İsa Həbibbəyli akademik Şahlar Əsgərov professor Oruc İbrahimoğlu Türksevər
FEVRAL. 2012. № 12 www.uluturk.info
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hz.Muhammed’in örnek ahlakı’na genel bir bakış Sadıq Eraslan*
14 FEVRAL. 2012. № 12 www.uluturk.info Qafqaza kütləvi erməni köçləri Gürcüstan arxivlərində köçürülmə bölgələrində, o cümlədən Naxçıvanda filialları yaradılır, ermənilərin kompakt şəkildə məskunlaşmalarını təmin etmək üçün yerli Türk- lər başqa ərazilərə köçürülür, köçkünlərə pul mə- vacibləri təyin olunur (Naxçıvan çayı qırağında Türklər yaşayan kəndlərdən nə qədər ailənin digər kəndlərə köçürülməsi barədə məlumat GMTA-da 2-ci fondun 1-ci siyahısında “Azərbay- candan (Cənubi Azərbaycan nəzərdə tutulur – F.V.) ermənilərin Erməni vilayətinə köçürülməsi işi” («Дело о переселении армян из Азербай- джана в Армянскую область») adı altında saxlanılan 2237 saylı işin 185-187-ci vərəqlərində, İrəvan vilayətində köçə məruz qalan kəndlərin adı və əhalinin sayı 124-129-cu vərəqlərində əks olunur, Qarabağa yerləşdirilmiş erməni ailələrinə hansı tarixdə və nə qədər gümüş pul verildiyi barədə Abxazovun tərtib etdiyi siyahı isə eyni sənədin 137-138-ci vərəqlərində yer alır). Onu da əlavə edək ki, qeyd olunan işin tərk- ibindəki sənədlərdə Səlmas bölgəsindən Arazın şimalına köçən ermənilərin bir qisminin ad-soy- adları, ailədəki kişilərin və qadınların sayı göstərilməklə cədvəl şəklində göstərilmişdir. 1828-ci ilin iyul ayında yazılmış hesabat xarak- terli məktubdan erməni əsilli podporuçik Manas bəy Melik-Yusupovun 150 erməni ailəsini Qarabağda Qaraçay və Tərtər çayları arasında ona məxsus olan torpaqlarda yerləşdirdiyi bəlli olur. Knyaz Abxazovun Sipyaginə Şuşadan yazdığı 21.08.1828-ci il tarixli, 3760 saylı raportunda Bərdəyə yerləşdirilmiş 232 ailədən ibarət Urmiyə ermənisini Tərtər çayı qırağındakı Madagiz ad- lanan yerə köçürdüyünü, 224 ailədən ibarət Marağa ermənisinin isə Qarabağın Çələbürt və Talış mahallarının Şıxarx və Qazarx yörələrində məskunlaşdırılmasına əmr verdiyini yazır. Baxşəli Melik-Yusuf oğlu və Koqraman (Qəhrə- man) Melik-Zaxariy oğlu isə Qarabağa yerləşmək arzularını Bağır xan Çelobianskinin (Çələbilinin) törətdiyi maneələr ucbatından gerçəkləşdirə bilmədiklərini şikayət edirlər. Təzyiqlərdən sonra Bağır xan güzəştə getməyə məcbur edilir. Gürcüstan Mərkəzi Tarix Arxivində saxlanılan “Ermənilərin və yunanların Türkiyədən Rusiya hüdudları daxilinə köçürülməsi” («Дело о пере- селении армян и греков из Турции в пределы России») başlıqlı işdə isə 1828-29-cu illər Türk- rus müharibəsinin nəticəsində Gürcüstanın Ahısqa-Axalkələk və Barmaqsız (Tsalka) böl- gələrinə ermənilərin və yunanların kütləvi köçürülməsi ilə bağlı rəsmi yazışmaları əks et- dirən sənədlər cəmləşdirilmişdir. Məhz bu yuxarıda göstərilən ilkin rəsmi yazış- maların icrası Cənubi Qafqazda o zamandan bu günə kimi hökm sürən qeyri-stabilliyin, etnik qarşıdurmaların və bir çox qanlı olayların əsasını qoydu, ermənilərin köçürüldükləri yeni ərazilərin ən qədim və köklü sakinləri olduqlarını iddia et- mələrinə, Azərbaycan-Türk torpaqları üzərində özlərinə dövlət qurmalarına, Qarabağı işğal et- mələrinə, Gürcüstanın Cavaxet (Axalkələk) böl- gəsinə muxtariyyət istəmələrinə rəvac verdi. 