KitabxanaşÜnasliq

25 
 
olar. 
   
 Arxiv Fondunda 64 adda dövri m
ətbuat da mühafizə  olunur. 
Bunlardan «Molla N
əsrəddin», «Maarif və  mədəniyyət», «Babayi-Əmir», 
«D
əbistan»,  «Şərq  qadını»,  «Haqq  yolu» və  s.  jurnalları,  «Azərbaycan 
füq
ərası»,  «Vətən yolunda», «Yeni dünya», «Kommunist» qəzetləri də 
qorunmaqdadır. 
Şərq ədəbiyyatı fondunun xeyli hissəsi ərəb, fars və türk dillərində olan 
kitab, q
əzet və  jurnallardır.  Şöbə  öz sənəd  fondunu  Yaxın  və  Orta    Şərq 
xalqlarının  qədim və  yeni tarixinə, mədəniyyətinə, dilçilik və  ədəbiyyatına, 
inc
əsənətinə  aid  ədəbiyyat, mənbəşünaslıq,  eləcə  də  alim-səyyahların 
əsərlərini toplamaqla zənginlışdirmişdir. 
Fond türk, fars v
ə  ərəbcə  yazılmış  bir  çox  ilkin  qaynaqları  özündə 
birl
əşdirir. Burad Əbü-la Müərra Sənan, İbn Sina, Əbu Reyhan Biruni, Xətib 
T
əbrizi,  Xaqani,  Şirvani,  Nizami,  Füzuli,  Nəsimi,  Firdovsi,  Namık  Kamal, 
Fuad Köprülüzad
ə, Əhməd Bəy Atəş, Əli Əkbər Dehxuda, Səid Nəfisi, İmrəl 
Qeys, Yaqut Q
əməvi, İbn Əl-Nəsir, Nəsirəddi Tusi, Hacı Xəlifə Katib Çələbi, 
İbn Əl Nədim və s. mühafizə olunur. 
Şərq  ədəbiyyatı  fondunda    tanınmış  şərqşünas  alimlərin  unikal  şəxsi 
kolleksiyaları  qorunub  saxlanılır:  akademik,  əməkdar elm xadimi, 
Özb
əkistan(1956),  İran  (1944)  və  Dəməşqdə  Ərəb EA-nın  müxbir    üzvi 
(1956), 500-d
ən çox elmi əsərin müəllifi, nizamişünas Yevgeni Eduvardoviç 
Bertelsin 4.360 nüsx
ə,  İslam  və  Ərəb ölkələrinin  Orta  əsrlər tarixi 
üzr
əmütəxəssisi,  Misir  Ərəb  respublikası  EA-nın  (1964) fəxri üzvü Yevgeni 
Aleksandroviç Belyayevin 233 nüsx
ə, 75-dən  artıq  elmi  əsərin müəllifi, 
Sasanil
ərin, Səlcuqilərin, Səfəvilərin tarixinə dair elmi əsərlərin müəllifi olmuş 
İbn-  Sina, Firdovsi, Nizami Gəncəvi, Nəsirəddin  Tusi,  Əlişir  Nəvai və  b. 
görk
əmli  şəxsiyyətlər  haqqında  sanballı  əsərlər  yazmış  şərqşünas  alim,  prof. 
Boris Nikolayeviç Zaxoderin 2.133 nüsx
ə,  müasir  dövrümüzün  tanınmış 
diplomatı  Zahid  Yusi oğlu Hüseynzadənin 478 nüsxə, prof. A.Aslanovun 150 
nüsx
ə  və  dünya  şöhrətli Mayestro Niyazinin 62 nüsxə  kitab  kolleksiyaları 
qorunub mühafiz
ə edilməkdədir. 
AMEA  MEK  Şərq ölkələrinin Azərbaycana və  Azərbaycanın  Şərqə 
yaxınlaşmasında möhkəm mənəvi-intelektual körpülərdən biridir. 
Xarici 
əlaqələrimiz dünyanın ən nüfuzlu  mötəbər ali tədris ocaqlarını 
əhatə  edir.Biz həqiqətən  Vətənimizə  bu gün hava və  su kimi vacib olan bir 
m
əqsəd üçün əlimizdən gələni həyata keçirməyə çalışırıq. 
Beyn
əlxalq münasibətlərimizin elmi istiqamətləri Azərbaycan, Şərq və 
Avropanın  qarşılıqlı  münasibətlərini  əhatə  edir. Bu münasibətlərin  
kitabxanalaşdı-rılması,  elmi  ədəbiyyatın  mübadiləsi kimi sahələri  əhatə  edir. 
Rus klassikl
ərinin nadir hesab edilən  elmi, bədii məzmunlu nəşrləri eyni 
zamanda  ingilis,  alman,  fransız,  və  b. Avropa dillərində  dünya  miqyasında 

