|
Книга переведена и издана заказу фонда поддержки по политики тюркоязычных государств
81
YEVTUŞENKONUN BREZENT ÇANTASI
Bütün varlığımla
Xəsisləri sevmirəm.
Elə ilk görüşümüzdən
Yevgeniy Yevtuşenko
Məni sarsıtdı
Öz parlaq, həqiqi fərqliliyi ilə.
Bu baş veribdir
Düz otuz il bundan əvvəl.
Şair kimi
Mən o zaman
Heç tanış deyildim
Rus oxucuna,
Çox azad fi kirli şeirlər üçün
Vətən də başımı sığallamırdı.
Yazıçılar birliyinin restoranında
Səxavətli qonaqlıqdan sonra
Yevtuşenko çox ciddi tərzdə
Tanış ofi sianta
Məni tapşırdı:
“Yadda saxla bu şairi.
İstədiyi vaxt
Ona qulluq edərsən
Mənim hesabıma!”
Hərgah ki, bircə dəfə də
Bu imkandan
Yararlanmadım,
Həm də unutmadım
Cəngavərsayağı
Bu hərəkəti.
82
Həqiqi ədəbiyyatda,
Xüsusən poeziyada,
Yalnız öz içində,
Ürəyində olanı verə bilərsən.
Məhz böyük ürəyi,
İnsanlğı olmayan
Bəzi çox istedadlı
Qafi yəbaz cavanlar,
Ya da söz oynadanlar
Şair adlansalar da
Şair deyillər amma.
“Yevtuşenko –
Bütöv bir epoxadır”, -
Deyirdi cingiltili səsiylə
Bulat Okucava.
O vaxt deyərdilər ki:
“Bu, rəssam və insanın
Ən parlaq nümunəsi,
Bir də xeyirxahlığın
Vəhdətidir tər-təmiz”,
“Onun gücü isə Qaqarininki qədər,
Fərqi bircə budur ki,
Qaqarin rəsmi qüvvə,
O isə gah Nepalda
Gah da ki, “opaldadır””.
Böyük Çili şairi,
Nobel mükafatçısı
Pablo Neruda deyib:
“Bizə həm Napoleon –
O oyunbaz batalist,
Həm möcüzələr göstərən
Pikasso - kosmik kloun,
83
Həm də ələ salınan,
Bizi bir vaxt kəşf edən
Kolumb – təlxək gərəkdir”.
Şairə isə bunlar qadağandır deyirlər,
Dombalaq aşmaq olmaz,
Salto-mortale pisdir.
Yeni fi listerlərə qarşı çıxaraq
Mənsə onu müdafi ə edirəm.
İrəli, Yevtuşenko,
Sirkdə bacarığımızı,
Məyusluğu göstərək,
Həm də əyləncəmizi: odla oynamağımızı
Belə ki, qoy həqiqət
Zülməti işıqlandırsın
Hamı qışqırsın
Ur-r-ra!
Onu qəbul edirdi
BMT baş katibi,
Prezident, kral və şeyx.
Amma, Yevtuşenko,
Milyonların kumiri,
Paxıl intelligentlərin
Təhqiri, hücumu üçün
Hədəfə çevrilirdi.
Ona təkcə tərifl ər,
Oçerk, məqalələr yox,
Xəbərçi, çuğulların
Məktubu həsr edilirdi.
Həm sıravilərin,
Həm DTK sədrləri
Semiçastnıy və Andropovun.
84
Cavan vaxtlarımızda
Mən Yevtuşenkonu
Vətənimə çağırdım.
Atda gəzdikdən sonra
Arısın sahilində
Pərəstişkarlar adından
Bu rayonun rəhbəri
Ona at bağışladı.
Yevtuşenko o saat
Bu atın kənddə olan
Çoxuşaqlı ailəyə
Verilməsin istədi.
Burda nə var ki, adi
Haldır söyləmək olar.
Bir neçə il sonra,
Qorbaçov yenidənqurmaya başlayanda
Bu adi hadisəni
Respublika rəhbəri Kolbinə danışırlar.
Təxminən bu şəkildə:
“Şaxanov yerli başçını
Məcbur edirdi ki,
Yevtuşenkoya at bağışlasın
Və beləliklə də
Dövlət malın talasın”.
Gülməli,
Ağlamalı.
Məcbur olduq şahidlər
Axtaraq o vaxtlardan.
Yoxsa ki, doğrudan da
Qonaqpərvərlik bizə
Baha başa gələrdi.
85
Yadımdadır,
Bir zaman
“Uşaq bağçası” adlı
Filmin çəkilişində
İrkutsk yaxınlığında
Zima stansiyasında
Yevtuşenko çox köhnə,
Brezent bir çantanı
Mənə təqdim edərək
Dedi “muğayat ol bundan,
İçi doludur pulnan”.
Elə həmin gün axşam
Dostlar və aktyorlar
Gözəl kompaniya ilə
Restoranda uzun vaxt
Hay-küylə nahar etdik.
Axırda Yevtuşenko
Hesabı ödəmək üçün
Məndən içi pul dolu
O çantanı istədi.
Onda anladım ki, mən
Huşsuzluğum üzündən
Çantanı unutmuşam
Vestibülün özündə!
Həyacanlı, pərişan,
Qaçdım mən həmin yerə.
Xoşbəxtlikdən o çanta
Harada qoymuşdumsa,
Mehmanxanaya gələn
Yüzlərlə insanların
Ayağı altındaydı.
86
Çox köhnə olduğundan
Onun içindəkindən -
Kinostudiya tərəfdən
çəkilişçün ayrılan
Böyük məbləğdə puldan
Heç kim duyuq düşməyib.
İndi bazar dövrüdü.
Merkantil düşüncələr
hakimi mütləqdilər
Maddi cəhətdən üstün
insanlar öndədilər
Millətin qızıl fondu –
-
Mənəviyyat insanı
Təlabat duyulmayan
Lazımsız yük olublar.
Mənəviyyat haqqında
Hər dəfə düşünəndə
Yevtuşenkonun nimdaş
Çantası yada düşür
Xarici görünüşcə cəlbedici olmayan,
Elə buna görə də ayaqlar altda qalan
İçiysə pulla dolu, köhnə, brezent çanta...
Heyrətləndiricidir! Amma, səkkiz ədəd maşın almaq üçün bəs
edə bilən bu qədər pulun başqasının əlinə keçməməsinini əsas səbə-
bi bu köhnə, yöndəmsiz brezent çantadır. Bir sözlə, sizin dediyin-
iz kimi: “Hər görkəmsiz olan – mənasız deyil” – Aytmatov gülərək
dedi.
Dostları ilə paylaş: |
|
|