176
Yaxşılarla qoşalıq et,
Yaxşı şeydən qarşılıq et.
Kimi görsən yaxşılıq et,
Qəbirdə nur, halə olur.
Xəsislik tamahın çox, təvəkkülün az olmasından qay-
naqlanır. Allah yolçusu Allah yolunda xərclədiyinin Allah
tərəfindən əvəzinin artıqlamasıyla ödəniləcəyinə əsla şübhə
etməz.
İbrət
Muhəmməd Hilmi Əfəndi çox comərd olub, evinə gələn
bütün hədiyyələri kasıblara paylardı. Bir gün qardaşı oğlu:
“Əmi, gələnin hamısını paylayırsan” dedikdə Həzrət bu-
yurdu: “Oğlum, paylamasan gəlməz”.
Xəsisdə gül gilə dönər,
Comərddə gil gülə dönər.
Damla versən, gölə dönər,
Dərya yığsan, gilə olur.
Allah comərd qullarını hər iki dünyada bol-bol mü ka-
fatlandırandır. “Mallarını Allah yolunda sərf edənlərin
halı yeddi sünbül verən bir toxuma bənzər ki, bu sün
bül lərin hər birində yüz ədəd dən vardır. Allah dilədiyi
kimsə üçün bunu qatqat artırır. Allah Vasidir! Heç bir
kəsə minnət qoymadan, əziyyət vermədən mallarını Allah
yolunda sərf edənlərin rəbbi yanında mükafatları vardır.
onların heç bir qorxusu yoxdur və onlar qəmqüssə gör
məzlər” ( əl-Bəqərə, 261-262).
Qəm-qüssə doğuran mal xeyir, xeyirli mal da qəm-qüssə
gətirməz. Xeyirli mal günahlar yox, savablar qazandıran və
Allahın lütfüylə bərəkətlənən maldır. “Allahın fəzlindən
verdiyinə xəsislik edənlər elə düşünməsinlər ki, bu on lara
xeyirdir. Əksinə, bu onlara zərərdir. Xəsislik etdikləri şey
177
Qiyamət günü boyunlarına dolanacaqdır. göylərin və
yerin mirası Allaha məxsusdur və Allah əməlinizdən
xəbərdardır” ( Ali-İmran, 180).
Allah çox malı çox zaman sevmədiklərinə versə də,
xeyirli malı ancaq sevdiklərinə verir.
İbrət
Əbdülqadir Geylani həzrətləri rəvayət etmişdir: “Ab-
dullah ibn Mübarəkin yanına bir dilənçi gəldi və yeməyə
bir şey istədi. Həzrətin evində on yumurta vardı. Xid mət-
çiyə yumurtaların hamısını dilənçiyə verməyi əmr etdi.
Xidmətçi yumurtaların doqquzunu dilənçiyə verib birini
saxladı.
Axşam oldu. Biri gəlib qapını döydü və boş yumurta
səbətini istədi. Xidmətçi vermək istəməsə də, Abdullah ibn
Mübarək gəlib boş səbəti qapını döyənə uzatdı. O kimsə
səbəti geri qaytardığı zaman içində doxsan yumurta vardı.
Bunu görən Abdullah ibn Mübarək xidmətçini sorğu-suala
tutdu. Xidmətçinin öncə gələn dilənçiyə doqquz yumurta
verib, bir dənəsini axşam iftarına saxladığını öyrənincə,
“Sən bizə 10 yumurta zərər etdirdin” – dedi.
Öz canını şirin bilən
Nə çapsa da, Fərhad olmaz.
Öz malını bir din bilən
Nə qapsa da, rahat olmaz.
Xəsis min yas, ağlaş qura,
Haqq deyibən min hayqıra,
Mal üçün min kafir qıra,
Nə yapsa da, cihad olmaz.
BİR olana iki şey seç,
Canından keç, malından keç.
Seçsən haqsan, seçməsən heç,
Min yaşasan, həyat olmaz.
178
Uca Allah Öz Kitabında qullarına “Anaataya, qohum
əqrabaya, yetimlərə, yoxsullara, yaxın və uzaq qonşuya,
yaxın yoldaşa, (yolda qalan) müsafirə yaxşılıq etməyi”
( ən-Nisa, 36) buyuraraq, yalnız özünü düşünməkdən çəkin-
dirdi. Belələri, yəni özündən və ya ailəsindən başqasını
düşünməyənlər xəsislərdir. Onlar “özləri xəsislik etməklə
bərabər, başqalarını da xəsisliyə təhrik edir və Allahın öz
lütfündən bəxş etdiyi nemətləri gizlədirlər” ( ən-Nisa, 37).
