www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxana
2017
758
E-antologiya:
çağdaĢ filoloji materiallar
«Qanıq nəsli diri-diri kiĢiyə ehsan verirdilər, qapı - qapı
paylayırdılar ki, Dursun ağaya allahın yazığı gəlsin, alsın
canını.... Canı gəlib boğazına yığıĢmıĢdı, səsi də ona görə
belə qorxunc idi. PiĢiklər bu səsin qorxusundan ağaca
dırmaĢmıĢdı, atlar kiĢnəyə-kiĢnəyə kəndi dörd dolanırdı.
Dursun ağa dilini bağlayıb acından öldürdüyü atları
görürdü.
Qarakəllə kökünün duzluq daĢlarına ağı töküb qırdığı
sürüləri görürdü.
Atla ayaqladığı uĢaqları, qarnını yırtdığı qarıları, yediyi
haramları görürdü, ona görə də ölə bilmirdi.
Dursun ağanın ruhu it olmağa hazırdı, təki ağzından çıxa
biləydi.»
Ancaq qorxurlar həm də Qarakəllələrdən Qanıqlar,
qorxuyla yaĢayırlar, qorxuyla da ölürlər çox vaxt,
qorxurlar təmiz kökdən, soydan, qədim eldən: qorxurlar
dirilərdən.
«Bir Ģeyi bilirdilər ki, nə olubsa yenə Qarakəllələrdən
olub.
Obanın yüz yaĢlı qocaları, qarıları bu səksəkəyə üçcə gün
dözə bildilər. Bir-birlərinə Baxa-baxa canlarını tapĢırdılar.
Öləndə də qorxa-qorxa öldülər, öldüklərindən də
qorxurdular.
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxana
2017
759
E-antologiya:
çağdaĢ filoloji materiallar
Eləcə də qorxduqlarından bağıra-bağıra öldülər.
Qalanların üzündən bu qorxu uzun illər çəkilmədi.»
DəhĢətli qorxaqlıq var yağılıqda!..
Qayıtma
Elinə qayıdırlar Eldən köçənlər!
Qayıdırlar ki, köç eləsinlər Doğmalığa...
Hökm
Əzəli bir hökmü var Dünyanın:
«Ġnsan haqqdır!»
Qaranlıqlar Yarılsın!
Yükümüzdən Böyük Fərəhimiz Yoxdur!
20 GünəĢ ayı, 10-cu il, Bakı
(20 mart 1987-ci il)
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxana
2017
760
E-antologiya:
çağdaĢ filoloji materiallar
Kursivlər hər yerdə bizimdir - A.A.
Əsəri redaksiyaya ĠĢıqlı Atalı təqdim edib.
Rüstəm KAMAL
CAVANġIR YUSIFLI: ÖMRÜN POETIK SIXLIĞI
“Mən ədəbiyyatĢünas deyiləm, mən tale adamıyam”
V.Sklovskinin B.Eyxenbayma məktubundan
CavanĢir Yusiflinin ədəbi taleyi ona qardaĢı, görkəmli
tənqidçi Vaqif Yusiflinin “CavanĢir” adını verən gündən
baĢlayıb. Deməli, CavanĢir düz əlli ildir ki,
ədəbiyyatdadır.
Bir neçə yerdə və dəfələrlə demiĢəm, indi də təkrar
edirəm: CavanĢir Yusifli ədəbiyyat haqqında, bədii mətn
və əsər haqqında fərqli nəzəri təcrübələr və ənənələr
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxana
2017
761
E-antologiya:
çağdaĢ filoloji materiallar
kontekstində düĢünə və yaza bilən beĢ - altı
filoloqumuzdan biridir.
CavanĢir mətni (bəzən ”tekst” yazır) çox sevir. Mətnlə
davranmağı , iĢləməyi bacarir.
Onun sevdiyi filoloji mövqe - kontekstinin (estetik,
ideoloji ... .) tapılması və mətnin (R.Bart kimi, o da mətnlə
əsəri fərqləndirir) hüdudlarını və “sıxlıq dərəcəsini”
göstərməsidi.
Sevdiyi Ģairlərin (Nəsimi, Ə.Kərim...) yaradıcılığına
Tınyanov prinsipini -“Ģeir sırasının sıxlığı” prinsipini
tətbiq edir. CavanĢir semantik əlaqələri yalnız qonĢu
sözlər arasında, sətirdə, beytdə deyil, bütövlükdə Ģeirin
simmetrik yerləri arasında da aparır.
ÇağdaĢ poeziyamızın istedadlı nümayəndələrinə həsr
olunmuĢ məqalələrini xatırlamaq və gözdən keçirmək
kifayətdir. Poeziya haqqında ən yaxĢı yazanlardan biridir
CavanĢir.
Onu poeziyada “dilin arxa planı” maraqlandırır. Onu
yaxın-uzaq sətirlərin, obrazların gizli əlaqələri, mənalar
mübadiləsi və s. maraqlandırır.
CavanĢirin bütün cəhdləri XX əsr Azərbaycan
poeziyasının iyerarxiyasını anlamağa yönəlib.
Yazılarından və söhbətlərindən gəldiyim qənaət budur: bu
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxana
2017
762
E-antologiya:
çağdaĢ filoloji materiallar
ədəbiyyatda hər kəsin yerini gözəl və dəqiq bilir.Və heç
vaxt ölçü həddini itirmir.
Onun sevimli Ģairlərini mən də tanıyıram.”Əli Kərim
xəstəliyi “ ilə məni də yoluxdurdu. Sağ olsun.
Azərbaycanın bir böyük Ģairinə mən də “yaxınlaĢa”
bildim. Əli Kərimə həsr olunmuĢ ağıllı kitabına kiçik bir
söz də yazdım...
CavanĢir janrından asılı olmayaraq, bütün əsərlərə poeziya
bucağından baxır. Onun üçün poetika poeziya haqqında
elmdir. CavanĢir hətta klassik Azərbaycan komediyalarını
poeziya kimi araĢdırır.
CavanĢirin Ģairliyindən də xəbərim var. Ġlk dəfə bir neçə
Ģeirini bir soyuq qıĢ axĢamı “ Baksovet”də bir kafedə
oxumağı da yadıma gəlir. Bu Ģeirləri oxuyandan sonra
ağlıma gələn ilk nəzəri qeydlər bunlar oldu: Bu Ģeirlərdə
məna obrazla kəsiĢmir- daha doğrusu, hansısa sürreal
bucaq altında kəsiĢir. Bəzən predmetin mənası və
simvolik obrazı arasında əlaqəni pozur. CavanĢirin poetik
mətnlərində (N. Sarrotda olduğu kimi) vahid obyekt
yoxdur, fraqmentlərə- “kubiklərə” (məsələn, “Lal” Ģeiri)
bölünür və hər birinin Ģəffaf süjeti var...
O, Azərbaycan poeziyasını struktur baxımdan təĢkil
olunmuĢ vahid süjet kimi anlamağa, araĢdırmağa çalıĢır...
Dostları ilə paylaş: |