133
100
illiyi
Ədilə Hüseynzadə
1916-2005
APREL
Ədilə Hacıağa qızı Hüseynzadə
1916-cı il aprel ayının 29-da Bakıda
anadan olmuşdur. Uşaqlıqdan musiqi
ilə məşğul olmağa başlamış, yeddiillik
musiqi məktəbini bitirmişdir. Dəqiq
elmlərə hədsiz marağı nəticəsində
öncə N.Nərimanov adına Sənaye
Texnikumuna, sonra isə Sənaye İns-
titutuna (indiki Azərbaycan Dövlət
Neft və Sənaye Universiteti) daxil
olmuşdur. Hər iki təhsil ocağını əla
qiymətlərlə başa vuran Ədilə yüksək
səviyyəli mühəndis-texnoloq peşəsinə
yiyələnmişdir. XX əsrin 40-cı illərində
Üzeyir Hacıbəylinin təşəbbüsü ilə
musiqi aləminə gəlmiş, 1942-1948-ci
illərdə Azərbaycan Dövlət Konserva-
toriyasının (indiki Bakı Musiqi Akade-
miyası) xalq musiqisi şöbəsində Üze-
yir bəydən dərs almışdır. 1953-cü ildə
oranı bəstəkarlıq ixtisası üzrə bitirmiş
ilk azərbaycanlı qadındır.
Bir çox janrlarda uğurla çalışa-
raq simfonik poema, simli kvartet,
kantata, xor miniatürləri yaratmış,
lakin bəstəkarın yaradıcılığında ro-
mans janrı üstünlük təşkil etmişdir.
Milli musiqimizdə romans janrının
təşəkkülündə onun özünəməxsus yeri
vardır. Nizaminin sözlərinə yazıl-
mış “Vəslin həvəsi” romansı, habelə
Nəsimi, Füzuli, Natəvan, S.Vurğun,
N.Xəzri,
B.Vahabzadə,
R.Rza,
N.Rəfibəylinin şeirlərinə bəstələnmiş
romansları və böyük nailiyyəti olan
“Duyğular” vokal silsiləsi musiqimi-
zin inciləri hesab edilir. Onun yaradıcı-
lığının əsasını vokal əsərlərinin üstün
olduğu kamera musiqisi təşkil etsə də,
bir sıra irihəcmli əsərlər də yaratmış-
dır.
Pedaqoji fəaliyyətlə də məşğul ol-
muş, uzun illər (1953-1986) Bülbül
adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbində
kompozisiyanın əsaslarını tədris etmiş,
gənc istedadların aşkarlanması işində
əlindən gələni əsirgəməmişdir. 1944-
cü ildən Azərbaycan Bəstəkarlar İttifa-
qının üzvü olmuşdur.
Ədilə Hüseynzadə gözəl səsə ma-
lik bir vokal ustası kimi də sənət
tariximizdə iz qoymuşdur. 1945-ci ildə
Ü.Hacıbəylinin ümumdünya şöhrətli
“Arşin mal alan” operettası əsasında
çəkilmiş bədii filmdə Asya rolunun vo-
kal partiyasını səsləndirmişdir.
Onun Səməd Vurğunun sözlərinə
bəstələdiyi xor və simfonik orkestr üçün
“Gözəl vətən”, Tofiq Mütəllibovun
şeirinə yazdığı “Sülhün səsi” kantata-
ları, pambıq ustası Bəsti Bağırovaya
həsr etdiyi simfonik poeması və onlarla
əsəri çox yüksək qiymətləndirilmişdir.
1982-ci ildə “Azərbaycan Respub-
likasının Əməkdar incəsənət xadimi”
fəxri adına layiq görülmüşdür.
Ədilə Hüseynzadə 2005-ci il iyul
ayının 20-də vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Duyğular: fortepiano ilə
oxumaq üçün romans-
lar /Ə.Hüseynzadə; tərc.
R.Şifrin.-Bakı: İşıq, 1980.-
41 s.
Hüseynzadə Ədilə Haca-
ğa qızı //Üzeyir Hacıbəyli
Ensiklopediyası.- Bakı,
2008.- S.114.
Fərəcov, S. Dahi bəstəkarın
sevimli tələbəsi /S.Fərəcov
//Mədəniyyət.- 2014.- 30
aprel.- S. 15.
O, “Arşın mal alan”da
Asyanın partiyasını oxu-
muşdu...: Azərbaycanda
bəstəkarlıq təhsili almış ilk
qadın //Azadlıq.- 2013.- 7
mart.- S. 14.
Николаева, Р.Р.
