LüĞƏTDƏ gedəN İXTİsarlar
Yüklə 6,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
dılar (A.Şaiq); BƏHS ETMƏK Alma, palıd, şam ağacı hal ilə; Eylədilər bəhs bu minval ilə... (M.Ə.Sabir); DƏRDLƏŞMƏK (dərd
neçə
saat dərdləşdi (Çəmənzəminli); GÖFTGU ETMƏK (köhn.) [Əziz bəy:] Buyur, Səkinə xanımın özü ile göftgu edə bilərsən (M.F.Axundzadə); QONUŞMAQ Çünki müsəlmanca qonuşmaq mana; Eybdir! Öz eybimizi anlarıq! (M.Ə.Sabir); MÜKA
gündə bəni-adəm ilə mülaqat və mükalimə etmək ve bir tərəfə çıxmaq ona mümkün de yil (M.F.Axundzadə); SÖHBƏT ETMƏK (ELƏMƏK) Gel ikimiz söhbət edək; Duraq üzbarı bəxtəvər (Veli Miskinli). 2. DANIŞMAQ, ÇIXIŞ ETMƏK, NİTQ SÖYLƏMƏK 3. danışmaq bax söyləmək 2 4. danışmaq bax dinmək danqı bax it DANLAQ Ana məzəmməti, ata danlağı; Ancaq məhəbbətdir, ancaq məhəbbət! (B.Vahabzadə); QINAQ Qorxmamışam dost görünən düşmənlərin qınağından (R.Rza); MƏZƏMMƏT Uşaqlara Xudayar bəyin məzəmməti tük qədər də kar eləmədi (C.Məmmədquluzade); SƏRKI Özüm də bilmirəm nədir günahım; Başıma yer-göy dən sərkilər yağır (S.Rüstəm); SƏRZƏNİŞ Məmməd bəy Ağabeyimin sərzənişinin mə nasını anladı... (Çəmənzəminli); TƏNBEH Pərişan pis bir tənbeh eşidəcəyi duyğusu ilə anasının qoluna qısıldı (M.İbrahimov); TÖHMƏT, TƏNƏ [Səfa:] Siz məni el tə nəsindən, dost-aşna töhmətindən, ana bəd gümanlığından qurtardınız (Ə.Qasımov). DANMAQ (boynuna almamaq) [Sultan Safoya:] Danırsan gözünün içinə qədər.. (S.Rəhimov); GİZLƏMƏK Lələ, səndən bir şey soruşacağam, məndən gizləmə, doğ rusunu söylə (S.S.Axundov); İNKAR ET
çox faydalı təsiri vardır, bunu heç kim inkar edə bilməz (A.Şaiq). Danışmaq 88
yolu” adlanan dar, ensiz, daşlı-qayalı və çox ağır bir cığırla Murovun zirvəsinə qalxdıq (M.İbrahimov).
(M.Rahim); DARISQAL Darısqal bir daxma var, qabağı ağaclıqdır (M.Seyidzade).
bu dar vaxtda söhbət açmağı lazım bilmədi (Mir Cəlal); TƏNG [Cəfər kişi:] Srağagün vaqon doldurduq, yük çox idi, taylar ağır, vaxt təng (M.İbrahimov).
[Qız] kəsik saçını darağı ilə düzəltdi... (M.Hüseyn); ŞANƏ (köhn.) Səba dost zül fünə şanə çəkəndə; Yayılar gərdənə ha bu lar, bular (Aşıq Ələsgər).
yərsən; Su olmasa qışda əridib qarı yeyər sən (M.Ə.Sabir); ƏRZƏN (arx., kl.əd.) Nə buğda, nə arpa çatdı səndən; Nə lobya, no xud, nə paxla, ərzən (M.Ə.Sabir); SULUF [Hacı:] Qarışdırram onu toza, peyinə; Bir düyü, bir suluf vermərəm sənə (A.Səhhət).
könlümü həsrət; Meşəni tərənnüm et (M.Ra him); DARILMAQ Amma Yavər darılmırdı, Mədinəyə arxaymdı... (M.İbrahimov); XİF FƏT ELƏMƏK [Qaraqaşlı:] ...ikisini də bir yerdə rədd eləmək lazımdır ki, ayn düşüb xiffət eləməsinlər (Ə.Kərim); KÜRLÜK ETMƏK (dan.) [Qəndab:] Men yamanca kürlük edir, ağlayır, hər xırda sözdən, xüsu sən yeməkdən küsürdüm (B.Bayramov); QƏRİBÇİLİYİNİ ÇƏKMƏK Səttarxan Əli dayını düşünür, onun və başqa dostları nın qəribçiliyini çəkirdi (A.Makulu).