15 FEVRAL. 2012. № 12 www.uluturk.info İ nsanoğlunu yaratan Allah (c.c.), onu başıboş, sahipsiz ve rehbersiz bırakmamış; kendisine bu dünya hayatındaki fiil ve davranışlarında yol gösterici, doğruyu yanlışı ayırt edici, hakkı hakikatı öğretici peygamberler ve onlarla birlikte ilahi mesajlar göndermiştir. Zira insanlığın her şeyden önce bunlara ihtiyacı vardı.Yoksa kendi kendine hakkı, hakikatı, doğruyu, güzeli bulamayacaktı. Cenab-ı Hak, en son Peygamber olarak Hz. Muhammed’i gönderdi. İlahi mesaj olarak da Kur’an ile onu destekledi ve insanlığa tanıttı. Hatta tanıtmanın ötesinde Kur’an’da onu övdü ve yüceltti. O’nun hakkında şöyle buyurdu:
çok büyük bir olaydı. Kainatı yoktan var eden Allah (c.c.) bir kulunu övüyordu. O’nun taşıdığı vasıf ve meziyetlerin büyük olduğunu ifade ediyordu. Çünkü Cenab-ı Hak onu, Peygamber, rehber ve muallim olarak gönderdiği gibi onu, aynı zamanda insanlığa örnek olarak göstere- cekti. Bu konuda Cenab-ı Hak şöyle buyuruy- ordu: “Hakikaten, Allah’ın Resulü’nde sizler
Hakikaten Allah’ın Resulü şümullü ve mükemmel hayatıyla, her yaş ve meslekteki kadın-erkek, küçük-büyük, zengin-fakir, efendi- hizmetçi olmak üzere bütün insanlık için en ideal örnek oldu. Hz. Peygamber, hayatta yaşadığı tüm tecrübelerini kendisinden sonra gelecek in- sanlığa bıraktı. Hz. Peygamber’in getirdiği din, orijinal ve hiç bozulmamış haliyle Kur’an’da, söz ve davranışları da hadis kaynaklarında mevcuttur. Bu hadislerde ahlâk, maneviyat, iktisat, siyaset, sosyoloji, ferdi ve ictimaî bütün konular bulun- abilir.
Kısaca Resulullah’ın hayatı müslümanlar için yegane örnek olmak ve nesiller boyu daima in- sanlığa ışık tutmak, yollarını aydınlatmak üzere canlıdır. İnsanlığın görevi de o ışık ve rehberi takip etmektir. Zira yegâne kurtuluş vesilesi olan Allah’ın rıza ve sevgisi ancak O’nun yol- unda gitmeye bağlıdır. O’na uyan kurtulur. O’na uymayan ise ebedî olarak yolunu kaybeder. Nitekim bu gerçek, Kur’an- ı Kerim’de şöyle dile getirilir: “Ey Resûlüm, de ki: “Ey insanlar, eğer Allah’ı seviyorsanız, gelin bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın.”” Hz. Peygamber ’e uymak, sadece namaz kılıp oruç tutmak veya Hac’ca gitmek demek değildir. Bunlar bir müslümanın mutlaka yerine getirmesi gereken görevler olmakla birlikte Hz. Peygam- ber’in hayatı veya yaptıkları sadece bu ibadetler- den ibaret değildir. Hz. Peygamber, Allah’ın elçisi olmasının yanı sıra aynı zamanda bir beşer ve bir kuldur. Ancak Allah’a en yakın olan kul- dur. Çünkü O’nun sadece ibadet hayatı değil, günlük ve muamelat hayatının da tamamı Al- lah’ın emrine uygundu. Konuşurken, söz verirken, alış-veriş yaparken, insanlarla sohbet ederken, ictimaî ve ferdi hayatını yaşarken daima Allah’ın rızası dairesinde kalırdı. Günümüz insanının çoğu zaman yaptığı gibi, birinde Allah’a ve diğerinde nefsine uymazdı.
T. C Bakıdakı səfirliyinin din xidmətləri müşaviri Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|