---

26 
 
qiym
ətli hesab edilən, respublikamızda yeganə nüsxələrdə ilan kitablar alim və 
ziyalılarımızın tədqiqat obyekti kimi həmişə diqqət mərkəzində olmuşdur. Ona 
gör
ə  də  əhatə  etdiyi qaynaqlara görə  də  MEK  dünyanın  ən zəngin 
kitabxanalarından, Şərq Fondu isə ən nadir fondlardan hesab edilir. 
Şərq fondunun bugünkü zəngin, nadir ədəbiyyatla təmin edilib, 
Şərqşünas  ların,  elmi  işçilərin, tələbə  və  magistırların  istifadəsinə 
verilm
əsində, şöbənin farsşünasları Ziba Müseyibova və Süsən Bağırovanın 45 
illik 
əməyinin bəhrəsinin nəticəsi idi.. Uzun illər damla-damla  yığılmış  ən 
qiym
ətli milli sərvətlərimizin bir hissəsi olan AMEA-nın  MEK  və 
Kitabxananın  Şərq  ədəbiyyatı  şöbəsinin və  fondunun  mövcudluğu  sayəsində 
tarix, 
ədəbiyyat, şərqşünaslıq, ilahiyyət və s. elm sahələrinə aid alimlərimizin 
yazdıqları onlarla sanballı tədqiqat əsərləri kitab xəzinəmizə daxil olmuşdur.. 
Şərq  ədəbiyyatı  fondu  mütəxəssislər üçün qiymətli və  əvəzsiz 
m
ərkəzlərdən  biri  olub.  Nadir  kitabların  sayına  görə  Mərkəzi Elmi 
Kitabxananın  ən diqqətəlayiq  guşələrindən  biridir.    Burada  şərqə  aid nadir 
elmi kitablar, m
əcmuələr, dövri mətbuat nüsxələri, həmçinin  kitabxananın 
arxiv fondu(1920-ci il
ə  qədər Azərbaycanda nəşr  olunmuş  ədəbiyyat) 
mühafiz
ə  olunmaqdadır.  İnqilaba  qədər və  inqilabdan  sonrakı  dövrlərdə 
Az
ərbaycanda nəşr olunmuş kitab və dövri mətbuatı özündə cəmləşdirən arxiv 
fondu istifad
ə  baxımından  alim  və  mütəxəssislər üçün böyük əhəmiyyətə 
malikdir. Arxiv fondu Az
ərbaycanda fikir tarixinin öyrənilməsində mühüm rol 
oynayır.  Bu fond nəinki Azərbaycan xalqının, eləcə də Yaxın və Orta Şərq 
xal
qlarının ədəbiyyatının öyrənilməsində  böyük əhəmiyyət kəsb edir. 
Şərq  Ədəbiyyatı  şöbəsi,  Şərq ölkələrindən mübadilə  və  hədiyyə  yolu 
il
ə  aldığı  ədəbiyyatın  komplektləşdirilməsi,  elmi  işlənməsi, elmi 
sisteml
əşdirilməsi, elmi redaktəsi,  Ərab,  Fars  və  Türk dillərində  Əlifba, 
Sistemli, Kitab adlarının göstəricisinə görə və Xidmət kataloqlarının tərtibi və 
elmi redakt
əsi üzrə  işin  yəşkili,  alınan  sənəd və  jurnalların  “Biblioqrafik 
İnformasiya  Bülletenləri”nın  hazırlanması,  MEK-nın  “Elmi  əsərlər”ində 
iştirakı, il ərzində şöbəyə daxil olan dövrü və nəşri davam edən ədəbiyyatın 
kartotekada qeydiyyatı, jurnal məqalələrinin elmi təsnifatı, mövzu sərgilərinin 
t
əşkilində  iştirak  etmək,  Şərq  Ədəbiyyatı  Fondunda  oxuculara  xidmət,  şifahi 
v
ə  yazılı  arayışların  tərtibi,  Ərəb, Fars, Türk və  Azərbaycan dilində  Ərəb 
əlifbası  ilə  alınan  ədəbiyyatın  aktlaşdırılması,  mikrofilmlər və 
fotosur
ətlərinkataloqlarına  və  inqilaba qədərki dövrdü mətbuat nəzarət, elmi 
konfrans v
ə sesiyalarda iştirak kimi vəzifələri yerinə yetirir. 
Bildiyimiz 
kimi,  Şöbənin faəliyyətində  BKM xüsusi yer tutur və 
fondun formalaşmasının ən mühüm üsullarından biridir. Elə isə 2007-2011-ci 
ill
ər ezrə  Şərq  Ədəbiyyatı  şöbəsinin  BKM  yolu ilə  aldığı  ədəbiyyatın 
göst
əricisinə baxaq: 
 

---