İntellektual-Elektron Kitabxananın təqdimatında
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İki nəqqaşa dörd vilayət
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 23 23 23 saraylarında məhz bu cür sənət ocaqları yaratmaq niyyətinə düşürdülər. 1514-cü il. Çaldıran döyüşündə Şah İsmayıla qalib gələn Sultan Səlim Təbrizi ələ keçirir, lakin burada çox qala bilmir, bir müddət sonra geri çəkilməli olur, lakin Təbrizdən geri çəkilərkən özüylə minlərlə sənətkarı - nəqqaşları, xəttatları, cildçiləri ailələriylə bərabər aparır və zaman keçdikcə özünəməxsus koloriti olan İstanbul miniatür məktəbi formalaşır. 1555-ci il. On il hökmranlıq etdikdən sonra əyanların qiyamı nəticəsində ölkəsindən qovulub Səfəvilər sarayında sığınacaq tapan Moqol hökmdarı Humayun, şah Təhmasibin qızılbaşlarının köməyiylə öz ölkəsindəki düşmənlərini məğlub edib yenidən taxta çıxır. Lakin Hindistana qayıdarkən Səfəvi şahı Təhmasibin icazəsiylə Mir Seyid Əli, Əbdüssəməd Məşhədi kimi Təbriz rəssamlarını da özüülə Dehliyə aparır və nəticədə qədim hind rəssamlığı ilə müsəlman miniatür rəssamlığının sintezində fəaliyyət göstərən Moqol miniatür məktəbi yaranır. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 24 24 Belə demək olarsa, bütün islam aləmindəki miniatür məktəblərinin başında əsasən Təbrizdən, Qəzvindən çıxan azərbaycanlı rəssamlar dururdu. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 25 25 25 Hər nəqşədə min cahan… Hər nəqşədə min cahan sığışdı, Hər səhfə üç asiman üçündür. Miniatür sənəti tarixindən bəzi cizgilər İkinci yazı Yetdi ol halətə zəfim ki, çəkər təsvirim Hər zaman daireyi- heyrətə min nəqqaşi. M. Füzuli. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 26 26 İki nəqqaşa dörd vilayət Dehliyə istiqamət götürən Karvan Səmərqənddən çıxanda şəhərin kamal sahibləri həsrətlə ah çəkir, təəssüflə köks ötürürdülər; Budur, Mavərənnəhrin iki böyük nəqqaşı, rəssamı bizləri əbədi tərk edir. Kimlərsə Hökmdar Abdulla xanın hərəkətinə haqq qazandırırdılar; Əlbəttə, Hindistan moqollarına göstərmək lazımdır ki, yüksək sənətə qiymət verən təkcə onlar deyil, Şeybani xanın özbəkləri də ən ali sənətləri də əxz etmiş, sənətkarların qədrin bilən, sənətə hər cür şərait yaradan maarifpərvər millətdilər. Lakin əsl sənət xiridarları itkinin nə qədər böyük olduğunu anlayırdılar. Budur, sənətkar kimi Səmərqənddə yetişən, Mavərənnəhr təsviri sənətinin ən yüksək, ən istedadlı nümayəndələri olan, onlarla kitabı əvəzsiz rəsm əsərləriylə bəzəyən iki rəssam, iki nəqqaş – Murad Səmərqəndi və Nadir Məhəmməd əbədi olaraq vətəndən ayrılır. Bu iki sənətkarı Səmərqəndin özbək hökmdarı Abdulla xan Hindistanın Moqol şahı www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 27 27 27 Cahangirə hədiyyə göndərirdi. Həm də bu addım konkret siyasi məqsədlər güdürdü. Hadisənin mahiyyətinə varmaqçün kiçicik də olsa tarixi arayış vermək yerinə düşər. 16-cı əsrin əvvəllərində Şah İsmayıl tərəfindən yaradılan böyük Səfəvi qızılbaş dövləti həmin əsrin 80-ci illərində xeyli zəifləmişdi. Bundan təbii ki ilk növbədə qonşu dövlətlər istifadə etmək fikrinə düşmüşdülər. Qərbdə Osmanlı döləti Azərbaycan ərazilərinə aramsız hücumlar edir, şərqdən isə Orta Asiyada hakim olan özbəklərlə Hindistanda hökmdarlıq edən Moqolların gözlərini Səvəfi torpaqlarına dikmişdi. Səmərqənd hakimi Abdulla xan bir neçə dəfə Xorasana hücum etsə də, qızılbaşların təzyiqinə davam gətirməmiş, yenidən geri çəkilməyə məcbur olmuşdu. Məzh bu səbəbdən özünə müttəfiq axtaran xanın nəzəri Hindistan hökmdarı Cahaqgirə yönəlmişdi. Lakin Zahirəddin Babur kimi bir şair-hökmdarın davamçıları olan və yüksək sənətə rəğbətləri isə seçilən Moqollar yarımköçəri, mədəniyyətsiz tayfalar hesab etdikləri özbəklərə Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|