Kommunist küçəsi 6-da (İstiqlal, 6) yerləşirdi
Yüklə 453,18 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MƏHKƏMƏ BÖLÜMÜNDƏN ƏVVƏL
işlərin KQB tərəfindən törədildiyini bilir, lakin bu barədə danışmağa cəsarət edən çox az tapılırdı. Əbülfəz bəyin dedikləri artıq öz bəhrəsini verməyə başlamışdı. KQB-nin dəhşətli xofuna baxmayaraq, bizim adamlardan bir çoxu (Dilsuz Mustafayev, Zabil İsayev, Vaqif Cəbrayılzadə və başqaları) buradan da alnı açıq çıxa bilmişdilər.
Belə bir əhvalat danışırlar: ikinci dünya müharibəsi vaxtı yazıçı Əbülhəsəni həbs edirlər. Məhkəmənin nəticəsinin onun üçün ağır olacağı gözlənilir. Onun dostları, qohumları, yazıçılar Səməd Vurğunun yanına gedirlər və xahiş edirlər ki, məhkəmədə Əbülhəsənin ictimai vəkili olsun. Səməd Vurğun razılaşır.
Məhkəmə başlayır və Səməd Vurğun məhkəmədə çox parlaq bir çıxış edir. Nəticədə Əbülhəsənin birbaşa məhkəmə zalından buraxılmasına nail olunur.
Məhkəmənin uğurlu nəticələndiyini görən dost-tanış onların hər ikisini götürüb şadyanalıq keçirmək üçün bir yerə getmək istəyirlər. Bu zaman baxıb görürlər ki, hamı bu hadisəyə sevinir, təkcə Əbülhəsən qaş-qabağını sallayıb.
Ondan soruşurlar ki, hamı sənə görə sevinir, sən niyə qaş-qabağını sallamısan? O, Səməd Vurğunu göstərərək deyir ki, siz elə bilirsiniz ki, o məni qurtarmaq isləyirdi və ya vecinə idi ki, ora məhkəmədir? O, sadəcə orada çoxlu adam görüb ideyalarını təbliğ etməklə məşğul idi.
Əbülfəz bəyin məhkəmə prosesi 1975-ci ilin may ayının ortalarında başladı. Proses təxminən 20-25 gün davam etdi. Məhkəmə prosesi Ali Məhkəmənin binasında 3-cü mərtəbədə yerləşən kiçik bir zalda gedirdi. Zal cəmi 25-30 adam tuturdu və ona görə də ardıcıl olaraq məhkəməni izləmək mümkün olmurdu. İclaslar gündə iki dəfə səhər saat 10.00-da və günortadan sonra saat 15.00-da başlayırdı. İçəri girmək istəyən gərək çox əvvəlcədən qapının ağzında özünə yer tutaydı ki, qapı açılan kimi içəri girə bilsin. Mənim iş yerim çox yaxında olduğuna görə, daima orada olurdum və bir neçə dəfə zala girə bildim. İçəri girə bilməyən ən azı 150-200 nəfər bayırda, Səməd Vurğun küçəsində Ali Məhkəmə binasının qarşısında olan kiçik bağa toplaşır və məhkəmə iclasının sonuna qədər gözləyirdilər. Məhkəmə prosesində mənə təsir etmiş və ola bilsin ki, başqa heç kimin də diqqətini cəlb etməmiş bir neçə epizod haqqında yazmaq istəyirəm.
