64
Dostlarıma deyəcəm,
Paxıllıqdan ölsünlər...
- Nə gic-gic danışırsan? –
Nənəsi lap hirsləndi. –
Yazıçı Aytmatovu
Gör kimlə səhv salırsan?
Petka üzün çevirib
Sakitcə mızıldadı:
- Əşi mən nə bilime...
Düşündüm ki, bu əmi
O məşhur rok-ulduzdur.
- Inciməyin siz Allah, -
Dedi qadın utancaq
Qıp-qırmızı olaraq –
Bağışlayın – söylədi...
Məni fi kir götürdü –
Axı bu yazıq uşaq
Elektron merkantil bir əsrin məhsuludur...
Nənəsi istəsə də
Onu dəyişə bilməz.
Ay Allah, Doğrudanmı
qarşısı alınmazdı,
Bu müasir
Musiqi manqurtluğu,
Hay-küyü,
Yoluxucu xəstəlik tək
Hər tərəfə yayılan
Gəncliyimizin ağlını,
Mənəviyyatını alan?!
65
1999-cu ilin 13-16 may tarixlərində Moskvada “Dünya
mədəniyyəti və üçüncü minillik ərəfəsində sivilizasiyaların əlaqəsi”
mövzusunda beynəlxalq forum keçirilməli idi. Bundan bir gün
əvvəl Rusiyanın Xalqlar Dostluğu Universitetinin böyük zalında
forum nümayəndələrinin iştirakı ilə “Sivilizasiyaların yanılması”
əsərinin müzakirəsinə həsr olunmuş oxucu konfransı oldu. Növbəti
gün Aytmatovun təşəbbüsü ilə mən bir daha yuxarıda adı çəkilən
romandan “kompüterbaş yarımadamlara” həsr olunmuş fəsli hesabat
formasında oxudum.
Güman edirəm Almaniya, Yaponiya, Pakistan, Türkiyə,
Bolqaristan, Ukrayna, Azərbaycan və Qırğızıstan oxucuları arasında
qızğın müzakirələrə səbəb olmuş bu şeirin burda təqdim edilməsi pis
olmaz...
66
KOMPÜTERBAŞ YARIMADAMLAR
(Mənəviyyatsızlıq formulu)
Bir müdrik qocadan
Qonaqları soruşur:
- Neçə uşağınız var?
- Bir
yarım, - deyir qoca
Sonra da davam edir –
Siz təəccüblənməyin,
Əslində
Üç oğlum var.
Hamısı da
Ağıllı,
Oxumuş uşaqlardır.
Amma, onlardan biri
Öz ağlı, biliyini
Mənəvi həqiqətlər,
Əcdadların ruhuyla
Birləşdirə bilərək,
Bundan çıxış edərək
Dünya mədəniyyətin
Qavramağa çalışır.
Mənəviyyat baxımdan
Çox-çox geridə qalan
Digər ikisinə isə
Yarımadam deyirəm.
İnsan biliyə doğru
Can atıbdır daima.
Bu gün də bu belədir.
Amma, mənəviyyatın
Südü ilə yoğrulmayan,
İtellekt şər törədər.
67
Daşürəkli eqoist
Insanlardansa inan,
Savadsızı yaxşıdır.
Oğru təhsilli olsa
O daha qorxuludur.
Mənəviyyat olmadan
Soyuq,
Sərsəm bir ağıl,
Tərifl əsələr belə,
Cəmiyyətə ölümcül
Təhlükə mənbəyidir!
Həmin müdrik qocanın
Fərsiz uşaqlarının
Klon əkizləri tək
Göbələk kimi artıb
Hər yerdə ön plana
Cəsarətlə şığıyan
Ruhsuz yarımadamlar,
Kökü üzdə olanlar,
Mənəviyyat bilməyən
Həm orta, həm aşağı
Səviyyəli rəhbərlər,
Nazirlər,
Prezidentlər.
Sayı hesabı yoxdur vicdanını itirən
Yarımçıq biznesmenlər,
Yarımçıq ləyaqətli yarımçıq kişilərin,
İkrah doğuran qədər asan əldə edilən
Yarımçıq qadınların.
Və bu gün
Hər şey bilən gənc fi danlarımız,
Xüsusən də,
68
Mənəvi ideallardan
Xəbərsiz cavanlarımız
Öz xeyirlərini güdən istedadları ilə
Son dərəcə prinsipsiz,
Ağıllı və məqsədli,
Məharətli olaraq
Çiyinləri üstündə
Sanki baş yox,
Kompüter
Gəzdirərək işlədər.
Budur
Supersimalar,
Mənəviyyatsızlığın
Konyunktura sarıdan
Çox təlabat duyduğu
Tipik yarımadamlar.
Pərvanə tək
Kor kimi
Parlaq
İşığa uyub
Doğma mədəniyyətin
qiymətin bilməyərək,
Sadəlövh,
Köksüz qalan
Şərqin cavanları da
Qərbə doğru can atır.
Kimsə kədərlə dədi:
“Biz Qərbin bulağından
Su içmək istəyirdik,
Təəssüf ki,
Borunu açanda
Gördük ki, bu
Kanalizasiyadır”.
69
Çoxları üçün
Mənəvi ataya
Çevrilən şəxs,
Qazax ədəbiyyatının klassiki
Qabit Musrepov
Ömrünün son anında
Əsən səsiylə mənə
Bu sözləri söylədi:
“Hər hansı bir ölkədə
Millətin ürəyini,
Ruhunu duya bilən
Ədəbiyyat və sənət
Mükəmməlliyə çatıb
Xalqı yüksəltməsələr,
Başqaları ona
“Böyükdür!” deməsələr,
Bu millət heç bir zaman
Böyük olmayacaqdır”.
Bəli!
Müasir sivilizasiya sübut edib:
İnsan,
Texnokratik ağlın
Zirvəsinə çıxaraq,
Kosmosu fəth edərək,
Aya uçub çataraq,
Lap başgicəlləndirən uğurlar qazanaraq,
Eyni zamanda
Ruhu, mənəviyyatı atsa,
Humanizmin itirsə
Özündən razı,
Axmaq “dərrakəyə”
Dostları ilə paylaş: |
