“İsrail-Fələstin münaqişəsi Oslo prosesindən sonra: yeni problemlər
Yüklə 0,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- HƏMAS-ın Maliyyə Strukturu
- 2006 –cı il Fələstin seçkiləri və HƏMAS Iqtidarı
75
Müsəlman Qardaşlar təşkilatıyla etibarlı bağlar qurmuşdur. HƏMAS-ın sözçüsü seçildikdən sonra FAT və Ərəb ölkələri arasında əlaqələrin inkişaf etdirilməsində əhəmiyyətli rol oynamıstır. 177
HƏMAS-ın Maliyyə Strukturu I.İntifada'nın başlamasıyla ortaya çıxan HƏMAS maliyyə quruluşunda əhəmiyyətli bir inkişaf Körfəz böhranına olmuşdur. Səddam Hüseynin Küveyti işğal edərək İraq torpaqlarına katmasına, Ərafat və FAT dəstək vermişdir. Ərafatın Səddama bu dəstəyi, maliyyəçisi olan zəngin Ərəb Dövlətlərini kızdırmıstır.331 Səudiyyə Ərəbistanı başda olmaq üzrə Küveyt, Sudan,İran və Yəmən kimi ölkələr FKÖə etdikləri təkrarlanan yardımları kəsmiş, FKÖə kəsdiyi yardımları HƏMASa yönlendirmislerdir. HƏMASa 1991-ci ildən bəri bu ölkələrdən edilən yardımlar köhnəsi qədər olmamaqla birlikdə hələ də davam etmektedir. 178
Neft zəngini Ərəb Devletlerinden gələn maliyyə yardımın yanında HƏMAS ən əhəmiyyətli maliyyə qaynaqlarından biri də HƏMASa simpatiya baxanİslamcı fikirlərə sahib bəzi iş adamları və qeyri-hökumət təşkilatlarının dəstəyinin. Səudiyyə Ərəbistanlı bir dollar milyarderi Üsamə Bin Laden'in təsirindəki Dünya İslam Birligi kimi bəzi qeyri- hökumət təşkilatları HƏMAS və bənzər xüsusiyyətdəİslamcı təşkilatlara pul və məntiqi dəstək təmin etməkdədir. Ayrıca Örgüt'e kömək edən yalnız ABŞ-da 15 yerli quruluş vardır. Fələstin Çin İslam Dernegi, Müqəddəs Torpaqlar Fondu, Birləşmiş Təhsil və Araşdırma Dərnəyi kimi ABŞ-ın müxtəlif bölgələrində olan müxtəlif qeyri-hökumət təşkilatların HƏMASa maliyyə yardımı var. HƏMAS-ın zəngin iş adamları və qeyri-hökumət təşkilatlarından təmin gəlirlərin yanında, maliyyə quruluşundakı əhəmiyyətli bir gəlir qaynağı da təşkilat sempatizanlarından gələn yardımlar. Xalq özünə yaxın hiss meydana gəlməyə, kömək edəcək ölçüdə iqtisadi vəziyyətə sahib olmasa belə kömək etməkdədir. HƏMAS, dünyanın ən kasıb bölgələrindən olan Qəzzada ortaya çıkmıstır və Qəzza hələ də təşkilatın ən
177
178
MATTAR, Philip (1994), “The PLO and the Gulf Crisis,” The Middle East Journal, 48/1: 31–47.
76
güclü olduğu bölgə konumundadır. 179
HƏMAS Qəzza və Qərb Şəriyədə qurduğu sosial yardım təşkilatları bir sıra xərclər edərkən, təşkilat üzvləri vasitəsiylə dükan basıb xərac toplayır. Yardımlar xüsusilə kəndlərdə, İzzeddin El-Qəssam xadimləri tərəfindən toplanmaqdadır. Yenə əhəmiyyətli dini günlərdə və Ramazan ayında Təşkilat, məscid və məktəblərdə çox ciddi pullar toplamaktadır. 180
2006 –cı il Fələstin seçkiləri və HƏMAS Iqtidarı Fələstində 2004 Noyabr ayında Ərafatın ölümünün ardından ibarət siyasi boşluqdan, ilk olaraq yanvar 2005-ci ildə dövlət başçılığı seçimi edilmişdir. HƏMAS boykot etdiyi seçkiləri Mahmud Abbas qazanıb, dövlət başçısı olmustur. 181
