Heyət n darə ed lm
Yüklə 4,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. Artıq yer ə bo şbo ğazlıq etm əyin
53
• «dünya ictimaiyyəti»-eqosentrik dövlətlərin sistemlərin təd- ricən formalaşması yolu ilə qərarların qəbulunun coğrafi və funksional mərkəzləri arasında koordinasiya edilmiş sistemdə aşkar edilmədir. • qidalanma mühiti, insan məskunlaşmasının baş ümumi planı; • sistemin məhsuldarlığı. Korporativ etik məcəllələr son dörd yüz il ərzində toplanan və müəy- yən dərəcədə maksimal etik tələblərlə məhdudlaşan digər etik prinsiplərə də əsaslana bilər: Utilarist prinsip-insanların daha böyük sayına daha çox rifah təqdim edir; Fərdiyyət prinsipi-kiminsə uzunmüddətli maraqlarına çatılmasına yönəlib Korporativ etik məcəllədə dəyərlər, missiyalar və təşkilatın fəlsəfəsi haqda abstrakt fikirlərin tətbiqi şirkətin rəhbərliyi tərəfindən ona münasibətdə təkcə gözəl sözləri yox, həm də cəmiyyət tərəfindən təşkilata təqdim edilən və bir qada olaraq çox yüksək olan tələblərin etik standartlarını istisna etmir. Korporasiyadan müxtəlif sosial prob- lemlərin həlli tələb olunur: yəni muzdlu işçilərin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi, ətraf mühitin müdafiəsi, xeyriyyə fəaliyyəti, cəmiyyətin bütün vətəndaşlarının həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi. Belə bir baxış mövcuddur ki, son nəticədə sosial məsuliyyət dərəcəsinin yüksəldilməsi təşkilatın uzunmüddətli məqsədlərinin həyata keçrilməsinə imkan verir və ona sərfəlidir. Təşkilatın sosial məsuliyyətinin «lehinə» və «əleyhinə» arqumentlərinə baxaq «Lehinə» 1) sosial məsuliyyət korporasiyanın qüdrətini və korporasiyanın məsuliyyətini bərabərləşdirir; 2) könüllü sosial məsuliyyət məcburi hökumət tənzimlənməsin- dən qaçmağa imkan verir; 3) cəmiyyət onun qarşısında məsuliyyət daşıyan təşkilatı təqdir edir ki, nəticədə bu onun uğuruna gətirib çıxarır; 4) müvafiq şəkildə fəaliyyət göstərərək, təşkilat cəmiyyətə onun problemlərini həll etməkdə kömək edir; 5) təşkilatlar tərəfindən ətraf mühitin çirklənməsi kimi yaradılan sosial problemlər bu təşkilatların hesabına həll olunmalıdır; 6) təşkilatlar daha böyük problemlərin həlli üçün resurslar toplamağa çalışırlar; 7) təşkilatlar mənəvi cəhətdən cəmiyyətə kömək etməyə borcludur. 54
«Əleyhinə» 1) belə davranışın dəyəri korporasiyanın gəlir mənbələrinin azal- dılması və onun məhsullarının istehlakçılar üçün bahalaşdırılmasıdır; 2) böyük sosial məsuliyyət payı daşıyan şirkət digər şirkətlərlə rəqabət mübarizəsində uduza bilər; 3) sosial məsuliyyətə görə ödəniş əməkhaqqının, dividentlərin azalması, qiymətlərin yüksəlməsi formasını ala bilər; 4) sosial məsuliyyətin qəbul olunması təşkilatın üzvlərinin onların əsas məqsədindən yayınmasına gətirib çıxara bilər; 5) sosial məsuliyyətin qəbul olunması təşkilatın gücünü real olaraq aşağı sala bilər; 6) sosial problemlərə görə məsuliyyət korporasiyaların yox, fərdləri üzərindədir; 7) korporasiyaların rəhbərləri ictimai problemləri həll etməyə öyrənməyib. ş etikasında lazımi və mövcud ziddiyyətin mənəvi dərk edilməsi üçün spesifik olan hal təşkilatın mənəvi etik məqsədləri ilə onun əsas məq- sədləri-uğurun və mənfəətin əldə edilməsi arasında olan obyektiv zid- diyyətdən bu şəkildə çıxır. Etik prinsiplər real fəaliyyətlə üz-üzə gəlməyə davam gətirmir. Etikanı bizneslə məşğul olmayanlar, heç kimə rəhbərlik etməyənlər və bunu necə etməyi bilməyənlər öyrənirlər, əksinə rəhbərlik edənlər həqiqətən belə hesab edir ki, etika faydasız və abstrakt elmdir. ş
