Gülşən Orucova, Nərminə Qaragözova, Rafiq İsmayılov, Zahid Xəlilov

Məmməd Əmin Rəsulzadə 1884-cü ildə Bakının Novxanı kəndində anadan olmuşdur. 
O, Azərbaycan tarixinin ən görkəmli və böyük şəxsiyyətlərindən olub, Azər baycan milli
istiqlal hərəkatına başçılıq etmişdir. Onun "Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz!" ifadəsi
XX əsrdə Azərbaycanda müstəqillik hərəkatının şüarı olmuşdur. 
Məmməd Əmin Rəsulzadə Türkiyədə vəfat etmiş və orada dəfn olunmuşdur. O, son
nəfəsində üç dəfə “Azərbaycan” deyərək gözlərini əbədi yummuşdur. Bu da onun
Azərbaycana, vətənə nə qədər bağlı bir insan olduğunun bariz nümu nəsidir.
Əhməd Cavad 1892-ci ildə Şəmkirin Seyfəli kəndində anadan olmuşdur. O, müəllim və
görkəmli şairidir. Onun bir çox şeirləri vardır. Azərbaycanı müstəqil, doğma xalqını xoşbəxt
görmək istəyən Əhməd Cavad haqsız olaraq həbs edilmiş, dəhşətli işgəncələrə məruz
qalmış, 1937-ci il cəza tədbirlərinin qurbanı olmuşdur. Əhməd Cavad Azərbaycan Dövlət
Himninin sözlərinin müəllifidir.
Yazı. 20 Yanvarda və ya bu tarixə yaxın günlərin birində Şəhidlər xiyabanına ziyarət təşkil
olunur. Şagirdlər öz təəs sürat larını “Şəhidlər unudulmur” başlıqlı inşa yazmaqla təqdim
edirlər. Müəllim inşa üçün aşağıdakı planı təqdim edə bilər: 
– Şəhidlərin xatirəsini necə yad edirik?
– Nə üçün onların ruhu qarşısında and içirik?
– Şəhidlərin adını uca tutmaq üçün nə edəcəyəm?
Nəticə: Xalqımızın igid övladları 1990-cı il yanvarın 20-də Azərbaycanın toxunulmazlığı
uğrunda canlarından keçdilər. Buna görə də onları şəhid adlandırırıq. Vətənimizin azadlığı,
müstəqilliyi, bütövlüyü uğrunda şəhid olanların xatirəsi heç zaman unudulmayacaq. Həmişə
xalqımızın yaddaşında yaşayacaq.
İş dəftərinin 84-cü səhifəsindəki mövzu ilə bağlı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
Yazı. Şeirin hər hansı bəndi əzbərdən dəftərə yazılır.
Dil qaydaları
1. Şeirdəki mürəkkəb sözlər seçilir və onların defislə yazıldığına diqqət yetirilir: gül-çiçək,
yan-yana. Müəllim bildirir ki, yaxınmənalı sözlərin birləşməsindən və sözlərin təkrarından
yaranan mürəkkəb sözlər defislə yazılır. Bu cür mürəkkəb sözlər yaratmaq üçün bir neçə
söz verilir: dost (dost-tanış), qayda (qayda-qanun), tez (tez-tez), baş (başdan-başa) və s. Bu
sözləri dəftərə yazmaq tapşırılır.
2. Şeirdə yerindən asılı olmayaraq həmişə böyük hərflə yazılan sözlər seçilir və dəftərə
yazılır. 
Sual: – Vətənin azadlığı uğrunda şəhid olanlardan kimlərin adını bilirsiniz? Həmin şəhid -
lərin adlarını dəftərinizə yazın.  
İş dəftərinin 84-cü səhifəsindəki dil qaydaları ilə bağlı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
Ev tapşırığı: 
– 20 Yanvar hadisələri zamanı kiçikyaşlı məktəblilərdən də şəhid olanlar
var.  Onlar haqqında məlumat toplayın və danışın. 
Qiymətləndirmə.
Müəllimin təlim nəticələri üzrə hazırladığı meyarlar əsasında aparılır.
Dərslərin planlaşdırılması
V bölmə
138
Çap üçün deyil

---

Dərs 60. ZARAFAT (6 saat)
Motivasiya.
Müəllim bir hadisə danışır: “Tənəffüs zamanı İlqar Cəmilin qələmini gizlədir.
Dərs başlayanda Cəmil qələmini tapmayıb həyəcanlanır. İlqar isə özündən razı halda
gülümsəyir. Müəllim  Cəmilə acıqlananda İlqar qələmi qaytarıb deyir:
–  Mən zarafat edirdim”.
Köməkçi sual: – Sizcə, bu zarafat xoşa gələrmi?
Fərziyyələr dinlənilir.
Tədqiqat sualı:
– Zarafat necə olmalıdır?
Tədqiqatın aparılması.
Dərsliklə iş.
Mətnin 1-ci hissəsi (dərslik, səh.120-121) oxunub təhlil olunur. 
Sual: – Sizcə,  mətnin davamı necə olacaq? (3-cü tapşırıq)
Şagirdlərin versiyaları dinlənilir. II hissə oxunur, şagirdlərin versiyaları ilə müqayisə olunur.
Oxunan hissələrə başlıq verilir və plan tutulur:
Düşünülmüş  zarafat
1. Gəzməyə çıxmış dostlar
2. Ağacın altındakı süfrə
3. Cavan oğlanın zarafat etmək planı
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
1.1.1. Sual verməklə dinlədiyi fikrin ma 
-
hiyyətini aydınlaşdırır.
Müzakirə zamanı sual verməklə danışanın
fikrinə aydınlıq gətirir.
1.2.4. Nitq situasiyalarından asılı olaraq
danışıq prosesində müvafiq jest və mimika -
lar dan istifadə edir.
Rollu oyun zamanı nitq situasiyasına uyğun
jest və mimikalardan istifadə edir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun  sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Öz təxəyyülünə əsaslanaraq hekayənin  da -
vamını təxmin edir.
2.2.3. Mətnin hissələrinə başlıqlar verməklə
məzmununa aid sadə plan  tutur.
Mətnin hissələrini məzmununa uyğun  baş -
lıq la adlandırır.
2.2.4. Mətndəki  əsas  fikrə münasibətini
bildirir.
Mətnin qəhrəmanlarını xarakterizə edərək
əsas fikri açıqlayır və ona münasibətini
bildirir.
2.2.5. Mətnin məzmununu tərtib etdiyi plana
uyğun  nəql edir.
Mətnin məzmununu ardıcıl nəql etmək üçün
plan tutur.
3.1.1. Yazısında sadə hüsnxət norma larına
riayət edir.
“L” hərfini hüsnxət normalarına uyğun yazır
və digər hərflərlə birləşdirir.
3.1.2. Çap hərfləri ilə yazılmış mətni
üzündən köçürür.
Çap hərfləri ilə verilmiş mətni üzündən kö -
çürür.
4.1.3. Rast gəldiyi yeni sözlərin yazılış və
tələffüz qaydalarını müəyyənləşdirmək üçün
lüğətdən istifadə edir. 
Mürəkkəb sözlərin bitişik, yoxsa defislə ya zıl -
dığını müəyyənləşdirmək üçün lüğətdən istifa -
də edir.
Dərslərin planlaşdırılması
YAXŞI NƏDİR, PİS NƏDİR
139
Çap üçün deyil

---