Kommersiya fəaliyyətinin təşkilinin mahiyyət və məzmunu
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
36
2) Məhsuldar qüvvələrin yerləşdirilməyi 3) Malların yüklənərək daşınmağı işinin yaxşılasdırılmağı 4) Mal ehtiyatlarının optimallaşdırılmağı 5) Ticarətin texniki bazasının vəziyyəti 6) Ticarətin təşkili formalarının təkmilləşdirilməsi 7) əməyin ödənilməyi fondunun səmərəli xərcləməsinin təmin edilməsi 8) Fəhlə və qulluqçuların ixtısaslarının və siyasi – mədəni səviyyəsinin yüksəldilməsi, onların öz əməklərinə maddi və mənəvi maragın gücləndirilməsi də tədavül xərcləri həcmini müəyyən edən mühüm amillərdəndir. Ticarət müəssisəsinin kommersiya fəaliyyətinin səmərililiyinin digər muhum şərti məhsulların dövriyyə sürətidir ki, bu da mal dovriyyəsi surəti gostəricisində oz əksıni tapır. Mal dövriyyəsi sürəti əmtəələrin dövretmə surətini və ya əmtəə ehtıyyatlarının satıldıgı müddəti vaxtı göstərir. əmtəələrin dövriyyəsinin tezləşdirilməyi kommersiya təşkilatının işinin qiymətləndirilməyinin əsas meyarıdır, çünki əmtəələrin tədavül sahəsində olmağı vaxtının qısaldılmağı deməkdir və deməli pul vəsaitlərinin daha tez dövr etməsi və ticarət proseslərınin yerinə yetirilməyinndə bunlara olan tələbatının azalmağı deməkdir. Dovriyyəyə görə gün hesabı ilə mal dövriyyəsi orta əmtəə ehtiyatlarını hər hansı bır dovr ücün ortagünlüy dövriyyəyə bölməkilə asağıdakı formula əsasında hesablanır: Dg = e orta / Md.0/d Burda Dg – gun hesabı ılə dövriyyəni ( bir dövrün muddətini ) ; e ort – müəyyən dovr üçün orta əmtəə ehtiyatlarını Md0/d – h_min dovr ücün orta gunlük mal dovriyyəsini gostərir. Tıcarət muəssisəsinin fəalıyyətınin son nəticəsi satılmış əmtəə və xidmətlərinin dəyəridir. Buna görə də təcarət müəssisəsinin kommersiya fəaliyyətinin səmərəiliyi Ümumiləşdirici göstərici ilə ifadə oluna bilər ki, o da satılmış əmtəə və xidmətlərin Dəyərinin bunların satışına sərf olunan xərclərə nisbəti kimi bu formula üzrə hesablanır.
37
Səmərəlilik = Realizə olunmuş əmtəə (xidmətlərin) dəyəri / Real tədavül Xərcləri müəssisənin normal fəaliyyəti üçün səmərəlilyinin müəyyən edilməyi və onun təşkili vacib ehtiyaclardandır. Kommersiya fəaliyyətinin optimal təşkilinə təsir edən amilləri bilavasitə öyrənmək onun tərkib elementlərınin iş mexanızminin tam heyətlı işləməyi baxımındanda zəruridir. Bu amillər sayılmaqla asağıdakı kimi qruplaşır: - iqtisadi olaraq - social olaraq - demoqrafık olaraq - cografi olaraq - tarıxi - mılli və s.
İqtisadi amillər dedikdə əsasən kommersiya fəaliyyəti həyata keçirilən ölkənin iqtisadi durumu ( ılk növbədə əhalinin alıcılıq qabıliyyəti ) nəzərdə tutulur. Belə ki, əgər ölkədə iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş və ixtisaslaşdırılmış sayılarsa onda ölkənin əmək haqqı fondu çox olar və əhalinin alıcılıq qabiliyyəti və tələbin maksimum səviyyədə odənilməsi zərurəti olar. Nətıcədə kommersiya fəaliyyəti təkmil qurula bilər və onun effektivliyi şübhəsiz artmış olar. Sosial amillər dedikdə cəmiyyət və onun daxilində gedən proseslərdə nəzərdə tutulur. Belə ki, əgər o cəmiyyət maarif cəhətdən və kubar inkişaf etmiş cəmiyyət olarsa bu zaman onlar öz tələblərini daha keyfiyyətli və tanınmış mallara yönəldəcəkdir. Buradan da, kommersıya fəaliyyətinin səmərəli işləməyi üçün məhsulun cəmiyyət arasında tanınması zərurəti ortaya çıxır. Demoqrafık amılər dedikdə əsasən əhalinin sayı, kişilərin, qadınların əhali Cinsində tərkibi strukturlugu, əhalinin yas həddi bölgüsü, ölüm, dogum v_ s. nəzərdə tutulur. Coğrafı amıl dedikdə kommersiya fəaliyyətinin həyata keçirildiyi ölkənin
38
Fəaliyyətinin həyata keçirildiyi ölkənin yerləşdiyi yer, relyef quruluşu, nəqliyyat, rabitə əlaqələri vəs. nəzərdə tutulur. Tarixi amil ölkənin illər ərzində ki fəaliyyəti, onun tarixdə qoydugu izlər və s. nəzərdə tutulur. Milli amillər özünü ölkənin adət ənənələrində, onun mentallıq dərəcəsındə, əhalisınin yasam tərzində və s. göstərir. Kommersiya fəaliyyətinin səmərəli təşkili üçün aşağıdakı əsas prinsipləri nəzərə almaq lazımdır: - kommersiyanın marketinqlə ayrılmaz əlaqəsi; Ümumilikdə kommersiya fəaliyyətinin təşkili zamanı marketinq yanaşması mütləqdir bu birbaşa onunla əlaqədardır ki iqtisadi subyektlərin tələbatlarının təmin edilməyinə ,formalaşmağına və tədqiqatlara əsaslanırvə buda kommersiya fəaliyyətinin səmərəliliyinə təsir göstərir. - kommersiyanın çevikliyi, onun bazarın daim dəyişən tələbinin nəzərə alınmasına yönəlməyi;Hər bir kommersiya təşkilati səmərəliliyi təmin etmək üçün mütləq baş verə biləcək dəyəşiklikləri və riskləri nəzarətdə saxlamalı alternative yola mənfəəti təmin etməlidir. - kommersiya riskini əvvəlcədən görməyi bacarmaq; - prioritetlərin ayrılmağı; - şəxsi təşəbbüsün baş verməyi; - alqı-satqı sövdələşməsi üzrə öhdəliklərin yerinə yetirilməsinə görə yüksək məsuliyyət; - son nəticəyə – mənfəətə nail olmağa yönəlmə. Müasir təkmil rəqabətə əsaslanan iqtisadi sistemdə təsərrüfat subyektlərinin fəaliyyətinin səmərəliliyi onların kommersiya fəaliyyətindən aslıdır.
Kommersiya fəaliyyətinin səmərəliliyi isə bu işlə məşğul olan kadrların bilik və bacarıqlarından bilavasitə asılıdır. Azərbaycan müəssisələrinin azad şəkildə xarici bazara çıxdıqları bir şəraitdə birinci dərəcəli əhəmiyyət kəsb edən məsələ xarici tıcarət sovdələşmələrinin səmərəlıliyınin muəyyənləşdirilməsidir. Bu ona görə mühüm əhəmiyyət kəsb edir ki, sənayecə inkişaf etmiş ölkələrdəki rəqiblərinə nisbətən ölkəmizdəki müəssisələrdə əmək məhsuldarlığı Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|