Uzun və ensiz bir zalda gedən məhkəmə iclaslarında yuxarı başda hakim (prosesə Ali Məhkəmənin o zamankı sədr müavini Həsən Əliyev çıxmışdı) və iki iclasçı (35-40 yaşlarında bir qadın və bir kişi) otururdu. Hakimlərdən sağ tərəfdə prokuror Yəmən Yusifov otururdu. Sol tərəfdə vəkil və vəkildən sonra müttəhimlər kürsüsündə Bəy otururdu Bəydən sonra zalda kiçik bir boş sahə var idi ki, orada əsgərlər dururdu. Zalın qalan hissəsində içəri girməyi bacaran adamlar otururdular. Bəy elə otururdu ki, üzü məhkəmə üzvləri ilə prokurorun arasındakı boşluğa tərəf olurdu. Və məhkəmə zalının adamlar oturan hissəsini, demək olar ki, görmürdü. Mən bir neçə dəfə zaldan çıxan zaman Bəyin yanına çatanda ayaq saxladım ki, ona salam verim. Lakin bu mümkün olmadı. Çünki o mənə baxmadı, əsgərlər də məni tələsdirib zaldan çıxartdılar. Sonralar mən Bəydən bu oturuşunun səbəbini soruşdum. O dedi ki, qəsdən elə otururdum. Qorxurdum ki, zalda oturan tanış-bilişi, qohumları görüb kövrələm və ifadələrimi yumşaldam. Amma zaldan çıxanda hamını, hətta sənin dayandığını, nə isə demək istədiyini belə çox yaxşı görürdüm. Diqqəti cəlb edən bir başqa məsələ də bu idi ki, bütün məhkəmə prosesi ərzində (ittihamnamənin oxunması, prokurorun çıxışı və hökmün oxunuşu xaric) prokuror, hakim, iclasçılar və vəkil Əbülfəz bəyə müraciət edəndə, yaxud hər hansı bir sual ilə əlaqədar Bəyin adını çəkməli olanda, heç vaxt "müttəhim" (məhkəmələrdə məcburi qəbul olunmuş termin) kəlməsini işlətmirdilər. Onlar Əbülfəz bəyin adını çəkməli olanda ona ya müəllim, ya da Əliyev deyə müraciət edirdilər. O dövr üçün ən qəribəsi də bu idi ki, həm prokuror, həm də məhkəmə heyəti elə bil özlərini Bəyin qarşısında günahkar sayırdılar. Onların bu prosesdə əzab çəkdikləri, vicdanları ilə mübarizə apardıqları açıq-aydın hiss olunurdu. Hətta bir dəfə prokuror Yəmən Yusifov özünü saxlaya bilmədi. Şahid qismində dindirilən Universitetin Şərqşünaslıq fakültəsinin müəllimi Ağadadaş (soyadı yadımda deyil) ifadə verirdi. O, ibtidai istintaq zamanı KQB-də verdiyi ifadəni tam təsdiq edərək Bəyi, tələbələrin beynini pozmaq və digər bu kimi məsələlərdə günahlandırdı. Sonra prokuror ona bir sual verərək soruşdu ki, Ağadadaş müəllim, Sizin cavablarınızdan bu nəticəyə gəlmək olar ki, Siz Əliyevi tam günahkar hesab edirsiniz və onun cəzalandırılmasını istəyirsiniz. O, cavab verdi ki, bəli mən belə hesab edirəm ki, Əbülfəz müəllim günahkardır və mütləq cəzasını çəkməlidir. Prokuror qəflətən çox əsəbi şəkildə ona dedi ki, "Müəllimin günahı ondadır ki, sənin kimi adamlarla yoldaşlıq edib" və bir anlıq pauza verdi. Sözün həqiqi mənada deyildiyini hiss edən zalda o dəqiqə xoş bir uğultu əmələ gəldi. Əgər bu pauza bir qədər də davam etsə idi, yəqin ki, zal prokuroru alqışlamağa başlayacaqdı. Amma prokuror çox təcrübəli adam idi. O, zalda KQB-dən adamlar olduğunu və prosesin diqqətlə izləndiyini çox gözəl bilirdi. Ona görə də bir az da dayandıqdan sonra cümləsini tamamladı və dedi ki, əgər sənin kimi adamlarla deyil, daha vicdanlı adamlarla yoldaşlıq etsə idi, onlar vaxtında onu bu yoldan döndərərdilər və o bu gün bu qara kürsüdə oturmazdı. Bu gün Müəllimi bu qara kürsüdə oturdan sən və sənin kimi adamlardır. Yüklə 453,18 Kb. Dostları ilə paylaş:
|