İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 9, 2007, s. 37-70
Yüklə 0,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VI-Mürtede uygulanacak ceza
- VII-Savaşı Haklı Kılan Sebepler
Cihad Şiddete Referans Olabilir mi?
59 durumuna geçirmiştir ki bu ülkelere dâru’l-harb denmiştir. Yoksa az önce işaret edilen bilgiler de dikkate alındığında Müslümanlar kendi inançları açısından dünyayı böyle bir bölümlemeye gitmiş değillerdir.
Klasik fıkıh kitaplarında yer alan irtidad suçunun cezasının idam olduğu yönündeki hükmün sırf şüpheleri sebebiyle dinden çıkmış olan mürtedle ilgili olmadığı daha açık bir ifade ile dinden çıkmanın tek başına idam cezasını gerektiren bir suç olarak görülmediği; bu cezanın, irtidadıyla birlikte İslam toplumuna karşı savaş eylemine girişenler için öngörüldüğü anlaşılmaktadır. 133
Nitekim bunu çok açık bir biçimde fıkıh tarihinin en önemli klasiklerinden Kenzü’l-vusûl adlı eserinde Pezdevî (ö.482/1089) aynen şu şekilde ifade eder: ةدﺮﻟا ﲔﻌﺑ ﻻ ﺔﺑرﺎﺤﳌﺎﺑ ﺐﳚ ﻞﺘﻘﻟا ﻥﻷ
“İdam cezası dinden dönmüş olmaktan değil savaşma eyleminden dolayı gerekir. ” 134 Hanefîlerin muharip olmadığı gerekçesinden hareketle irtidat eden kadınının öldürülmeyeceği yönündeki anlayışı da bu düşünceyi destekler mahiyettedir. Kaldı ki sırf şüphelerinden dolayı mürtedin öldürülmesi kendi içinde çelişkili bir hükümdür. En azından öldürüldüğünde daha sonra şüphelerinden kurtulup tekrar İslam’a girme şansı ortadan kaldırılmaktadır. Görüldüğü üzere fıkıh geleneğinde yer alan hüküm mürtedin irtidadından sonra başkaldırma ve devlete savaş açma gibi siyasi bir suçlu haline gelmesi (bağy suçu) sebebiyle verilmiştir. Nitekim savaşçı olma ilk dönem irtidat hareketlerinin ayırıcı özelliği idi. Böyle bir durumda aynı hüküm Müslüman için de geçerli kılınmıştır. 135
VII-Savaşı Haklı Kılan Sebepler: Kur’ân-ı Kerîm’deki cihad ayetleri bir bütünlük içinde, kronolojik düzen ve ayetlerin indiği dönemin şartları ile Hz. Peygamber’in savaşları bir bütünlük içinde ele alındığında cihâd’ın savunma savaşı karakteri taşıdığı dikkati çekmektedir. Cihadın kavramsal analizi yapılırken dikkat çekildiği üzere Kur’ân-ı Kerîm, İslâm’ın gelişiyle birlikte sırf Müslümanların maruz kaldıkları baskı ve eziyeti geniş biçimde anlatır. Hatta bu baskı ve şiddetten
133 Konu ile ile ilgili tartışma ve ilgili referanslar için bk. Saffet Köse, İslam Hukuku Açısından Din ve Vicdan Hürriyeti, İstanbul 2003, s. 100-103. 134
Pezdevî, Kenzü’l-vusûl, Beyrut 1417/1997, IV, 419. 135
Mâide (5), 33. Prof. Dr. Saffet KÖSE
60 sıyrılmak için fedakarca yurtlarını terk etmelerine rağmen saldırıların devam ettiği ilk dönemlerde bile savaşa izin verilmediğine işaret eder. İleriki yıllarda belli kurallar çerçevesinde savaşa izin verilmesi ise saldırıların arkasının kesilmeyip şiddetlenerek devam etmesidir. Savaşın izin verildiği dönem ise hicretin ikinci yılında Bedir savaşının hemen öncesidir. Bakara (2), 190. ayeti genellikle savaşa izin veren ilk ayet kabul edilir. Bu ayete baktığımızda: اﻮﻠﺗﺎﻗﻭ
ﹸ ﹺ ﹶ ﹶ “Savaşın” ifadesiyle Allâh Te‘âlâ savaş realitesini kabul etmektedir. ﹺﱠﷲا ﻞﻴﺒﺳ ﰲ ﹺ ﹺ ﹶ ﹺ “Allâh yolunda” ifadesiyle savaşın intikam, yakıp-yıkma, yönetme, toprak kazanma, İslam’ın yayılması değil, tebliğ değil sadece Allâh yoluna hasredilmesi gerekmektedir. ﻢﻜﻧﻮﻠﺗﺎﻘﻳ ﻦﻳﺬﻟا ﹾ ﹸ ﹶ ﹸ
ﱠ ﹺ ﹺ ﹶ ﹸ ﹶ “Size savaş açanlara karşı” savunma konumunda bulunarak, münkir, müşrike karşı değil sadece savaşmaya karar vermiş ve bu girişimde bulunmuş kişilere karşı savaş meşrudur. اﻭﺪﺘﻌﺗ ﻻﻭ ﹸ ﹶ ﹶﹾ ﹶﹶ “Haddi aşmayın” ifadesine göre de savaş esnasında her türlü intikam hislerinden kaynaklanan tecavüzlerden kaçınmak gerekir. 136
Bazı müfessirlere göre ilk defa savaşa izin veren ayet Hacc suresinin şu 39. ayetidir:
ﺮﻳﺪﻘﻟ ﻢﻫﴫﻧ ﲆﻋ ﹶﱠﷲا ﻥإﻭ اﻮﻤﻠﻇ ﻢﳖﺄﺑ ﻥﻮﻠﺗﺎﻘﻳ ﻦﻳﺬﻠﻟ ﻥذأ ﹲ ﹾ ﹾ ﹸ ﹾ ﱠ ﹺ ﹺ ﹺ ﹺ ﹶ ﱠ ﹸ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹸ ﱠ ﹺ ﹺ ﹺ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ
ﹺ ﹶ ﹸ ﹶ
ﹺ ﹸ ﹶ ﹸ
“Kendileriyle savaşılanlara (mü’minlere) zulme uğramış olmaları sebebiyle (savaş konusunda) izin verildi. Şüphe yok ki, Allah, onlara yardıma ziyadesiyle kadirdir.”
Her iki ayette de aynı tema işlenmekte ve Müslümanların saldırı ve zulme maruz kaldıkları vurgulanmaktadır. İslam açısından savaşı haklı kılan sebepleri şu şekilde sıralamak mümkündür: A-Meşrû Müdâfaa: Özellikle savaşa izin veren ilk ayet ile konu ile ilgili diğer ayetlerde savunmaya vurgu yapıldığı görülmektedir. Saldırıya uğrayan her birey ve devletin savunma hakkı tabii olarak mevcuttur. Nitekim bu gün de Birleşmiş Milletler Antlaşmasının 51. maddesi de saldırıya uğrayan üye devletlere bu
136 Mehdi Bâzergan, Kur’ân’ın Nüzul Süreci (trc. Y. Demirkıran-M. Feyzullâh), Ankara1998, s. 261. Yüklə 0,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|