KitabxanaşÜnasliq

153 
 
Н. МАММАДОВА 
 
СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ ЛИТЕРАТУРЫ В НАЦИОНАЛЬНОЙ 
БИБЛИОТЕКЕ ИМЕНИ М.Ф. АХУНДОВА ПОДАЧИ 
 
РЕЗЮМЕ 
 
В  статье  о  национальной  библиотеки,  законы  освещения,  были 
проинформированы о кадровом составе библиотечного фонда. 
 
H. MAMMADOVA 
 
THE CURRENT STATE OF LITERATURE IN THE NATIONAL LIBRARY 
NAMED AFTER MF AKHUNDOV FEED 
 
SUMMARY 
 
In an article about the National Library, the laws of light, were informed of the staff 
of the library collection. 
. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

154 
 
 
Orxan  
AĞAMİRZƏYEV  
 AMEA M
ərkəzi Elmi Kitabxanasının doktorantı 
  
MENECMENT KİTABXANALARIN  YENİ İDARETMƏ  
STRATEGİYASI KİMİ 
 
Açar sözl
ər: kitabxana, menecment, kitabxana-informasiya menecmenti, 
kitabxana meneceri 
Ключевые слова: библиотека, менеджмент, библиотечно-
информационный-менеджмент, менеджер библиотеки 
Key words: library, management, library and information management, 
librarian-manager.  
 
Müasir dövrd
ə  kitabxanaların  idarəetmə  sistemi  dəyişən  şəraitdən, 
yeni texnika v
ə texnologiyaların tətbiqindən asılı olaraq daim təkmilləşir.   Bu 
is
ə  öz növbəsində  idarəetmə  üsullarının  daha  məqsədəuyğun  variantlarının 
mü
əyyənləşdirilməsini və tətbiqini  tələb edir.  Menecment nəzəriyyəsi bu ba-
xımdan, kitabxanalar üçün ən optimal  idaretmə vasitəsi hesab olunur. 
Menecment ingilis dilind
ə  “management” sözündən  götürülmüş, 
idar
əetmə, bacarıq, qabiliyyət və öhdəsindən gəlmək mənasını verir (1.6-10). 
O, öz 
inkişafına görə aşağıdakı təkamül mərhələlərini keçmişdir: 
       I. Elmi idar
əetmə məktəbi (1885-1920)  
Elmi idar
əetmə  məktəbi F.U.Teylor, Frenk və  Liliya Qilbretlər və 
Henri Hanttın adı ilə bağlıdır.  Bu müəlliflər öz tədqiqatlarını əsas etibarı ilə 
istehsalın  idarə  edilməsinə  həsr  etmiş,  idarəetmənin səviyyəsinin 
yüks
əldilməsi üzərində çalışmışdılar.  
Elmi idaretm
ə  məktəbinin  yaradıcıları  belə  hesab edirdilər ki, 
müşahidə, təhlil və  s. metodlardan  istifadə  etməklə  bir çox əl  əməyini 
t
əkmilləşdirmək  mümkündür. Bu məktəbinin baniləri, görüləcək  işi  yerinə 
yetirm
ək üçün fiziki və intellektual səviyyəsi uyğun gələn adamları seçməyi 
lazım  bilirdilər. Belə  yanaşmada  əsas element bu idi ki, daha çox məhsul 
istehsal ed
ən adamlar, digər  işçilərə  nisbətən  çox  da  mükafat  almalıdırlar. 
Onlar h
əmçinin təcrübəli  işçilərdən öyrənməyin də  böyük  əhəmiyyəti 
olduğunu qeyd edirdilər. 
Bu m
əktəb: 
-
əl əməyinin yüngülləşdirilməsi; 
-
qısa fasilələr verilməsi; 
-
iş və vaxt normaları qoyulması; 
-
artıq iş üçün mükafat verilməsi; 

---

155 
 
-idar
əetmə əməyinin fiziki əməkdən ayrılması  proseslərini bərqərar etdi  
(1.10-26). 
II. Klassik v
ə ya inzibati idarəetmə məktəbi (1910-1950)  
Bu dövrd
ə  əslən  fransız  olan  amerikalı  sahibkar  və  tədqiqatçı  alim  
Anri Fayol idar
əetmə  barədə ilk dəfə sistemli şəkildə nəzəriyyə irəli sürdü.  
Anri Fayolun idar
əetmə nəzəriyyəsinə əsas töfhəsi ondan ibarətdir ki, 
o, idar
əetmə  prinsiplərini sistemləşdirdi  və  bir neçə  qarşılıqlı  əlaqəli 
funksiyaları  menecmentin universal funksiyaları kimi təqdim etməklə, onların 
t
ətbiqinə tam proses kimi baxdı. Bu funksiyalara misal olaraq: planlaşdırma, 
t
əşkiletmə, motivləşdirmə, nəzarət və marketinqi  göstərmək olar (5. 34-35). 
Bu m
əktəb:  
- idar
əetmə prinsiplərini; 
- idar
əetmə quruluşunu (strukturunu); 
- idar
əetmə funksiyalarını; 
- 
menecmentin metodlarını; 
- 
menecmentin üslublarını  
elmi sur
ətdə müəyyənləşdirdi və bərqərar etdi. 
III. İnsani münasibətlər və ya davranış məktəbi (1930-1950) 
Menecmentd
ə  insani münasibətlər məktəbinin  yaranmasında  və 
inkişafında  iki  alimin-Meri Parker Follett və  Elton Meyonu böyük xidməti 
olmuşdur. İlk dəfə xanım Meri Follett menecmenti “digər adamların köməyi 
il
ə işin yerinə yetirilməsinin təmin edilməsi” kimi təyin etmişdir.  A.Maslouya 
gör
ə adamların işə münasibətləri və davranışları, tək iqtisadi maraqlarla yox, 
h
əm də  müxtəlif tələbatlarla  bağlıdır.  Hər  iki  alim  insanlar  arasındakı 
münasib
ətlərin idarə  edilməsi  üsullarından  istifadə  etməyi məsləhət 
görürdül
ər. Bu üsullardan  rəhbərlərin özlərinin bilavasitə  daha təsirli rəftar 
etm
ələri,  işçilərlə  məsləhətləşmələr  aparmaları,  işçilərə  bir-biri ilə  ünsiyyət 
yaratmaq üçün daha geniş imkanlar yaratmağı  və s. göstərmək olar. 
Bu m
əktəb: 
-   psixologiya; 
-   ictimai münasib
ətlər; 
-   insan amili; 
-   hakimiyy
ət və nüfuz; 
-   motivl
əşdirmə (həvəsləndirmə); 
-   
işin məzmunu və iş şəraiti; 
- r
əftar (qarşılıqlı münasibət) və səriştə amillərini  menecmentə gətirdi və 
onların nəzərə alınmasını zəruri  etdi. 
IV. Müasir idar
əetmə  və  ya kəmiyyət məktəbi (1950-ci illərdən 
indiy
ə kimi)  
  Riyaziyyat, statistika, kibernetika, informatika elml
əri və onlarla bağlı 
olan  dig
ər bilik sahələri menecment nəzəriyyəsinin inkişafında böyük rol oy-

---