-
Cavablar bir – birin
ə qarışacaq və əgər siz yalnız bir sualın cavabını
seçm
ək və hər sualdan ayrı – ayrılıqda istifadə etmək
istəyirsinizsə
bu, mümkün olmayacaq;
-
Müsahibiniz h
ər iki sualı əhatə etmək üçün daha çox danışığa
üstünlük ver
əcək və montaj zamanı onun çıxışını qısaltmaqda
ç
ətinlik çəkəcəksiniz;
8.6. Müsahib
ə zamanı diqqət yayındıran hərəkətlər
Müsahib
ə zamanı adi bir hərəkət və detal tamaşaçının, müsahibin diqqətini
yayındıra bilər. Hətta müsahibin görünüşü belə informasiyanın düzgün
qavranılmasına, xəbərin dəqiq çatdırılmasına bilavasitə təsir göstərir, tamaşaçıya
əlavə informasiya verir. Odur ki, müsahibin kimliyi və müsahibin danışdığı
mövzu
onun geyimi il
ə düz mütənasiblik təşkil etməli, uyğunluq olmalıdır.
Ümumiyy
ətlə, müsahibə zamanı diqqət yayındıran hərəkətləri aşağıdakı kimi
qruplaşdırmaq olar:
-
Müsahibin cavablarına aravermədən baş yelləmək;
-
Üzünü kameradan çevirm
ək;
-
Ağızda saqqız çeynəyərək danışmaq;
-
Qeyri-adi geyim v
ə ya saç düzümü ilə kamera qarşısında
dayanmaq;
-
Eyn
əklə (gün eynəyi ilə) kamera qarşısında dayanmaq;
-
Arxa fonun qarışıq və müxtəlif rənglərdən, çoxsaylı detallardan
ibar
ət olması;
-
Danışıqda jest və mimikalardan, çətin anlaşılan mürəkkəb
sözl
ərdən və söz birləşmələrindən
yersiz istifadə etmək;
Qeyd olunanlara yalnız müsahiblər deyil, jurnalistlər də əməl etməli, istər
müsahib
ə, istərsə də stəndap zamanı diqqətli olmalı, həmin neqativ amillərə yol
verm
əməyə çalışmalıdırlar.
8.7. Sonluq...
Müsahib
ənin sonluğu yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi nikbin notlarla
bitm
əli, jurnalist nəyin bahasına olursa olsun informatoru itirməməyə və
müsahibl
ə münasibətləri korlamamağa çalışmalıdır. Müsahibənin sonluğunda
ümumi suallar, daha çox müs
ahibin maraqlarına cavab verən
məqamlar üzərində
qurulmalıdır. Lakin müsahibə prosesinin yekununda jurnalist digər üç mühüm
m
əsələni reallaşdırmalıdır.
-
Müsahibin adını, soyadını və vəzifəsini dəqiqləşdirmək - əksər hallarda
insanların adı və soyadı tələffüz olunduğu kimi yazılmır. Başqa sözlə,
t
ələffüzdə deyilən sözlər yazı zamanı fərqli formada təqdim olunur.
Razılaşaq ki, ad və soyad məsələsində bəzi hallarda qrammatik tələblər
bel
ə nəzərə alınmır. Digər hallarda isə ad və soyadlar bir – birlərinə o qədər
b
ənzəyir ki, onların hansının düz olduğunu müəyyən etməkdə çətinliklər
yaranır. Məsələn:
Abbasov - Abasov, Rafiq – Rafik - Raqif, Rahim –
R
əhim, Aminə - Əminə və s. Bu cür problemlərlə qarşılaşmamaq və
sonradan h
ər hansı peşimançılıq hissi keçirməmək üçün müsahiblərinizin
ad v
ə soyadlarını yazılı formada dəqiqləşdirin.
Əksər hallarda titrlərdə və şifahi təqdimatda müsahibin vəzifəsi də
yanlış yazılır. Bu isə qarşı tərəfin haqlı narazılğına səbəb olur. Odur ki,
diqq
ətli olun. Ad və soyadla yanaşı, müsahibin
vəzifəsini də onun özündən
d
əqiqləşdirsəniz, efirə gedəcək yanlışlığın qarşısını vaxtında almış
olarsınız.
- Müsahibin telefon nömr
əsini götürmək – Çox zaman hadisə yerindən
v
ə ya müsahibədən qayıtdıqdan sonra əlavə suallar və aydınlaşdırmaq
ist
ədiyiniz məqamlar ortaya çıxır. Lakin hər dəfə yenidən çəkiliş
meydançasına qayıtmaq və ya hadisə yerinə yollanmaq
sadəcə olaraq
mümkün deyil. Odur ki, ist
ər faktı dəqiqləşdirmək, istər əlavə informasiya
toplamaq, ist
ərsə də müsahiblə gələcəkdə də əlaqə saxlamaq üçün onun
telefon nömr
əsini götürməyiniz zəruridir.
- Material efir
ə gedənə qədər müsahibin harada olacağını soruşun – İlk
baxışdan qəribə görünə biləcək bu prinsip sizi xoşagəlməz sürprizlərdən
xilas ed
əcək. Belə ki, müsahibin bir və iki saatdan sonra ölkəni tərk
ed
əcəyi, yaxud ucqar rayona gedəcəyi məlumdursa, deməli sizin də
sonradan
yarana bil
əcək sualları dəqiqləşdirmək, hər hansı məsələ ilə bağlı
müsahibin fikrini öyr
ənmək üçün bir o qədər vaxtınız var.
8.8. Reportyor komandası müsahibə prosesində
Müsahib
ənin nə dərəcədə uğurlu alınması reportyor komandasının uğurlu və
peşəkar fəaliyyətindən, məqsədyönlü işindən bilavasitə asıldır. Odur ki, öz işi ilə
bağlı tələb olunan məsələləri yerinə yetirən reportyor teleoperatorla görüşməli və
müsahib
ənin mövzusu, çəkilişin məkanı, vaxtı, tələb olunacaq texniki avadanlıqlar
bar
ədə ona məlumat verməlidir. Müsahibəyə yollanmazdan əvvəl jurnalistlə
operator arasında gedən peşəkar dialoqun əsas punktları aşağıdakılardır:
-
Jurnalist teleoperatora müsahib
ənin obyekti və mövzusu barədə
m
əlumat
verməlidir;
-
Jurnalist müsahib
ə prosesinin hansı şəraitdə (qapalı, yaxud açıq)
apar
ılacağını teleoperatora bildirməlidir;
-
Jurnalist hans
ı mikrofon növündən istifadə edəcəyini teleoperatora
dem
əli və həmin mikrofonun bazada yoxlanılmasını ondan tələb
etm
əlidir;
-
Jurnalist müsahib
ənin təxmini uzunluğu barədə məlumat verməli və
prosesin vaxtına görə zəruri olan texniki avadanlıqların
götürülm
əsini tələb etməlidir;
8.9. Materialda müsahib
ədən düzgün istifadənin və müsahibəni qisaltmağın
yolları