Güney Az ərbaycanda 2013-cü ilin
Dölündə Ölüm adlı bir yaratıq
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dölündə Ölüm adlı bir yaratıq Mitray doğulan çağ deyil 1391-ci günəş ili Yasasız, Ayın-oyunsuz bir törən…
- O(Bu) yen ələnən heçlaqda G ərdəyə girəcəksən! Qızlığı getmiş bir kəniz. Yumruqların izindən
- Dedi: Diş fırçan yoxmu səninVar – dedim. Dedi:- Nədən böylə qoxuyur ağzın pişik ölüsü tək Ah, dostum, dedim
- Nə bir molla, nə də meyit namazı qılan insan. Yalnız damarlarındakı laxtalanmış qanı sümürən milçəklərin ziyafətidi
- Bir ölü yaşayır içimdə, mənimsə əllərim qoynumdadır”
51 Dölündə Ölüm adlı bir yaratıq Mitray doğulan çağ deyil 1391-ci günəş ili Yasasız, Ayın-oyunsuz bir törən… (21) X osrov Barışanın “Duzlu gəlinim” şeirində də motiv eynidir, amma yanaşma tərzi fərqli səpkidədi… Şeiri oxuyur və şahid olursan ki, Urmunun real durumu h ər bir qələm sahibi kimi, gənc şair Xosrovu da düşündürməyə bilmir. “Ey səni özgə özgəyə pay verən”, - deməklə tarixə ekskurs ed ən gənc şair “Paydan pay olmaz” atalar sözünü xatırlayaraq Türkm ənçay müqaviləsilə iki imperiya - Rusiya ilə İran arasında pay- pürüş edilən, “özgənin özgəyə pay verdiyi” gözəlin cəhənnəmə m əhkumluğuna, məhv edilməsinə üzülür. Onun kədəri misralara hopur, d uzluluğu duzlağa dönüşən, ahının burulğanında bir yarın, bir gələcək dağılan, yəni, sabahı məhv edilən Urmunun-doğmasının, əzizinin, var- yoxunun düşdüyü çarəsiz duruma yanıb-yaxılır: Ey s əni özgə özgəyə pay verən Damo b əzək duzlu gəlinim; Gözl ərin göm-göy bir dəniz... 51 52 O(Bu) yen ələnən heçlaqda G ərdəyə girəcəksən! Qızlığı getmiş bir kəniz. Yumruqların izindən Göm-göy bir b əniz... D ərd çox, həmdərd yox,yanıram... Ağlaya bilməyirsən, yağıram. “Sevgilisiz ögey bir dul kimi korlanacağına, hətta turşuyacağına” üzül ən və obrazlı təhkiyə sərgiləyən şair “Adını Urmu qoyduğum Sevgilimi qurtarmağa” getmək - fədakarlığına da hazırdır, təki “bağrı çatlamış... qəbir gözlü gözəli”, sevgilisi-Urmu gölü ölümdən qurtulsun... Yoxsa şeirinin gəmisi kapitansız qalacaq Xosrovun, düşüncə dalğaları dodu-dodu dolanacaq... V ə nəhayətdə, “Duzlu gəlinim” şeirinin son misrala- rında Xosrovun apardığı orijinal paralellik-canlı metafora və tragedik açıqlama xəncər tək birbaşa ürəyə saplanır: “Sevişmək artıq yasaqdır. Gəlinlik var, Gəlin yox!”(22. s.31) 52 53 Bütün bu nümun ələrdən də göründüyü kimi, Urmu gölünə son dərəcə həssas münasib ətin, şəninə neçə-neçə şeir və poemaların həsr edilməsi təsadüfi xarakter daşımır və bu fikir son illərin elmi axtarışlarında bir daha öz t əsdiqini tapdı. Arxeoloji qazıntılar zamanı Urmu gölünün sahilində yerləşən Urmiya şəhərinin kənarındakı Həsənli qəbiristanlığında toplu məzarların aşkar edilm əsi 1918-ci ildə erməni cəlladlarının 150 mindən