Книга переведена и издана заказу фонда поддержки по политики тюркоязычных государств
Yüklə 1,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- YEVTUŞENKONUN POEZİYA GECƏSİ
- Ürəyinə nə damıb Unut o nakəsi. Deyirəm... bəlkə günah məndədir Sevgilim, yat sən... Axı gücüm yox, Günah içindəyəm, mənim suçum yox.
- Bir ox ətrafında fırlanan kürrəyik, - Yıxılmayaq biz, gəl, əl-ələ tutaq, Yox, əgər yıxılsaq – birgə yıxılaq. Sevgilim, yat sən... qəlbində qalmasın kin.
- Zəncirdəki it, sanki dua edir ulartısıyla. Mən sənə - pıçıltıyla, lap asta, pəstdən, Sonda da - səssiz: “Sevgilim, yat sən...”
77 YEVTUŞENKONUN POEZİYA GECƏSİ Aytmatovla mən “Yat, sevgilim” və “Hər görkəmsiz olan – mənasiz deyil” şeirləri söylənərkən necə yuxuladiq Bir neçə il sonra biz yenə də oxşar situasiyaya düşdük. 2003-cü il avqustun 23-də Almatıda Abay adına Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında Yevgeniy Yevtuşenkonun yaradıcılıq gecəsi keçirilməli idi. Təşkilatçı isə mənim rəhbərlik etdiyim “XXI əsr və Mənəviyyat” beynəlxalq elitar klubu idi. Həmin il iyulun 18-də bizim dostumuz, dünya şöhrətli şair Yevtuşenkonun 70 yaşı tamam olmuşdu. Təəssüf ki, Aytmatovla mən ruhən bizə çox yaxın olan şairin Moskvada keçirilən təntənəli yubiley tədbirlərində iştirak edə bilməmişdik. Buna görə də bu axşam bunun əvəzini çaxmaq istəyirdik. Yevtuşenko Almatıya səhər saat altıda gəldi. Qarşılanma ilə bağlı qayğılar üzündən mən ancaq səhərə yaxın, saat yarım yata bilmişdim. Aytmatov da həmin gecə cəmi iki saat yatmışdı. Bişkekdən Almatıya qədər olan uzun yol da onu əməllicə yormuşdu. Teatr tamaşaçı ilə dolmuşdu. İnsanların əhval-ruhiyyəsi xüsusi ilə yüksək səviyyədə idi. Ayaq üstə də xeyli adam qalmışdı. Səhnəyə mən, Yevtuşenko və Aytmatov üçümüz çıxdıq. Gecəni giriş sözü ilə mən açdım. Aytmatov davam elədi. Sonra Yevtuşenko şeir oxumağa başladı. Aytmatovla mən prezidiumda, onun yanında oturmuşuq. Ya zaldakı sakitlikdən, ya da prezidiumdakı kürsülərin çox rahat olması səbəbindən məhz elə bu vaxt gecə yuxusuz qalmağımız özünü göstərməyə başladı. Bu azmış kimi, Yevgeniy Aleksandroviç də sakit, həzin səslə özünün “Yat, sevgilim...” adlı uzun bir şeirini oxuyurdu: ... ...Yatmamaq əbəsdir, bəlkə də sui-qəsddir, - Bir bax ki, bu nə səsdir, qəlbindən gələn. 78 Gözlərində duman. İçində izdiham. Kipriklərini ört, yuxudan al kam. Sevgilim, yat sən... Yuxunu qaçıran nədir? Ağacların səsi? Dənizin nəğməsi? Ürəyinə nə damıb? Unut o nakəsi. Deyirəm... bəlkə günah məndədir? Sevgilim, yat sən... Axı gücüm yox, Günah içindəyəm, mənim suçum yox. Bağışla, – bir məni dinlə. -sev məni –eşidirsən? Yuxunda olsa belə, yuxunda olsa belə! Sevgilim, yat sən... Yer üzündəyik, Bir ox ətrafında fırlanan kürrəyik, - Yıxılmayaq biz, gəl, əl-ələ tutaq, Yox, əgər yıxılsaq – birgə yıxılaq. Sevgilim, yat sən... qəlbində qalmasın kin. Balaca mələklər laylalar desin. Yatmaq çox çətindir bu Yer üzündə, Amma yat, sevgilim, sussun gözün də... Budaqlar – xışıltısıyla, Dənizlər - uğultusuyla, Zəncirdəki it, sanki dua edir ulartısıyla. Mən sənə - pıçıltıyla, lap asta, pəstdən, Sonda da - səssiz: “Sevgilim, yat sən...” Təəccüblü deyil ki, bu ritmik nəğmələrin təsiri altında biz ikimiz də mürgüləmişik. Birdən diksinib gözümü açdım. Yevtuşenko şeir oxumağı saxlayıb məzəmmətlə Aytmatovla mənə baxırdı. Əgər bizim 79 yaradıcılıq gecəmizdə Yevtuşenko yuxulasaydı, biz özümüzü necə hiss edərdik? Dəhşət və xəcalət! Yəqin bizim bu hərəkətimiz xüsusilə bağışlanmazdır. Çünki, biz onun Qırğızıstan və Qazaxıstanda ən yaxın dostları və həmfi kirləri sayılırdıq. Nə etməli? Mən Aytmatovu yüngülcə dümsüklədim. O, diksinib oyandı. Tədbir iki telekanalda yayımlanırdı. Həm də zalda çox diqqətli publika toplaşmışdı və onların çoxu əlbəttə ki, bizim yatdığımızı görmüşdü... Gecədən sonra biz Yevgeniy Aleksandroviçə yatmağımızın səbəbini izah etdikdə və bunda onun “Yat, sevgilim...” şeirinin xüsusi rolu olduğunu danışdıqda o, qəhqəhə çəkib güldü. Şam yeməyi zamanı mən öz diqqətsizliyim ucbatından Yevtuşenkonun vətənində başıma gələn daha bir məzəli hadisə barədə danışdım. Hadisə belə olmuşdu. 