Ardından 25 Yanvar 2006 günü edilən parlament seçkiləri HƏMAS zəfəriylə nəticələnmişdir. HƏMAS-ın seçkidə güclü bir ikinci partiya olacagı gözlənilərkən seçkiləri qazanması, Qərbdə sok təsiri yaratmışdır. HƏMAS, parlamentə 76 parlamentari sokarken, Mahmud Abbasın Əl Fəthi 43 kürsüdə qalmışdır. 13 kürsünü də kiçik partiyalar qazanmışdır. Seçki nəticələri hələ kesinlesmemisken Fələstin baş naziri Ahmet küreyin istefa etmistir. 182 Fələstində 25 Yanvar 2006-ci ildə edilən ümumi seçkilərdən əvvəl dekabr 2004,Yanvar 2005 və May 2005-ci ildə edilən yerli seçkilərdə alınan nəticələr, HƏMASın əhəmiyyətli bir güc olaraq El-Fəthin qarşına ümumi seçkilərdə çıxacağını göstərmişdir.Yerli seçkilərdə xüsusilə böyük şəhərlərdə basarılı olan HƏMAS Qəzza şeridinde müzakirəsiz ən əhəmiyyətli güc olduğunu ortaya qoymuşdur. Mahmud Abbas, yerli seçki nəticələrini qiymətləndirib, ümumi seçkilərdə HƏMAS ola biləcək bir seçim müvəffəqiyyətində çəkindiyi üçün HƏMASa bəzi nazirliklər vermə qarşılığında ümumi seçkiləri təxirə salma tələb bulunmus lakin tələbi qəbul edilmemistir. 183
Fələstin seçkilərini El-Fəthin qazanacağına qəti gözlə
179
Благодаря инициативе США СБ ООН и была принята резолюция № 1397. 180
Андреев А. Войска уходят, насилие продолжается // Независимая газета, 20.03.2002. 181
Благодаря инициативе США СБ ООН и была принята резолюция № 1397. 182
Андреев А. В Бейруте приняли саудовскую инициативу // Независимая газета, 29.03.2002. 183
Петровская Ю. Палестинскому государству – «ДА» // Независимая газета, 14.03.2002 77
baxılmaqdadır. Güclü hərəkət "Degisim və İslahat" adlı bir siyahıda seçkiyə girən HƏMAS'tır. Bunların xaricində doqquz partiya daha seçkiyə qatılmışdır. Seçki günü təxminən min mərkəzdə bir milyondan çox seçici 132 yerlik parlamenti təyin etmək üzrə oylarını istifadə etmişdir. Bütün dünyanın maraqla gözlədiyi Fələstin seçkiləri, hər hansı bir problem yaşanmadan nəticələnmişdir. Beləcə Fələstinlilər demokratiya imtahanını müvəffəqiyyətlə keçmişdir. Gecə yarısına doğru üç Araşdırma Təşkilatı proqnozlarını açıqlamışdır. Təxminlərə görə üç araşdırma təşkilatından da ilk sıra El-Fəthin olduğu ifadə edilmişdir. Ertəsi günü açıqlanan nəticələrdə seçkinin galibinin HƏMAS olduğu açıklanmıstır.408 Seçimlerinde HƏMAS, səslərin% 42,9'unu almıs lakin seçim sistemi üzündən Məclisin% 56'sını hakim olmuşdur. Seçkilərdə, seçicilərə iki səs kompası verilməkdə, birinci kompas ilə milli diametrdə alınan səslə mütənasib olaraq 132 kürsülü məclisin yarısı, ikinci kompasda isə bölgələr üçün ayrılmış vəkil kontenjanından məclisin digər yarısı seçilmektedir. 184
2006 Fələstin seçkilərində HƏMAS, 132 kürsünün 73'ünü qazanmışdır.Fələstin seçki nəticələri üçün ABŞ prezidenti Corc Buş, etdiyi şərhdə nəticələrin suan ki Fələstin Rəhbərliyi üçün bir xəbərdarlıq olduğunu və xalqın dürüst bir rəhbərlik istədiyini ifadə lakinİsrail'in aradan qaldırılmasını istəyən siyasi qruplarla əlaqə kurmayacaklarını ifadə etmişdir. Fələstin seçkilərinin edildiyi tarixdə İsrail Başçı Vəkili Ehud Olmert isə, HƏMAS-ın içində olduğu Fələstin Rəhbərliyinə güvenmeyeceklerini ifadə etmişdir. Seçki nəticələri,İslam dünyasında Qərbin əksinə məmnuniyyətlə karsılanmıstır. 185 Fələstin xalqının oylarını alaraq iqtidara gələn bir partiya olduğu halda, 21.əsrin ən əhəmiyyətli dəyərinin demokratiya olduğunu ifadə edən Qərb və ABŞ,demokratiyanın ən əhəmiyyətli ünsürü olan seçkiləri qəbul etmemektedir. 186
Üstəlik ABŞ Baskanı Buşun 2004-ci
184 Андреев А. В Бейруте приняли саудовскую инициативу // Независимая газета, 29.03.2002. 185 Шихерев П.Н. Функции, роли и возможности третьей стороны в конфликте // Современная конфликтология в контексте культуры мира. – М., 2001, с. 60. 186
Мирский Г. Израиль и палестинцы: самый длительный конфликт // Мировая экономика и международные отношения. – 2001, № 4, с. 67 Yüklə 0,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|