Cədvəl 18.7
Səslərin sayının və kvotaların dəyişməsinin ümumiləşdirici cədvəli*
BVF-in üzv-dövlətlərinin səslərinin payı
Sinqapuradək olan
İkinci raunddan son-
dövrə nisbətən
rakı dövrə nisbətən
Səs paylarının yenidən bölgüsü (faiz-bənd)
Kifayət dərəcədə təmsil olunmayan ölkələrə
8,2
5,8
Dinamik inkişaf etməkdə olan ölkələr və keçid
iqtisadiyyatlı ölkələr (İEO KİÖ)
8,8
5,7
İEO KİÖ
5,3
2,6
Neft ixracatçısı olmayan İEO KİÖ^
7,7
3,9
Kvota paylarının yenidən bölgüsü (faiz-bənd)
Kifayət dərəcədə təmsil olunmayan ölkələrə
8,5
6,2
Dinamik inkişaf etməkdə olan ölkələr və keçid
iqtisadiyyatlı ölkələr (İEO KİÖ)
9,0
6,0
İEO KİÖ
3,9
2,8
Neft ixracatçısı olmayan İEO KİÖ^
6,4
4,2
Kvota payları artmış ölkələrin sayı
54
61
İqtisadiyyatı inkişaf etmiş ölkələr
10
8
İEO KİÖ
44
102
Kvota payları artmış yaxud saxlanılmış ölkələrin sayı
54
110
İqtisadiyyatı inkişaf etmiş ölkələr
10
8
İEO KİÖ
44
102
Kvotasının nominal artımı 150%-dən çox olan ölkələrin
sayı
40
16
iqtisadiyyatı
inkişaf etmiş ölkələr
6
3
İEO KİÖ
34
13
Düzəiiş əmsald
65,8
55,7
*BVF. Xarici Əlaqələr Departamenti, 5 noiyabr 2010-cu il. Vaşinqton, Kolumbiya əyaləti.
^ İEO KİÖ aid olan neft ixracatçıları27 ölkədən ibarət olan «yanacaq ixracatçıları»
funksional qrupuna daxil edilən dövlətləri təmsil edir.
^ Düzəliş əmsalı kvotaların faktiki və hesablanmış payları arasında fərqlərin
dərəcəsini əks edir. Sinqapura qədər olan dövrə Kosovo və Tuvalu daxil olunmamışdır.
Ümumilikdə isə, beynəlxalq maliyyə sisteminin millətüstü
tənzimləmə elementinin möhkəmləndirilməsi baxımından yenidən təşkil
olunması nəzərdə tutulur. Təəssüf ki, burada da ABŞ başda olmaqla,
aparıcı ölkələrin və BVF/DB-nin ümumdünya liberallaşdırılması və dünya
maliyyə bazarının əsas «oyunçuları» üçün daha əlverişli imkanlar
yaradılmasına yönəlmiş əvvəlki prinsipal siyasətinin tam iflasa uğraması
barədə heç nə deyilmir.
553
Xülasə
•
Beynəlxalq maliyyə sistemi - milli sistemlərin, habelə pul vəsaitlərinin
ölkələr arasında hərəkətinin, beynəlxalq maliyyə bazarları agentlərinin
fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirən beynəlxalq maliyyə qurumlarının
tənzimlənməsi ilə əlaqədar olan müqavilələr, qaydalar və başqa beynəlxalq
razılaşmaların məcmusudur. Geniş mənada, dünya maliyyə sistemi milli
maliyyə sistemlərinin, maliyyə-kredit fəaliyyətini həyata keçirən beynəlxalq
təşkilatların və idarələrin, habelə onların regional strukturlaşdırılmış
altsistemləri (məsələn, Avropa valyuta sistemi), sistemi tənzimləyən noraıalar
və qaydalar, ixtisaslaşmış beynəlxalq təsisatlar daxil olmaqla, «ümumdünya
valyuta (pul) sistemi» adlandırılan həlqələrinin məcmusudur.
•
Milli iqtisadiyyatların beynəlmiləlləşməsi proseslərinin gücləndiyi
müasir dövrdə dünya maliyyə sistemi dünya təsərrüfatının ən güclü
qloballaşmış altsistemidir. Bu, ilk növbədə, ölkələrin maliyyə sistemlərinə
aiddir. Tarixən xarici iqtisadi əlaqələrin ilkin formasının pulsuz təsəvvür
edilməyən ticarət olduğu məlumdur. Bəşər tarixinin ilk dövrlərində pul
funksiyalarını müəyyən əmtəələr (mübadilə malları yaxud müasir
temiinologiyaya uyğun olaraq satılan mallar) oynayırdı. Bu da mühümdür ki,
indiyədək istənilən, ən sadə əqd belə, dəyər ölçüsünün ekvivalenti kimi pul
vahidindən
istifadə olunması yolu ilə həyata keçirilir. Pulun maliyyə yaxud pul
sisteminin ilkin, əsas «hüceyrəsi» kimi səciyyəvi olan bu xassəsi dünya
maliyyəsinin beynəlmiləlləşməsi prosesində onun xüsusi dinamikliyini
şərtləndirmiş, davam edən qloballaşmanın (qeyd edək ki, maliyyə
qloballaşması dünya iqtisadiyyatının qloballaşmasının əsas həlqəsidir) təməlini
təşkil etmişdir. Bəzi hallarda beynəlxalq maliyyə inteqrasiyasının ayrı-ayrı
regional həlqələrinin təşəkkülü, Aİ ölkələrində olduğu kimi, çox dərin xarakter
almışdır. Burada bütün milli malİ3^ə sistemləri müəyyən muxtariyyatını
saxlamaqla, mahiyyətcə, vahid maliyyə (valyuta) sisteminə inteqrasiya
olunmuşdur.
•
Beləliklə, dünya maliyyə sisteminin formalaşmasına hərəkət kimi
baxıldıqda, bir qədər asimmetrik xarakterdədir.
Burada izah olunmalıdır ki,
milli maliyyə sistemlərini (daha doğrusu, onun ayrı-ayrı fraqmentlərini) təhlil
edərkən, biz onların dəqiq təsvirinə cəhd göstərmirik. Bu, başqa tədqiqatların
mövzusudur. Niyyətimiz bir ölkənin başqaları ilə əlaqələrinin həyata
keçirildiyi
554