Kommersiya fəaliyyətinin təşkilinin mahiyyət və məzmunu

 

4 

kommersiya  sturukturlarının  bazarın  tələbinin  inkişaf  meyllərini  öyrənməsi  və  bu 

araşdırmanının  nəticəsi  olaraq  istehsalçıları  satış  üçün  daha  perspektivli  olan 

məhsullarının  hazırlanması  və  istehsalına  yönəltməsi  mütləqdir.  Son  zamanlarda  

yeniliklərin tətbiqi ilə bağlı olaraq elektron kommersiya anlayışına tez –tez rast gəlinir. 

Elektron  kommersiya  anlayışı  informasiya  mübadiləsinin  birbaşa  elektron  sistemi 

vasitəsilə 

ötürülməsinin 

işgüzar 

aktivliyinin 

geniş 

spektirlərini 

özündə 

birləşdirir:transaksiyaların  həyata    keçirilməsində  internet,telefaks  və  portdan  istifadə 

edilməklə hesablaşmalar  tezləşdirilir  və  asanlaşdırılır.Məhz  bütün bu kimi  yeniliklərin 

tətbiqi nəticəsində bazara  giriş aktivliyi artır. Ticarət prosesinin təskili, effektiv idarə 

olunması  həmçinin optimallıq  səviyyəsınin yuksəldilməsi üçün ,  digər problemlərin  

həll  edilməsi  üçün      köhnə  üsulların  səmərəli  olmadığı  və  ənənəvi  olan  metodlardan 

istifadə edilməsinin  yararsızlığını uzə çıxarmısdır.Kommersiya fəaliyyəti mürəkkəb bir 

sistem olaraq özündə istehlakçıların müxtəlif olan tələbatlarını istəklərə uyğun ödəmək 

və  digər  əmtəə-pul  münasibətləri  prosesini  həyat  keçirir.Nəticədə  kommersiya 

fəaliyyətinin  son  məqsədi    davamlıı  olan  maksimum  mənfəəti  əldə  etməkdən 

ibarətdir.Kommersiya fəaliyyətinin təşkili zamanı ən aktual məsələləərdən biridə onun 

düzgün  idarəetmə  formasının  seçilməsindən  ibarətdir.Kommersiya  fəaliyyəti  hal  –

hazırda  bir çox bazar subyektlərini əhatə edən beynəlxalq fəaliyyətə çevrilmişdir. 

         Movzunun aktualığı:Müasir dövrdə kommersiya fəaliyyəti onun səmərəli təşkili 

məsələləri  sahibkarlar  üçün  prioritet  məsələlərdəndir.Kommersiya  fəaliyyətinin 

genişlənməsi  birbaşa  olaraq  bazar  münasibətlərinin  yaranması  və  inkişafı  ilə 

əlaqədardır.Bazar  münasibətlərinin  genişlənməsi  ilə  əlaqədar  olaraq  artıq  kommersiya 

fəaliyyətinin  təşkili  sturukturu  dahada  mürəkkəbləşir  onun  səmərəli  təşkili  üçün 

yeniliklərin mütləq şəkildə tətbiqini tələb edir. 



 

Tədqiqatın məqsədi:Tədqiqatın əsas məqsədi kommersiya fəaliyyətinin  

təşkili  zamanı  onun  səmərəliliyinə  təsir  edən  məsələləri  araşdırmaq  və    bu  zaman  

spesifik  xüsusiyyətləri  nəzərə  alaraq  tətbiq  oluna  biləcək  ən  optimal  variantların 

---

 

5 

tədqiqindən  ibarətdir.Kommersiya  fəaliyyətinin  səmərəliliyi  onu  səmərəli  təşkili 

məsələlərinin  tədqiqi  zamanı  bu  fəaliyyətə  birbaşa  və  yaxud  dolayı  yol  ilə  təsir  edə 

biləcək bütün amillərin nəzərə alınması vacibdir. 



 

Tədqiqatın predmeti:Tədqiqatın predmeti kimi kommersiya fəaliyyətinin  təşkili 

,onun  bazar  iqtisadiyyatına  uyğunlaşdırılmağı  və  səmərəliliyinə  təsir  edən  amilləri 

,təşkili məsələləri həmçinin kommersiya fəaliyyətınin təşkili zamanı baş verən proseslər  

çıxış edir. 



