178
Səməd Behrəngi
mişəm. Belə qərara gəlmişəm ki, özüm gedib arxın qurtaraca-
ğını tapım. Bil mək istəyirəm başqa yerlərdə nə var, nə yox…
– Mən də uşaq olanda belə fi kirlərə düşmüşəm, balacan!
Arxın nə əvvəli var, nə axırı. Elə gördüyün nə varsa odur. Arx
həmişə axır və qurtarmır.
– Yox, anacan, belə deyil. Hər şeyin axırı var. Məsələn,
gecə sona çatır, həftə, ay, il… Məgər bunların sonu olmur?
Balaca Qara Balığın qızışdığını və dil ağıza qoymayıb da-
nışdığını görən Ana Balıq dedi:
– Boş-boş sözləri bir kənara qoy, dur gəzməyə çıxaq. İndi
danışmaq yox, gəzib dolanmaq vaxtıdır.
– Yox, ana, mən belə gəzintilərdən yorulmuşam. Burdan
uzaqlaşmaq və başqa yerlərdə nələr olduğunu bilmək istəyirəm.
Birdən elə bilərsən ki, bunları mənə kimsə öyrədib, yox, ana, çox-
dan bu fi krə düşmüşəm. Əlbəttə, ondan-bundan çox şeylər öyrən-
mişəm. Məsələn, bunu başa düşmüşəm ki, balıqların çoxu həyat-
larını boş-boşuna keçirdiklərindən gileylənirlər. Daim ah-nalə edir,
hər şeydən şikayətlənirlər. Bilmək istəyirəm görüm həyat elə bir
qarış yerdə o yan-bu yana gedib qayıtmaqdanmı, qocalıb heç nə
görməməkdənmi ibarətdir, yoxsa başqa dünya da mövcuddur?
– Balaca, dəli olubsan? Dünya! Dünya! O başqa dünya nə
deməkdir? Dünya elə həmin dünyadır ki, biz yaşayırıq, həyat
da ki, elə gördüyün yaşayışdan ibarətdir!
Bu zaman iri bir balıq onların evinə yaxınlaşdı:
– Qonşu, – dedi, – uşaqla nəyin üstündə belə höcətləşir-
sən? Deyəsən, bu gün gəzmək fi kriniz yoxdur?
Ana Balıq qonşunun səsini eşidib cavab verdi:
– Gör, zəmanə necə dəyişib?! Uşaqlar öz analarına cip-cip
öyrətməyə başlayıblar.
– Necə məgər? – deyə qonşu iri Balıq soruşdu.
– Gör bu cırtdan haralara getmək istəyir?! Hey deyir ki,
istəyirəm gedim görüm dünyada nələr olur? Nə bilim, ax-
maq-axmaq sözlər!
179
Balaca Qara balıq
Qonşu iri Balıq:
– Balaca, – dedi, – de görüm sən nə vaxtdan belə fi losof
və alim olubsan ki, bizim xəbərimiz yoxdur?
Balaca Balıq dedi:
– Xanım, mən bilmirəm siz alim, fi losof nəyə deyirsi-
niz? Hər gün təkrar olunan cansıxıcı gəzintilərdən cana doy-
muşam. Belə yorucu həyatı daha davam etdirmək istəmirəm.
İstəmirəm ki, bir də gözümü açanda görüm sizin kimi qocal-
mışam, özü də göz-qulaqları bağlı balıqlar kimi qalmışam.
Qonşu Balıq:
– Vay, – dedi, – gör bu nələr danışır?!
Ana Balıq dilləndi:
– Heç düşünməzdim ki, bir dənə uşağım ola, o da belə
çıxa! Bilmirəm, balamın qulağını kim doldurub…
Balaca Balıq dedi:
– Heç kəs mənim qulağımı doldurmayıb. Anlamaq üçün
mənim özümün ağlım, görmək üçün də gözüm var!
Qonşu Balıq Balaca Balığın anasına dedi:
– Bacı, o pıç-pıç danışan İlbiz yadındadırmı?
–Yaxşı yadıma saldın, yadımdadır! Tez-tez uşağımın ya-
nına gələrdi. Görüm onu gorbagor olsun!
Balaca Balıq dedi:
– Bəsdir, ana! O, mənim dostum idi!
– Balıqla İlbizin dostluğunu eşitməmişdik, bunu da eşit dik!
Balaca Balıq:
– Mən də balıqlarla İlbizin düşmənçiliyini eşitməmişdim!
Amma siz o biçarənin başını yediniz! – dedi.