çox Azərbaycan türkünü q ətlə yetirməsini əyani olaraq aşkara çıxardı. Tarixi faktlar təsdiqləyir ki, Az ərbaycan türklərinin qanuni ata-baba torpaqlarını zəbt edərək burada “ əzəmətli” Ermənistan yaratmaq istəyən ermənilərin türklərə qarşı soyqırğını əməliyyatı İrəvan, Göyçə və Zəngəzurdan başlasa da, Az ərbaycanın nə quzeyindən, nə də güneyindən yan keçməyib. “Həmin qanlı olayların izləri Dağlıq Qarabağa qarşı ermənilərin qətl və qarətlərlə dolu yürüşləri, bugünkü olaylarla təzələnmişdi. 1918-ci ildə türklərə qarşı erm ənilərin Qərbi Azərbaycanda İrəvandan əlavə, 211 yaşayış m əntəqəsində törətdiyi soyqırımda 300 min nəfər soydaşımız qətlə yetirilmişdirsə, Güney Azərbaycanda, təkcə Urmu və Səlmasda şəhid olanların sayı 130-150 min nəfər arasında göstərilir (23).” 53 54 Dedi: Diş fırçan yoxmu sənin?Var – dedim. Dedi:- Nədən böylə qoxuyur ağzın pişik ölüsü tək? Ah, dostum, dedim:- İçimdə kəfənsiz bir ölü yaşayır Və günün bütün saatlarında içimə ağıları ilə yeyə vuran bir qara geyimli ana... Nə bir molla, nə də meyit namazı qılan insan. Yalnız damarlarındakı laxtalanmış qanı sümürən milçəklərin ziyafətidi və qorapalana döndərdikləri meyitdə yas düyüsü olan qurdların. Bir ölü yaşayır içimdə mənimsə əllərim qoynumdadır. G ənc şair Elşən Böyükvəndə bu misraları yazdıran bütöv Azərbaycan torpaqlarında türkün düşmənlərinin qətlə yetirdikləri soydaşlarımızın neç ə-neçə toplu məzarlıqlarının aşkara çıxarılması deyil, XX əsrin I rübünd ən etibarən misli görünməmiş haqsızlıqlara uğradılan, hüquqları, ana dili, milli dild ə eyitimi əlindən alınan bir xalqın-dilsiz bir elin 54 55 düşürüldüyü mövcud durumudur. Vətəndaş şairimiz Bəxtiyar Vahabzadə dünyada özü bir varlıq kimi mövcud olmayan, lakin Latın adlı dilinin yaşadığını, toplum olaraq 50 mln-a yaxın nüfusa malik azman bir elin Güney parçasının dilinin bağlı-qadağan olduğundan, Quzeyində isə “qapı dal ında” saxlanılıb küçümsədilməsindən yazırdı “Ana dilim” şeirində... Elşənin də dilsiz bir ölü misalı olan bəlalı elini və onu bu durumdan qurtara bilm əyən çarəsiz bir yurddaş olduğunu “Bir ölü yaşayır içimdə, mənimsə əllərim qoynumdadır” misralarından daha təsirli necə demək olardı?! Güney şairləri Quzey Azərbaycanın bir sıra rayonlarının quduzlaşmış işğalçı Ermənistan dövləti tərəfindən ələ keçirilməsinə, xalqın düşmən əsarətində olan Qarabağ dərdinə də laqeyd qalmır, bunu bütöv Az ərbaycanın dərdi, problemi kimi qəbul edir və onun çözülməsi, ədalətin bərqərar olması uğrunda mübarizə aparırlar. Qarabağ problemini, h ətta “dərdli Təbrizin qanı qurumayan yarası (M.Əzizpur)” bel ə sayır, bu mövzuda yeni-yeni əsərlər qələmə alırlar. Mir Camal Hüseyni ”Qarabağda” şeirini, adından da göründüyü kimi, Qarabağ 55 Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|