Адиля Гусейнзаде
/Р.Р.Николаева.- Баку:
Ишыг, 1985.- 47 с.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.az.wikipedia.orq
www.youtube.com
www.mugamradio.az
29
Bəstəkar
Musiqi.Opera.Balet
134
Teatr.Kino
70
illiyi
Ceyhun Mirzəyev
1946-1993
APREL
Ceyhun Cəmil oğlu Mirzəyev
1946-cı il aprel ayının 9-da Ağdamın
Abdal-Gülablı kəndində anadan ol-
muşdur. M.Əliyev adına Azərbaycan
Dövlət İncəsənət İnstitutunun (indi-
ki Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət
və İncəsənət Universiteti) rejissorluq
fakültəsini bitirmiş, sonra Moskvada
təhsil almışdır. Tələbə ikən rejissor
H.Seyidzadənin “Yenilməz batalyon”
filmində Teymur və “Dəli Kür” filmində
Osman, rejissor H.Seyidbəylinin
“Cazibə
qüvvəsi”
novellasında
Səməndər, rejissor M.Dadaşovun “Qa-
nun naminə” filmində Absalam və
digər obrazları yaratmışdır.
Onun 47 illik ömrünün 35 ili kino
ilə bağlı olmuşdur. “Görüş” (1955)
filmində Şıxəlinin oğlu obrazını
yaradarkən cəmi doqquz yaşı var idi.
On iki yaşı olanda isə “Ögey ana”
(1958) filminə dəvət almış, İsmayıl
obrazını peşəkar aktyor səviyyəsində
yaratmışdır.
Kinostudiyada müxtəlif peşələrdə
çalışmış 1971-ci ildən filmlərə
çəkilməklə bərabər “Mozalan” kino-
jurnalında əvvəlcə rejissor assistenti
olmuş, sonradan rejissor işləmiş, 100-ə
yaxın oyun və “Keyfiyyət nişanı”,
“Dəyirman bildiyini eyləyir”, “Qlise-
rin qıtlığı”, “Daş hələ də dözür”, “Kəsə
cavab”, “Qunduzdan söhbət açaq”, “İs-
rafçılar”, “Bəxtəvər” və s. adlı sənədli
süjetlər yaratmışdır.
Bütün
rolları
orijinallı-
ğı,
səmimiyyəti,
temperamenti,
özünəməxsus xarakteri ilə fərqlənir.
Bir aktyor kimi müxtəlif filmlərdə
ərköyün, balaca İsmayıldan başlamış,
öz əsgəri borcunu vicdanla yerinə
yetirən zabit İsmayıl, satqınlıq üstündə
atası tərəfindən cəzalandırılan Fortuna-
to, vətənpərvər Manolo, inqilabçılara
kömək etmək istəyən Teymur, xalqın
maariflənməsinə xidmət edən Osman,
Böyük Vətən müharibəsi başlayanda
ön cəbhəyə yollanan əsgər, hər cür fı-
rıldaq yolu ilə pul qazanan İbadulla,
qaçaqlar tərəfindən malı əlindən alın-
mış tacir obrazlarını məharətlə oyna-
mışdır.
“Bəyin oğurlanması” bədii fil-
mi onun böyük ekranda ilk işidir. C.
Mirzəyev bu filmə Vaqif Mustafayevlə
birgə 1985-ci ildə quruluş vermişdir.
Janrına görə əyləncəli kinokomedi-
ya olan filmdə hər şeydən əvvəl insan
səadəti, bu səadət uğrunda aparılan
mübarizədən söhbət açılmışdır.
Ceyhun Mirzəyevin son filmi sse-
nari müəllifi Vaqif Mustafayev olan
“Fəryad” olmuşdur. 1993-cü ildə
çəkilən “Fəryad” bədii filminə görə
baş rolun ifaçısı Ceyhun Mirzəyev
ölümündən sonra “Bakılı” cəmiyyətinin
“Humay” mükafatına, Azərbaycan
filmlərinin III festival-müsabiqəsində
ekranda qəhrəmanlıq mövzusunun
həllində fədakarlığa və yaradıcılıq ax-
tarışlarına görə, ölümündən sonra, dip-
lom və prizə layiq görülmüşdür. Təssüf
ki, özü bu filmini görə bilməmişdi.
Studiyada çəkiliş vaxtı özünü pis
his edən Ceyhun Mirzəyev 1993-cü il
mart ayının 5-də vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Ceyhun Mirzəyev əfsanəsi //Ədalət.-
2012.- 5 may.- S. 24.
Dadaşov, A. Ceyhun Mirzəyevin son
“Fəryad”ı /A.Dadaşov //Mədəni
həyat.-2014.- № 4.- S. 80-81.
Həsənova, R. Ceyhun Mirzəyev
insanları heyrətə gətirəcək gözəl
rollar oynayıb /R.Həsənova //Üç
nöqtə.- 2014.- 9 aprel.- S. 13.
“Ögey ana”nın “fəryad” edən
oğlu: Ceyhun Mirzəyev //Ekran-
efir.- 2015.- 16 yanvar.- S.9.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.az.wikipedia.orq
www.adam.az
9
Aktyor