Qonşu dilləndi:
– Bu, keçmişin söhbətidir.
– Keçmişi siz özünüz yada saldınız!
Anası dedi:
– Elə ölməli idi! Məgər oturub-durub nələr danışdıqları
yadından çıxıb?!
180
Səməd Behrəngi
– Onda məni də öldürün! Çünki mən də onun dediklərini
deyirəm, – deyə Balaca Balıq gileyləndi.
Axır ki, nə başınızı ağrıdım, səs-küyün sədası başqa
balıq ları da oraya çəkib gətirdi. Balaca Balığın sözləri hamını
əsəbi ləşdirmişdi. Qoca balıqlar bir-bir söhbətə qarışıb Balaca
Balığa acıqlandılar:
– Elə düşünürsən ki, sənə rəhm edərik?!
– Bir qulaqburması bəsdir!
Balaca Qara Balığın anası onlara müqavimət göstərdi:
– Kənara çəkilin! Uşağıma toxunmayın!
Bu zaman balıqlardan bir başqası Balaca Balığın anasına
dedi:
–Xanım, uşağa lazımınca tərbiyə vermədiyin üçün əzab
çəkməlisən!
Qonşu Balıq sözə başladı:
– Sizinlə qonşu olduğuma xəcalət çəkirəm!
Başqa bir balıq dilləndi:
– Nə qədər ki, bu məlunun işi… Göndərək qoca İlbizin ya nına.
Balıqlar Balaca Balığı tutmaq istədilər. Dostları onu təh-
lü kə dən uzaqlaşdırdılar. Anası baş-gözünə döyür, ağlayır və
de yir di:
– Allah, sən saxla! Uşağım əlimdən gedir. Nə edim? Başı-
ma haranın daşını salım?
Balaca Balıq dedi:
– Anacan, mənim üçün ağlama, geridə qalmış bu qoca ba-
lıq ların halına ağla.
Balıqlar yerbəyerdən çığırdılar:
–Təhqir eləmə!
– Get! Sonra peşman olsan, daha bizdən incimə!
– Bunlar cavanlıq əlamətidir. Getmə!
– Buraların nəyi pisdir?!
– Başqa dünya yoxdur! Dünya elə gördüyün bu dünyadan
ibarətdir. Qayıt!
181
Balaca Qara balıq
– Ağlını başına yığıb getməkdən imtina etsən, onda bilə-
rik ki, doğrudan da başa düşən bir balıqsan!
– Biz sənə öyrəşmişik, getmə!
Ana Balıq doluxsunaraq dilləndi:
– Mənə rəhmin gəlsin, bala! Getmə!
Balaca Balıq onların dediklərinə etina etmədən uzaqlaş-
dı. Həmyaşıdlarından bir neçəsi onu arxın gölməçəyə tökülən
yerinə qədər ötürüb geri döndülər. Balaca Balıq dostlarından
ayrılarkən dedi:
– Görüşənə qədər, dostlar! Məni unutmayın!
Dostlar:
– Heç unudarıqmı? Sən bizi qəfl ət yuxusundan oyatdın.
Bi zə elə şeylər öyrətdin ki, heç yuxumuza da girməzdi. Görü-
şənə qədər, ağıllı və cəsur dost! – dedilər.
Balaca Balıq şırrımnan aşağı sürüşüb arxa nisbətən suyu
çox olan gölməçəyə düşdü. Əvvəlcə özünü itirdi. Sonra üz-
məyə və gölməçədə dolanmağa başladı. Balaca Balıq bu vax-
tadək bu qədər suyun bir yerə yığışdığını görməmişdi. Suda
minlərlə çöm çəquyruq gəzişirdi. Balaca Balığı görən kimi
onu məsxərəyə goydular:
– Bir bunun təhər-tövrünə bax! Sən nə məxluqsan?!
Balaca Balıq ani olaraq fi kirləşib:
– Xahiş edirəm, təhqir etməyin, – dedi, – mənim adım
Balaca Balıqdır. Siz də adınızı deyin, tanış olaq!
Onlardan biri dedi:
– Biz bir-birimizi “Çömçəquyruq” çağırırıq.
O biriləri yerbəyerdən dedilər:
– Əslimiz, nəcabətimiz var.
– Dünyada bizdən gözəli tapılmaz! Sənin kimi yöndəmsiz
deyilik!
Balaca Balıq onlara belə cavab verdi:
– Sizin bu qədər xudpəsənd olduğunuzu bilmirdim. Amma
nadanlıq üzündən belə danışdığınız üçün sizi bağışlayıram.
Dostları ilə paylaş: |