Güney Az ərbaycanda 2013-cü ilin
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Biz bitik yatağında yatanlarıq Oyanınca bir başa Təbrizə çıxırıq. Soyuq havaların isti anılarında Bir
- Anlaşılmadı bir insan anlaşılmayır bir insan anlaşılmayacaq bir insan ki aranızda böyüdükcə
- Dadsız qalan duzlu gəlin Duru mavi gözlü g əlin Urmunun ağ don balası Göz
- Zaman mitray doğulan çağ deyil, 1391- nci günəş ili Məkan-Urmu dənizi… Yas rəngində, Yasasız, Ayın-oyunsuz bir törən
- Gəlinliyi duzlaqdan, Boyun-boğazına düzülmüş, Okeanların sədəflərinin ürəyində gizli qalmış Mirvarı deyil, Duz dənələri…
46 etdiyini q əhrəman həyata keçirir (Alfons de Lamartin), həqiqəti onun m əhz lirik və epik təsvirlərin balansını yaratdığı poemalarında ən ali s əviyyədə qorunur. Bu poemalarda tarixi köklərimizə qayıdışa, özünüd ərkə çağırış, əzmkarlıq, üzləşilən acılara sinəgərmə, düşmənin qarşısında sınmama, nə zamansa qalib gəlmək və ali məqsədə çatmaq inancı, mübarizlik ruhu əsas götürülüb və inqilablar beşiyi, mədəniyyət m ərkəzi qədim şəhər müqəddəs bir varlıq-kult kimi təqdim olunur: Biz bitik yatağında yatanlarıq Oyanınca bir başa Təbrizə çıxırıq. Soyuq havaların isti anılarında Bir- birimizi düşünmək olur yaşamaq... Yaşamaq örnəyin evin eyvanından T əbrizə boylanmaqdır... Poemalarında Türklüyün tarixinin dərin qatlarına enən, yeddi Türk elinin- Türküstanın canavar xislətlilər tərəfindən hazırkı parçalanmış, t əklənmiş, işğala, əsarətə məruz qoyulmuş və çarəsiz duruma salınmış m ənzərəsinə soyuqqanlılıqla baxa bilmir. Təbriz kimi ulu şəhərin o 46 47 möht əşəm tarixinin sanki gömüldüyünə, bir vaxtlar bütün dünyaya meydan oxuy an bir xalqın çağdaş varislərinin yalnızlığına ağlayır: Anlaşılmadı bir insan anlaşılmayır bir insan anlaşılmayacaq bir insan ki aranızda böyüdükcə böyütdü yaralarını həsrətli v ə xərc etdi nafilə yerə qəlbini. İki ağlar gözlərim var yeddi ölk əcə iri yeddi m əşəlcə diri amma gömülmüş bir şəhərin yorğun şairi... Güney yazarlarının Vətən sevdasının bir şaxəsi son illərdə günd əmdən düşməyən Urmu gölü hadisələridir. İstedadlı şair İsmayil C əmilinin “Urmu gəlini” şeirində qurumaqda olan gölün məhz bugünkü ağır vəziyyəti, real durumu ən təsirli bədii dillə canlandırılır... Urmu gölü yen ə də mavi gözlü duzlu gəlin, Urmiyanın ağ don balası, “Sən elimin 47 48 əzizisən, Azərbaycan dənizisən” kimi epitetlərlə öyülür. Lakin şairin sev ə-sevə vəsf etdiyi təbiət gözəlinin “tülkülərin pusqusu, quduz yadların qurğusu” ilə artıq qara bəxti yazılıb, gölə təbii yolla axan gür çayların s əmti dəyişdirilib, yolundan azdırılıb, nəticədə “ırmaqları dustaq, dalğaları duzlağ”a çevrilib. Qara bəxtin cızdığı sonrakı ömür yolunda duzlu g əlinin “ağ qanadları da sınıb, can yarası göz-göz olub, çiçəkləri yarpaq- yarpaq solub, buludları sürgün olunub. Ağ xələti biçilmədə”- k əfəni hazırlanmaqda və sanki “son bardağı içilməkdə” olan gölün halına yanan el- obanın üzgünlükdən beli bükülüb: Dadsız qalan duzlu gəlin Duru mavi gözlü g əlin Urmunun ağ don balası Göz- göz olan can yarası… (20) Urmu gölünün sür ətlə qurudulduğu son illərdə İsmayil Cəmilinin də ifad ə etdiyi kimi, dərdi yerə-göyə sığmayan Güney Azərbaycanın milli f əalları meydanlara axışaraq bu duruma qarşı etiraz səsini ucaldır, aksiyalar keçirir, r əsmi dairələri, İran hökumətini təbii fəlakətin qarşısını 48 49 almağa çağırır, tələblər irəli sürür, dünyanın, beynəlxalq qurumların diqq ətini Urmunun faciəsinə yönəltmək istəyirlər. Güney ziyalıları- yazarlar da bu mübariz əyə qoşularaq xalqla çiyin-çiyinə hərəkət edir, öz sözl ərini daha çox qələmin gücü ilə deyirlər... G ənc yazar Ruqəyyə Kəbirinin 2013-cü ildə yazdığı “Yasasız törən” adlı şeirində “görülən profilaktiki tədbirlər sayəsində” artıq 80 faizi quruyan Urmunun durumu o q ədər orijinal təhkiyə ilə bədii-poetik əksini tapıb ki, oxucu özünü bu yasadışı toy mərasiminin içində hiss edir, bir növ hadis ələrin iştirakçısına çevrilir. Canlandırılan aydın mənzərələr, cızılan tablolar qarşısında heyrətdən dil susur, ürək danışır, gözlər qan ağlayır: I tabloda yasadışı toydur, törənin məkanı Urmudur, amma çal- çağırsız, heç bir oyunsuz, rəqssiz-filansız... Sanki yas mərasimi qurulub, tör ənin qonaqları isə “damarı yaralanmış bir el”dir. II tabloda gərdək gec əsidi, bu gecənin qəhrəmanı isə gəlindir... Gəlinlik paltarı duzlaqdan, boynuna taxılan boyunbağı okean mirvarisi deyil, Urmunun duz d ənələridi...Və gərdəkdə sevişən, bir-birinə eşqini isbatlayan cütlüyün sevişmələri ağı deyir... III tabloda isə final daha tükürpədicidi, daha acı 49 50 bir gerç əyin mənzərəsi cızılır. Gərdəkdəcə hamilə qalan gəlinin dölü “Ölüm” adlı bir yaratıqdır. Sözün bitdiyi yerdir artıq... Ölümə məhkum edilmiş Urmunun bugünkü halını bundan doğal, bundan real necə anlatmaq olar?! “Yasasız törən”ə üz tutaq: Zaman mitray doğulan çağ deyil, 1391- nci günəş ili Məkan-Urmu dənizi… Yas rəngində, Yasasız, Ayın-oyunsuz bir törən Gərdək gecəsi… Dəvətlilər, Damarı yaralanmış bir el... Hamun dənizindən iki canlı qalmış bakirədən danışmıram. Gəlinliyi duzlaqdan, Boyun-boğazına düzülmüş, Okeanların sədəflərinin ürəyində gizli qalmış Mirvarı deyil, Duz dənələri… Sevişmələri ağı ağlayır… Urmu dənizindən iki canlı qalmış qız gəlin 50 Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|