 

Tədqiqatın  nəzəri  əsaslarını  Kommersiya  fəaliyyətinin  təşkili  ilə  əlaqədar 

olaraq  klassiklərin  müasir  Qərb  iqtisadçılarının  əsərləri  ilə  bərabər  olaraq  Azərbaycan 

və  rus  iqtisadçı  alimlərinin  tədqiqi  həmçinin    tədqiqatçının    fərdi  yanaşması  əhatə 

edir.Kommersiya  fəaliyyətınin  nəzəri  əsasları  özündə  fərqli  olan  fikirləri,yanaşmaları 

əks elətdirir. 



 

Tədqıqatın metodolojı bazasinı  biliklər iqtisadiyyatı  və biznes elmlərinin  



 

əsaslandığı  elmı  təadqiqat  metodları  və  problemın  tədqıqində  elmi  abstraksıya 

,tarıxi  və  məntıqi  əlaqe  induksiya  deduksiya  ,analız  və  sıntez  metodlarından  istifadə 

edilməklə  faktlar  ümumıləşdirilmiş  ,onlar  arasında  qanunauyğun  və  təsadüfi  əlaqələr 

müəyyənləüdirilmiş,bunlarla bərabər inkişaf  xüsusiyyətlərini izah edən alimlərin elmi 

mülahizələri və nəticələri təşkil edir. 



 

Elmi  yenilik:Magistr  dissertasiyasının  elmi  yeniliyi  hal  hazırda    kommersiya 

fəaliyyətinin  təşkili  zamanı  yeni  texnologiyalardan  istifadə  edilməsilə  əhatə  dairəsinin 

genişlənməsi  məsələlərinin  araşdırılmasından  ibarətdir.Kommersiya  fəaliyyətinin 

səmərəli  təşkilinə  birbaşa  təsir  göstərən  məsələlərdən  biri  məhz  bu  prosesə  yeni 

texnologiyalarin tətbiqinin zəruriliyidir. 



 

Nəzəri  və  təcrübi  əhaəmiyyəti:Aparılan  tədqiqatın  əsas  nəticə  və  kommersiya  

fəaliyyətin  tənzimlənməsi  ,onun  idarə  olunması  formalrı  ,yeniliklərin  tətbiqinin  həyata 

keçirilməsidir. 



 

İnformasiya mənbəyi :Azerbaycan Dovlət statıstika Komıtəsinin ,İqtısadiyyat və 

Sənaye Nazirliyinin,Muxtəlif təşkılatların dövri nəsrləri məlumatlarından ibarətdir. 

---

 

6 



 

İşin  sturukturu  və  həcmi:Aparılan  tədqiqat  işi  giris  ,3  fəsildən,nətıcə  və 

təklıflərdən  ibarətdir.Girişdə  işin  aktuallığı,onun  tədqiqat  istiqamətləri  qeyd  olunur  və 

tədqıq ediləcək problemlər müəyyənləşdirilib. 

Magıstr dissertasıya işınin birınci fəslındə kommersiya isinin təşkili onun nəzərı əsasları 

və  formalaşmasını  tədqiq  edir  və  kommersiya  fəaliyyətinin  psixologiyası  və  etikası 

araşdırılır. 

Dissertasiya  işinin  ikinci  fəslində  idarə  edilmə  sturukturu  ,onun  informasiya  təminatı 

araşdırılmışddır və qiymətləndirmə üsulları təhlil edilmişdir. 

Dissertasiya  işinin  üçüncü  fəslində  isə  kommersiya  fəaliyyətinin  Azərbaycanda  təşkili 

və onun səmərəlilik göstəriciləri öyrənilmişdir və kommersiya fəaliyyətinin yeniliklərin 

tətbiqi ilə  təkmilləşdirilməsi qeyd olunmuşdur. 

İşin  sonunda  məntiqi  yekun  kimi  nəticə  və  təkliflər  həmçinin  ədəbiyyat  siyahısı 

verilmişdir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---