Heyət n darə ed lm
Yüklə 4,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- V.Voro
40
3) düşüncəlilik-ağıllı, real və əsaslandırılmış qərar qəbul etmək qabiliyyətidir. 2. Məqsədyönlülük və məhsuldarlıq: 1) səmərəlilik-konkret nəticəyə yönəlmədir; 2) inadkarlıq-çətin vəziyyətlərdə meydana çıxan mədudiyyətləri aradan qaldırmaq qabiliyyətidir; 3) təşkilata sadiqlik və işgüzar istiqamət-təşkilatın normalarına əməl etməyə hazırlıq, işə həvəs və işinin keyfiyətinə görə məsuliyyətdir; 4) özünə inam- hazırlıq və qeyri-adi tapşırıqların həlli bacarığıdır. 3. Komanda işinin vərdişləri: 1) komanda istiqaməti-birgə fəaliyyət zərurətinin başa düşülməsi və digərləri ilə qarşılıqlı əlaqədə işləmək bacarığıdır; 2) əlaqə-partnyorlarla iş və yaradıcılıq münasibətdlərini qurmaq bacarığıdır; 3) ünsiyyətcillik-partnyorlara təsir göstərmək və qarşılıqlı anlaşmaya nail olmaq üçün şifahi və yazılı nitqdən, stilistikadan və digər ifadə vasitələrindən istifadə etmək bacarığıdır; 4) qulaq asmaq bajarığı-şifahi kommunikasiyadan hasil edilən informasiyanı qəbul etmək, mənimsəmək və istifadə etmək bajarığıdır. ş çi heyət üzrə menecerin uğurlu işi üçün səriştəliliyin bu aparıcı sahələrinin əhəmiyyətinin ekspert qiymətləndirməsi onları aşağıdakı qaydada təsnif etməyə imkan verir (əhəmiyyət dərəcəsinin azalması üzrə): 1) etiklik (əxlaq qaydalarına uyğunluq); 2) ünsiyyətcillik; 3) dinləmək bacarığı; 4) əlaqə yaratmaq; 5) komanda istiqaməti; 6) düzlük; 7) mühakiməlilik; 8) səmərəlilik; 9) inadkarlıq; 10) özünə inam; 11) təşkilata sadiqlik və iş oriyentasiyası. Məhz etikliyin işçi heyət üzrə menecerin səriştəliliyinin priortet sahəsi olması təsadüfdürmü? Professional tərəfindən toplanmış sosial və mənəvi kapital nüfuzu bir çox məsələlərdə onun professional şəbəkələrdə fəaliyyətinin uğurunu müəyyən edir. Təşkilatın şəbəkə formaları işçi heyətin cəlb olunmasının müqavilə (bir qayda olaraq təcili) formasına
41
keçidi nəzərdə tutulduğundan işçi heyət üzrə menecer onlarla işi təkcə formal və qeyri-formal kontraksiya metodları ilə yox, həm də psixoloji müqavilənin üsullarından istifadə edərək qurmalıdır. Qarşılıqlı etimad atmosferinin qurulması təkcə mütləq olaraq kadr xidmətinin ştatda olan işçilərini yox, həm də praktiki olaraq koorperasiyanın bütün menecer korpusunu, eləcə də xarici konsultantları özündə birləşdirən kadr menecmentinin bütün sisteminin uğurlu fəaliyyətində açar rolunu oynayır. Bundan başqa, kadr xidmətinin hər bir işçisi daha bir mütləq rolu-işçi qruplarda və kollektivlərdə mənəvi-psixoloji əhval-ruhiyyənin özünəməx- sus «komertonunu» ifa etməlidir.
Görünür ki, əsas məqam burada – düzgünlükdür. Hər şeydən ə vvəl, oyunun özünə düzgün yanaşmaq. Onun bütün qaydalarını yerinə yetirilməsinə ifrat etməklə yanaşmaqdır.
