“İsrail-Fələstin münaqişəsi Oslo prosesindən sonra: yeni problemlər
Yüklə 0,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- HƏMAS Strateji zehniyyəti
- HƏMAS-ın Təşkilati Quruluşu
- HƏMAS-ın Hərbi Strukturu
66
İntifada,Ərafatı da təsir etmiş, müsəlman Qardaşlar kimi İntifada'nın davam etməsi üçün İşlərə baslamıstır. HƏMAS Strateji zehniyyəti Davutoğlu, strateji zehniyyəti, "içində mədəni, psixoloji, dini və ictimai dəyər dünyasını da saxlayan tarixi təcrübə ilə bu təcrübəsi və əks olunduğu coğrafi həyat sahəsinin ortaq məhsulu olan bir şüurun, o cəmiyyətin dünya üzərindəki yerinə baxış tərzini məhsuludur. Bu baxımdan baxıldığında zehniyyət ilə strateji arasındakı əlaqə, coğrafi məlumatlara söykənən məkan qəbul ilə tarix şüuruna söykənən zaman qəbul etməsidir .Cəmiyyətin öz coğrafi mövqelərini ox əldə məkan anlayışları ilə öz tarixi təcrübələrini ox əldə zaman qəbul etmələri, yönəlmə və xarici siyasət istehsalını təsir zehniyyət alt quruluşunu meydana gətirər " 150
deyərək elementləri birlikdə təyin edir.İntifada ilə birlikdə aktiv bir şəkildə ortaya çıxan HƏMAS 18 Avqust. 1988-ci ildə tüzükleri xüsusiyyətində bir təməl mətn yayımlayaraq burada təşkilatın strateji zehniyyətini açıqca ortaya qoymaqdadır. 5 bölüm və 36 maddədən ibarət nizamnaməsi birinci hissəsində hərəkətin əsas prinsipləri, ikinci hissədə təşkilatın hədəfləri, üçüncü hissədə İsrail işğalına qarşı izləniləcək strategiyalar və üsullar, dördüncü hissədə edilməsi lazım olanlar və son hissədə Fələstin tarixi gelisimi anlatılmaktadır.HƏMAS-ın, mədəni, psixoloji və dini dəyərlərə dünyasının tarixi təcrübəsini Müsəlman Qardaşlar təşkilatı və onun ideologiyası meydana gətirməkdədir. Bu vəziyyəti nizamnamələrinin 2-ci maddəsinə "İslami Müqavimət Hərəkatı, Müsəlman Qardaşlar Fələstin qanadını təşkil edər "deyərək açıqca ortaya qoymaqdadırlar. Müsəlman Qardaşlar təməl fəlsəfəsi İslam olduğu düşünüldüyündə HƏMAS üçün ən əhəmiyyətli faktorun də İslam olduğu aydın olmaqdadır. Bunu nizamnamələrinin 1. maddəsində HƏMAS, özünə rəhbər olaraq İslam'ı seçdiyini açıqca ortaya qoymaqdadır. 5-cimaddədəki "HƏMAS məqsədi İslam, rəhbəri Peyğəmbər və konstitusiyası Qurandır "şəklində
150
Бондаренко С.В. Нефтегазовая отрасль Алжира и Египта в конце XX – начале XXI вв. // Ближний Восток и современность. Вып. 10. М.: ИИИБВ, 2001, с. 50-59. 67
ifadə edilir. Ayrıca ilk hissədə dogrudan Quran ayələrinə yer verilmistir. 151
Təşkilat, məqsədlərini 9. maddədə "... haqqı hakim qılmaq, vətənləri əsl sahiblərinə vermək, məscidlərin minarələrində oxunan azanı eyni zamanda İslam dövlətinin hakim qılındığını elan edən bir ünsür halına gətirmək, insanları və əşyaları əsl məkanlarına çevirmək üçün batilin hakimiyyətinə son vermək, onu məğlub edərək ortadan qaldırmaq ... "olaraq sıralamıstır. 152 Burada ən əhəmiyyətli ünsür olaraq Qarşımıza Fələstin torpaqları çıxmaqdadır. Örgüt'ün, təyin etdiyi məqsədlər ancaq Fələstin torpaqlarına hakim oldugunda mümkün ola bilər. Təşkilat, Fələstin torpaqlarına bütün Müsəlmanların marağını çəkə bilmək və Fələstin torpaqlarında bütün Müsəlmanların haqq iddia edə bilmələrini təmin edəcəyik düşüncəsiylə bu torpaqların vəqf olduğunu 11. maddədə ifadə etmişdir. Bu torpaqların düşmən əlinə keçdiyi vəziyyətdə cihad edilməsi gerektigini, bu cihada bütün Müsəlmanların qatılması lazım olduğunu 15. maddədə yer almaktadır. 153
HƏMAS, 17. maddədə qadınlara da kişilər qədər əhəmiyyət verdiyini açıqca ortaya qoymuşdur. Sionistlərin uşaqları, sistemli bir şəkildə İslam'dan uzaqlaşdırmağa çalıştırdıklarını ifadə edərək, qadına düşən ən böyük vəzifənin uşaqların yönlendirilip, öyrədilməsi olduğu ifadə edilmişdir. 20. maddədə ictimai yardımlaşma əhəmiyyətinə deginilmistir. 154 Təşkilat, 23 və 24. maddələrdə digər İslami hərəkətlərə qarşı mövqeyini ortaya koymus, digər hərəkətləri də məqsədlərindən dolayı hörmətlə qarşıladıqlarını ifadə etmişdir. 25. maddədə isə Fələstindəki milliyyətçi hərəkətlərə toxunulmuş, yenə İslami hərəkətlərdə olduğu kimi milliyyətçi hərəkətlərə də isti baxdıqlarını ifadə amma burada milliyyətçi hərəkətlərin Xristian Qərb ilə Kommunist doguya dost olmamaları gerektigi şərtini qoymuşdur. 27. maddədə FKÖə toxunulmuşdur. Bu tip təşkilatların bir-birinə
151
Adel (2000), “Globalization, the Palestinian Economy, and the ‘Peace Process’,” Journal of Palestine Studies, 29/ 2: 20–34.