DARKEŞ (həcmcə balaca) [Dilarə:] Ba ğışlayın, evimiz darkeşdir, iki otağa sıxılıb qalmışıq (Çəmənzəminli); DAR {dan.) Əs linə baxsan, bu dar həyətdə nə günəşli bir yer, nə də tamaşalı bir şey vardı (Ə.Əbülhe- sən); DARISQAL [Pyotr Anisimoviç:] Oğ lunuz, gəlininiz gəlib, onsuz da eviniz da
(H.Abbaszade). darmacal bax tələsik DARTMAQ [Fərasət] var gücü ilə Miri- şin ətəyindən yapışıb, evinə tərəf dartdı (Ə.İldırımoğlu); ÇƏKMƏK Firəngiz başını qaldırmadı, suya qoyduğu bənövşə dəstəsini bəmi ilə qarışıq özünə tərəf çəkdi (B.Bay ramov).
darülədəb bax məktəb darülfttnun bax universitet darüşşəfa bax xəstəxana DARVAZA {həvət hasarında böyük qapı) Dəmir darvaza gurultu ilə açılıb-örtüldü, maşın içəri salındı (X.Hasilova); ALAQAPI
dan sarı yarpaqlar tökülüb (Anar); KÜÇƏ QAPISI Rübaba qonağı küçə qapısına kimi ötürdü (H.Abbaszadə). DASTAN {irihəcmli əsər) Ələsgərəm, tə rifini; Düzürəm dastana, gözəl! (Aşıq Ələs gər); EPOS Məlumdur ki, dramaturgiya bir janr olaraq lirika və eposa nisbətən daha mü rəkkəbdir (M.Arif); POEMA (bax).
ağaca (R.Rza); ƏLLƏMƏ (məli.) [İsmayıl bəy:] Sözümə baxsan, bu məsələnin üstünə iri bir əlləmə qoy, bununla da qurtar (Ə.Və liyev); HƏCƏR (kl.əd.) Abbas deyər salım şahın başına; Ərəbi-həcər, farsi-seng, türki- daş (“Abbas və Gülgəz”); SƏNG (kl.əd.)
hasilini anladım (M.Ə.Sabir). daşbaş bax gəlir DAŞIMAQ (bir yerdən başqa yerə apar maq) Gördülər bir qarınca bir mələxi; Daşı yır qarşısında sürət ilə (M.Ə.Sabir); APAR MAQ Səhiyyəçilər yaralıları aparırdılar (Mir Cəlal). Darkeş daşınmaq bax köçmək 1 DAŞ-QAŞ (qiymətli daşlar) [Aslan:] O cür qadına yaxınlaşıb görürsən ki, gözəl liyi də, əynində panldayan daş-qaş da sax tadır (S.Rəhman); CAVAHİR(AT) Cavahir daima cavahir qalır; Torpağın üstündə, tor paq altında (M.Rahim); [Xumar:] Menə nə cavahirat lazımdır, nə də pul (S.Rəhman); GÖVHƏR Həyata layiq olan ziynət elm gövhəridir; Ki, böylə bir dirilik qabili-məmat deyil (M.Ə.Sabir); LƏL-CAVAHİR(AT) [Bəhlul:] Gördüm ki, bir küpə qızıl, bir küpə de ləl-cavahir (A.Şaiq). daşqəlbli bax daşürəkli 1. DAŞMAQ, AŞIB TÖKÜLMƏK 2. daşmaq bax coşmaq 1 DAŞÜRƏKLİ Yəni men o qədər daş- iirəkliyəm?.. (M.Hüseyn); DAŞQƏLBLİ Daşqəlbli insanlan neylərdin, ilahi! Bizdə bu soyuq qanlan neylərdin ilahi! (M.Ə.Sa bir); QƏLBİDAŞ Çalış ki, bir güllən çıx masın boşa; Dəysin o faşistə, o qəlbidaşa (S.Rüstəm); SƏNGDİL (köhn.) Bir də məni vurma, aman, səngdil; Rəhm elə, nıqqıllayı- ram indi men (M.Ə.Sabir).
dən dava-dalaş, səs-küy azalmır (M.S.Ordu- badi); ÇARPIŞMA ..dalaşanları aralamaq qeyri-mümkün idi, çarpışma davam edirdi... (Çəmənzəminli); DAVA (dan.) Dava təzə dən qızışdı; başlar yarılmaqda idi; saqqallar yolunurdu; səs evlərə düşürdü (Çəmənzə minli); DAVA-ŞAVA [Alo:] Axır ay Şamo, bu dava-şavadan heç başım çıxır ki! (S.Re- himov); DİDİŞMƏ İki qardaş arasında olan didişmələr get-gedə uzandı (A.Şaiq); QAL MAQAL Emalatxanada böyük bir qalmaqal qalxdı (M.S.Ordubadi); QOVĞA Qovğa səsi getdikcə yavıqlaşırdı (Çəmənzəminli); VUR
Allahqulu, yaxşı ki, yaxamızı bu vurhavur dan qurtardın (Çəmənzəminli). Dava-dalaş 89 Yüklə 6,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|