ı r b ə y. Nə olursa olsun, şimdiki halda hərəkati-inqilabiyyəyə 
müqavimət göstərmək siyasəti-milliyyəmizin mənafeyinə deyildir. Bu bizim 
pozisionumuzu paralizə edə bilir. Bu gün islam millətinin tərəqqi və təalisi... 
S a l a m o v. Atova lənət müşküllü Məmməd, ayının zorbasını burda qoyub, 
dağları ayı üçün gəzir. Adə, belə  mənə Gömürnat xəlvətdə  pıçıldayıb ey. Daha 
ağzından çıxarma... belə iş ayrı cürdür, sən bilmirsən ey... 
M a r i y a T i m o f e y e v n a (gəlir). Aha, Əmiraslanbəy, mən sizi çoxdan 
gözləyirdim. Mən sizi bu qədər sevirəm, düşünürdüm ki, doğulduğum gündə 
birinci siz gələrsiniz. 
S a l a m o v (bir dəstə gül verir). Mariya Tumannifeynən, bu nə xəcalətdir sən 
bizə verirsən? Adə, Bahadırbəy, sən yaxşı danışırsan, gurullad beş-altı kəlmə... 

---

160 
 
B a h a d ı r b ə y. Möhtərəm... qrafinya həzrətləri! 
S a l a m o v. Adə, qrafinkə nədir? Bahadırbəy, adını de. Adını deyəndə, xoşu 
gəlir. 
B a h a d ı r b ə y. Adını unutmuşam. 
S a l a m o v. Mariya Tumannifeynən. 
B a h a d ı r b ə y. Mariya... möhtərəm qrafinya həzrətləri! 
S a l a m o v. Küt oğlu küt, yenə başladı qrafinkə həzrətləri. Yox, bir abgərdən 
həzrətləri! 
B a h a d ı r b ə y. Xanım əfəndi, sizin bu günkü yovmailiniz biz müsəlmanlar 
üçün böyük bir səadətdir. Bizim iqbal və səadəti-milliyyətimiz... 
S a l a m o v. Buyur ağa, indi də zolladı milliyyəni ortaya. Adə, sən yenə o 
milliyyəni toxuşdurma ortalığa ey, sən güllərdən danış ey, deginən Əmiraslanbəy 
Mərdəkandan gətirdib. 
B a h a d ı r b ə y. Biz səadət və asayişi-milliyyəmiz üçün... 
S a l a m o v. Genə zolladı milliyyəni. Adə, bir belə dayan! Xanım, bu güllər bu 
saat Mərdəkandan gətirilmişdir, elə bu saat dərilmişdir. Hara qoyaq bu 
zəhrimarları, it qızının gücü də çatmayacaq? 
B a h a d ı r b ə y. Veriniz, mən masa üzərinə buraxayım. 
S a l a m o v. Burax görək də. Bu da bir cüt sırğadır. Bahadırbəy, sən yaxşı 
danışırsan, keç gurullad bir-iki kəlmə. De ki, elə dünən Nijnidən gəlib. 
B a h a d ı r b ə y. Möhtərəm qrafinya həzrətləri! 
S a l a m o v. Başuva dönüm, qrafinkə  cəhənnəmə, genə o milliyyəni 
salmayasan ortalığa. 
M a r i y a (sırğalara baxaraq). Oho... eleğan de Pari
1
. 
S a l a m o v. Bahadırbəy, nə dedi o? 
B a h a d ı r b ə y. Firəngcə deyir. Möhtərəm qrafinya həzrətləri! 
S a l a m o v. Nə deyir? 
B a h a d ı r b ə y. Mən nə bilim nə deyir axı? Möhtərəm qrafinya həzrətləri, biz 
bu küçücük hədiyyəni təqdim etməklə. 
S a l a m o v. Deginən Əmiraslan gətirtdirib. 
B a h a d ı r b ə y. Biz bu küçücük hədiyyəni təqdim etməklə tərəqqi və təaliyi-
milliyyəmizin əlahəzrət imperatorun sayeyi-ədalətində... 
                                                            
1
 
Paris zinəti
 

---