1982-ci ildə Yevtuşenko kinematoqrafi ya ilə maraqlanır. Öz senarisi və rejissurası əsasında, “Mosfi lm”-in dəstəyi ilə o, “Uşaq bağçası” adlı bir bədii fi lm çəkməyi qarşısına məqsəd qoyur. Filmdə ruhən ona yaxın olan dostlarının iştirakı ilə bir neçə səhnə də olmalı idi. Yevgeniy Aleksandroviç bunu telefonla mənə deyəndə mən etiraz edərək aktyorluq istedadımın olmadığını bildirdim. O isə sözümü kəsərək: “Bilirəm, bilirəm. Filmdə sənin yalnız üzün görünəcək” – dedi. Dostumun xətrinə dəyməmək üçün razılaşdım və bütün vacib işlərimi təxirə saldım. Bir sözlə, bütün çəkiliş qrupu, həmçinin aralarında Nikolay Karaçensevin də olduğu aktyorlar Moskvadan İrkutska – Yevgeniy Aleksandroviçin doğma diyarına gəldi. Ümumi sayımız 20-25 nəfər olardı. Yevtuşenko əvvəlcədən xəbərdar etmişdi ki, “Baykal” mehmanxanasının restoranında nahar edəcəyik. Qonaq evinə daxil olarkən o, əlindəki köhnə, brezent çantanı tələm-tələsik mənə verərək: “Muxtar, bu pul kisəsindən muğayat ol!” – dedi. Mən bir gənc aktyorla nə barədəsə qızğın müzakirə edərək qonaq otağının böyük holuna daxil olduq və elə girişdə, lap qıraqdakı stullarda oturduq. Çantanı mən yanıma qoydum. Birdən bizi ikinci mərtəbədəki restorana çağıran Yevtuşenkonun səsi gəldi. Biz söhbətimizi davam etdirərərək durub getdik. Çanta isə orada qaldı. 80 Yemək zamanı Yevtuşenko aktyorları və çəkiliş qrupunun digər üzvlərini bir-biri ilə tanış etdi. Müxtəlif mövzularda söhbətlər gedir, xoş arzular və zarafatlar səslənirdi. Amma, necə deyərlər hər şeyin bir sonu var. Təxminən iki saat yarım sonra ofi siant qız mənim yanımda oturan Yevtuşenkoya hesabı gətirdi. O, isə üzünü mənə tutaraq - “Muxtar, çanta hanı?” – soruşdu. “Foyedə qaldı” – deyə donuxub qaldım. “Axı bizim bütün büdcəmiz, fi lmin pullarının hamısı onun içindədir!” – Yevtuşenko qışqırdı. Mən tez durub aşağı qaçdım. Kimsə arxamca “Hər şey bitdi. Camaat dəli deyil ki, o qədər pulu indiyə kimi orada saxlasın” – dedi. Az qala ağlımı itirəcək halda, təngnəfəs vəziyyətdə foyeyə çatdım və gördüm ki, brezent çanta lap girişdə, az qala girib-çaxanların ayaqları altında qalıb. Hətta, mənim gözümün qabağında iki nəfər onu tapdalamamaq üçün ayağını qaldırıb üstündən keçdi. Görünür kimsə onu yerindən tərpədib, amma pulla dolu olduğunu bilməyib. Bu axı görünməmiş hadisədir ki, pulla dolu çanta böyük bir mehmanxananın girişində insanların ayaqları altında az qala üç saat ərzində nəzarətsiz qalsın. Yüyürərək mənim arxamca gələn Yevgeniy Aleksandroviç sinəmə sıxdığım çantanı görüb başını yelləyərək gülümsədi və - “Eh, dostum, indi səni mən nə edim?” – dedi. Sən demə İrkutska uçmazdan əvvəl Yevtuşenko “Mosfi lm”-ə gedərək fi lmin çəkilişi üçün ayrılmış bütün pulları bu brezent çantaya dürtüb. Yəni aktyorların və çəkiliş qrupunun xərclərini və əmək haqqını, rekvizitlərin, evlərin, maşınların, tankların və s... düzəldilməsinə ayrılan pulları. Mənim ehtiyatsızlığım bütün bu işlərin üstündən xətt çəkməklə yanaşı bu qədər insanı kədərləndirə bilərdi. Bu hadisə və Yevtuşenkonun həyatının digər tərəfl əri barədə yazdığım şeirin rus dilində olan variantını mən Moskvada keçirilən ikinci yaradıcılıq gecəmdə, sonra isə dostumuzun Almatıdakı poeziya axşamında, Aytmatovla yuxuladığımız tədbirdə oxumuşdum. Yüklə 1,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|