ş
işgüzar etikasının tarixi mənbələri. Peşə etikanın ümumi əsası olaraq əməyin cəza, lənət olması haqqında qədim təsəv- vürlərin əksinə olaraq əməyin mənəvi dəyər kimi anlaşılması çıxış edir. Dəyər-»arzu edilən konsepsiya»haqqında təsəvvürlərdir (T.Parsonsa görə). nsan şüurunun məhz bu sahəsi xarici reqlamentasiyaya daha çətin tabe olur və fərdin üstün tutduğu şəxsi seçimindən asılıdır. nsan, ə məyi dəyərli hesab edib-etməməsindən asılı olmayaraq, zəhmət çək- məyə məcburdur, bununla belə asudə vaxtı insanın var-dövləti hesab edən Sokrat kimi belə qismətdən qaçmaq mümkündür. Qulların əməyindən istifadə edilən cəmiyyətdə yaxşılıqla əmək- sevərlik arasında əlaqə aydın təsəvvür edilmirdi və antik mütəfəkkirlər mənəvi tərbiyənin əsasını fəlsəfə ilə məşğul olmaqda görürdülər. Pla- tonun dialoqlarında (e.ə 427-347-ci illər) əməyin onlarla müxtəlif növü xatırlanır, ancaq ruhun istək hissəsinin üstünlük təşkil etdiyi bütün zəhmətkeşlərdə, əkinçilərdə və sənətkarlarda başlıca olan sadəlik məziyyətidir: yəni intizama, qaydaya məhəbbət, ali sinifə tabe olmaq qabiliyyəti. Ruhun iradi hissəsinin üstünlük təşkil etdiyi gözətçilər üçün 42
ə sas məziyyət comərdlik, idarəçilər üçün müdriklikdir, sonuncularda ruhun ağıl hissəsi üstünlük təşkil edir. Ədalət bu 3 məziyyət arasında harmoniyadır. Təbiət və qanuna görə öz işini ən yaxşı şəkildə yerinə yetirərək onu istənilən vətəndaş reallaşdırır. deal dövlətdə vətəndaşlar onların natura və tərbiyəsinə uyğun olan- larla məşğul olur, iş görür, şəhəri müdafiə edir və ya idarə edir. Bununla belə, Platon tərəfindən təqdim edilən iqtisadi azadlıq zəhmətkeşlər təbəqə- sinin nümayəndələrinə təqdim olunur. Onlar istehlak məhsullarını istehsal edir, müstəqil şəkildə bu məhsulları satır, döyüşçülərə və filosoflara qadağan edilən xaricilərlə ciddi şəkildə ticarət münasibətlərinə girişir. Maddi rifah zəhmətkeşlər üçün əlçatmazdır, bu onların işi deyil, lakin Platon əgər «üçünjü» təbəqənin nümayəndələrində filosoflara xas təbii keyfiyyətlər varsa, əkinçilərin və sənətkarların filosoflar təbəqəsindən keçməsini mümkün sayır. Platonun ideal dövlət barədə nəzəriyyələrini, onlarda ayrı-ayrı sənət- lərin nümayəndələrinin, hətta mütəffəkirlərin mənəvi prinsiplərin daşı- yıcıları olmadığından, hamı ideyaların əbədi dünyasının əsarətində ol- duğundan çətin ki, professional etikanın nümunəsi hesab etmək olar. Professional mənəviyyatın ilk məşhur kodeksi (məcəllə) filosoflar yox, elmi təbabətin banisi Hippokrat (e.ə. təxminən 460-370-ci illər) tərəfindən tərtib edilib. Bu məşhur kodeks bir tərəfdən həkimin bilavasitə professional fəaliyyəti ilə əlaqədar olan konkret qaydaları («Böyrəkdaşı xəstəliyindən ə ziyyət çəkəni əməliyyat etmirəm, lakin bunu sınaqdan çıxmış təcrübə ilə təsvir edirəm»), digər tərəfdən onların arxasında olan mənəvi seçim azadlığının abstrakt prinsiplərini («Xəstəyə kömək üçün var gücümü sərf edirəm, ədalətsizliyə və zərər vurulmasına mane oluram») özündə cəmləşdirir. Həkimin professional borcu onun öz pasiyentləri, həmkarları, müəllimləri və şagirdləri qarşısında mənəvi borcudur. Məhz həkimlik ixtisası üçün belə bir sənədin yaradılmasında qəribə heç nə yoxdur: birincisi, əməyin predmeti burada insanın sağlamlığı və həyatıdır, ikincisi, həkim bir sıra xüsusi-professional və mənəvi keyfiyyət- lərə malik olmalıdır, üçüncüsü, həkimlik fəaliyyətinin özündə mənəvi vasitəsilərdən başqa digər vasitələrlə həll edilməyən bir sıra problem və ziddiyyətlər var. Kodeks şəklində tibbi etika prinsiplərinin sənədli tərti- batına gəlincə, bu, birincisi, pasiyentin həkimə etimad dərəcəsini yük- səltmək üçün, ikincisi, tərbiyəvi məqsədlər üçün lazımdır. Qədimdən tibbi biliklər atadan oğula verilirdi, bu tip münasibət müəllimlər və şagirdlər arasında Hippokrat məktəbinə də xas idi.
Yüklə 4,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|