Allah-Təala eyni zamanda “öz mallarını xalqa göstərmək
xatirinə xərcləyənləri də” ( ən-Nisa, 38) sevməz. Çünki bun-
lar israfçılar, “şeytanla yoldaşlıq edənlərdir” ( ən-Nisa, 38).
Beləliklə, bu qənaətə gələ bilərik ki, xəsislik və israf çı lıq
Allah üçün olmayan, səxavət, comərdlik isə Allah üçün
olan xərclərdədir. Xəsislik və israfdan qorunub, bunların
arasında orta yol tutanlara gəldikdə isə onlar Allah üçün
olan xərclərdə əsla əsirgəməyən, Allah üçün olmayan xərc-
lərdə isə zəruri ehtiyacdan artıq sərf etməyən kimsələrdir.
İbrət
Rəvayət olunur ki, Əmirəl-möminin Əli ( aleyhissəlam)
bir adama beş dəvə yükü xurma göndərdi. Buna şahid olan
biri dedi: “Ey Möminlərin Əmiri! Vallah, filankəs səndən
istəməyib, ona bir dəvə yükü də yetər”. Həzrət buyurdu:
“Allah möminlərin arasında sənin kimilərini çoxaltmasın!
Mən ərməğan edirəm, sən xəsislik edirsən”.
Adəm oğlu, utanma, ver,
Azdı demə, yoxdu demə.
Kim istəsə, usanma, ver,
Acdı demə, toxdu demə.
Sən səbəb ol, bəhanə yox,
Sən saqi ol, peymanə yox.
Sən çıraq ol, pərvanə yox,
“Yandım” demə, “yaxdı” demə.
179
Gec-tez gözü yumulansan,
Nəsibini tam alansan.
Sevin, hələ umulansan,
Umanların çoxdu demə.
6. “(rəhmanın qulları) o kəslərdir ki, Allahla yanaşı
başqa bir ilahı çağırmazlar” ( əl-Furqan, 68).
Allahla bərabər başqa bir ilahı çağırmaq olmayan bir
şeyi çağırmaq, yoxluğa səslənməkdir. Çünki “odur Allah!
ondan başqa ilah yoxdur” ( əl-Qəsəs, 70).
Allahdan başqa bir ilahın yoxluğuna inanmayan Allahın
var və Bir olduğuna iman gətirməmişdir. Başqa sözlə, “lə
ilahə” (ilah yoxdur) gerçəkliyini bilərəkdən, ya bilməyə rək-
dən qəlblərinə yaxın qoymayanlar “İlla Allah” (ancaq Allah
vardır) həqiqətindən bilərəkdən ya bilməyərəkdən uzaq
düşmüşlər. “Məgər bilmirsənmi göylərdə də, yerdə də
mülk (hakimiyyət) yalnız Allaha məxsusdur? o, dilə di
yinə əzab edər, dilədiyini bağışlar” ( əl-Maidə, 40).
Allah ikincisi olmayan Birdir. Onu bu cür tanımayan
tanıyıncayadək zəlalətdə, azğınlıqdadır. Onu bu cür tanı yan-
lar üçün isə başqa ədəd olmaz. Çünki bütün başqa ədədlər
və onların ifadə etdiyi məzmunlar O Birdə cəmdir, Ondan
kənarda heç nə yoxdur.
İbrət
Şibli həzrətləri bir parça dükanına girdi. Dükançı onu
üzdən tanımırdı. Oxumuş biri olduğunu anlayınca qumaş-
ların hesabını aparmağı ona təklif etdi və cavabını gözlə-
mədən əlinə bir çox rəqəmləri qoydu. O da məcburən
rəqəmləri topladı. Bitirdikdə dükançı həyəcanla soruşdu:
“Nə qədər etdi?” Həzrət ciddiyyətlə: “Bir” – dedi. Dü kançı:
“Dəlisənmi?” – deyə kükrə dikdə sakitcə buyurdu: “Sən
yoxsa bilmirsənmi həqiqət daima Birdir, digərləri isə mə-
cazdır? Allah-Təala “İxlas” surəsində buyurmadımı ki:
“De: “O, Allah, Birdir”?”
Dostları ilə paylaş: | 