152 Сатановский Е.Я. Израиль в современной мировой политике: вероятные стратеги- ческие противники и стратегические партнеры. М.: Институт изучения Израиля и Ближнего Востока, 2001, 108 с. 153
Journal of Palestine Studies, 29/ 2: 20–34.
154 Сатановский Е.Я. Израиль в современной мировой политике: вероятные стратегические противники и стратегические партнеры. М.: Институт изучения Израиля и Ближнего Востока, 2001, 108 с. 68
yaxın olduğunu, ata, qardaş, qohum, dost kimi olduqlarını ifadə etmişdir lakin FQT-ın şərqşünas, müstəmləkəçi, missioner fəaliyyətlər nəticəsində pozulduğunu və dünyəvi bir xəttə gəldiyi, dünyəvi xəttin isə dini düşüncəyə tamamilə tərs olduğunu belirtmektedir. 155
İstihbarat şəbəkəsi dünyanın ən yaxşı ölkələrindən olan İsrail, HƏMAS-ın təşkilati yapılanmasını desifre etməkdə çətinlik çəkir. Bu vəziyyətdə təşkilatın təşkilat quruluşunun qüsursuz olduğunu açıq bir şəkildə göstərməkdədir. HƏMAS təşkilatlanmasını çatdı, "Orta şərqli bənzər qruplar kimi su üstündə görülməyən ancaq son dərəcə təşkil olmuş bir quruluşa malikdir "305 deyərək yapılanmanın mükemmeliyetine vurğu etməkdədir. HƏMAS-ın təşkilat quruluşlanması hərbi və mülki qanad olmaq üzrə ikitərəfli bir quruluşdan olusmaktadır.306 Burada ilk olaraq hərbi qanad ələ alınmaqdadır. 156 Hərbi qanaddan sonra vətəndaş qanad araşdırılmaqdadır. Hərbi qanadı daha əvvəl ələ almamızın səbəbi, HƏMAS qurulmadan əvvəl hərbi yapılanmanın ilk təməlinin "Fələstin Mücahidləri "adıyla 1982-ci ildə atılmış olmasındandır. 157
HƏMAS-ın Hərbi Strukturu 1982-ci ildə Şeyx Yasin tərəfindən hərbi yapılanmanın ilk təməllərini meydana gətirən Fələstin Mücahitleri'nin məqsədi, irəlidə qurulması planlanan təşkilat üçün lazımlı hərbi sursatı tapıb toplamaqdır. Hərəkətin təhlükəsizliyini təmin etmək və kəşfiyyat yığmaq olan Təhlükəsizlik vahidinin adı isə Cihad və Davet qrupudur (Məcmuə-tül Cihad və Deva - Məcd). Təhlükəsizlik vahidinin digər bir vəzifəsi də İslami ənənə və adətlərə uyğun gəlməyən, içki və narkotik istifadə edən, fahişəlik edənlərə şiddət istifadə edərək bu vərdişlərini
155
Поляков К.И., Хасянов А.Ж. Палестинская Национальная Автономия: опыт государственного строительства. – М., 2001, с. 5. 156 Сатановский Е.Я. Израиль в современной мировой политике: вероятные стратегические противники и стратегические партнеры. М.: Институт изучения Израиля и Ближнего Востока, 2001, 108 с. 157
Кассам абду Кассам. Сувар мин аль-Кудс. // Аль-Араби. – Апрель 2001, с. 21. Yüklə 0,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|