asanlıqla digərlərinin nəzarət və reqlamentasiyasına düşür. Bəzən bütün adminstrativ iş etikasından yalnız etiket qalır. Etiket xüsusi olaraq dav- ranışın tənzimlənməsinin mənəvi üsullarına aid edilmir, bu səbəbdən fəlsəfi etik lüğətlərdə onun barəsində hətta heç bir məqam da yoxdur: Xarici davranış formasını ciddi şəkildə tənzimləyərək etiket insana azad se- çim buraxmır. Bundan başqa, etiket normalarının yerinə yetirilməsi yalnız xarici davranışa aiddir və mənəvi şüur sferasına toxunmur. « nsanlar nə qədər mədəniləşirlərsə, daha çox aktyora çevrilirlər»-deyə .Kant bildirirdi. «Etiket» sözü müəyyən sosial sferada davranışın qurulmuş intizamı anlayışına gəlir: saray, diplomatik, hərbi, yüksək cəmiyyətin etiketi, kilsə, idman, elmi cəmiyyətin etiketi; sahibkarlıq və idarəetmə sferasında bu iş etiketidir. Etiket özündə tanışlıq, salamlaşma və xudahfizləşmə, minnət- darlıq ifadəsi və mərhəmət, nitq mədəniyyəti və söhbət aparmaq bacarığı, stol arxasında özünü aprmaq qaydalarıtəbrik, hədiyyə və s. formaları cəmləşdirən ətraflı surətdə işlənmiş ədəb qaydaları kimi çıxış edir. Bütün bu hallar işə düzələrkən və iş yerini dəyişərkən, rəisin tabelikdə olanlara davranması qaydaları, xidməti telefonla danışıq qaydaları iş yazışması
55
ofisin interyerinin tərtibatı, iş əlaqəsində kişi və qadınların münasibəti zamanı iş etiketində tamamlanır. ş etiketinin qaydaları bəzi milli və korporativ xüsusiyyətlərinin olma- sına baxmayaraq, beynəlxalq iş əlaqələrində hamı tərəfindən qəbul edilib. Təşkilatda iş etiketi iş əlaqəsinin və rəhbərliyin hansı üslubunun (avtoritar, demokratik, liberal və ya səhlənkar) təşkilatda bütövlükdə iş ə laqəsi üçün xarakterik olduğundan, eləcə də təşkilatın fəaliyyətindən, onun rəhbərliyinin zövqündən və ənənələrdən asılıdır. Etiket qaydaları haqqında konkret tövsiyyələri xüsusi ədəbiyyat- lardan götürmək olar. Burada iş əlaqəsində amerikalı tədqiqatçı, sosio- loq, təbliğatçı Cen Yager tərəfindən formalaşdırılmış iş etiketinin altı ə sas tələbini göstərəcəyik. şgüzar etiketinin əsas tələbləri 1. Hər şeyi vaxtında edin Yubanma təkcə işə mane yaratmır, həm də insana ümid olmağın mümkünsüzlüyünün ilkin əlamətidir. Vaxtında gəlmək bəzən həddən tez olmayaraq, öz rəhbərliyindən tez olmayaraq, gəlmək anlamına gəlir. Sizin gündəlik cədvəlinizdə əsas olan səhər vaxtında işə gəlməkdir. Ə gər birdən sizə gecikmək lazım gələrsə və siz bu barədə əvvəlcədən bilirsinizsə, ofisə zəng edin, qoy sizin katibəniz və ya rəhbərlikdən başqa kimsə mütləq bundan xəbər tutsun. Təşkilatı və iş vaxtının bölgüsünü tədqiq edən mütəxəssislər sizin fikrinizcə verilən işin yerinə yetirilməsi üçün tələb olunan vaxta 25% artıq vaxt əlavə edilməsini məsləhət görürlər. Merfi qanunu xatırlayın: bütün işlər sizə görüldüyündən daha çox vaxt aparır, meydana çıxa biləcək bütün maneələr mütləq meydana çıxır. Beləliklə, çətinliklərə proqnozlaşdırılandan çox vaxt ehtiyatı ayırın.
Bu prinsipin mənası ondadır ki, siz korporasiyanın, müəssisənin sirlərini və ya konkret sövdələşmələri şəxsi xarakterli sirlər kimi qorumağa borclusunuz. Heç vaxt iş yoldaşınızdan, rəhbərdən və ya tabelikdə olandan şə xsi həyatları barədə eşitdiklərinizi yenidən danışmayın.
Yüklə 4,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|