M I l L i k I t a b X a n a
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 81
və onun bu zonanın sosial-iqtisadi inkişafında təbii sərvətlərinin kompleks mənimsənilməsində rolu sefərin əsas diqqət mərkəzində idi. Heydər Əliyev başqa nəqliyyat vasitələrinin - xətlərinin vəziyyəti ilə də, Lena çayı üzərində limanda Şərqdə-Vrangel buxtasında, Vladivostok ticarət limanında vəziyyətlə də tanış olmuşdu. Xabarovsk və Primorsk diyarlarının partiya fəalları ilə görüşlərində ictimai istehsalın səmərəliliyinin artırılması vəzifələri, ideya-siyasi tərbiyə işinin möhkəmləndirilməsi məsələlərini müzakirə edərək özünün təklif, məsləhətlər və tapşırıqlarını vermişdi. Heydər Əliyevi İrkutsk Vilayətinin, Buryat Muxtar Respublikasının, Çita Vilayətinin, Kursk Diyarının, Amur Vilayətinin, Xabarovsk Diyarının, Primorsk Diyarının partiya və sovet rəhbərləri, Uzaq Şərq hərbi dairəsinin, Sakit okean donanmasının rəhbərləri müşayiət edirdilər. Bu səfərdən qayıtdıqdan sonra, Sov. İKP MK Siyasi Bürosunun 5 iyul 1984-cü il tarixli iclasında Heydər Əliyevin Baykal-Amur dəmir yolunun tikintisi ilə əlaqədar olaraq bir sıra məsələlər üzrə məlumatı dinlənildi. 1
SSRİ Dövlət Plan komitəsinin sədri, Nazirlər Soveti sədrinin müavini işləmiş N.K.Baybakov Heydər Əliyevin SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsində fəaliyyəti haqqında göstərir ki, O, hökümətdə maşınqayırma və nəqliyyatdan tutmuş, sosial-mədəni sahəyədək çox müxtəlif sahələrə kuratorluq edirdi. Biz BAM-in tikintisinin gedişi barədə Siyasi Büroda bir neçə dəfə məruzə etmişdik. Məsələ ondadır ki, bu yol sadəcə, təsərrüfat əhəmiyyətli deyil, həm də hərbi-siyasi, strateji əhəmiyyətli bir yol idi. Heydər Əliyev dəfələrlə tikinti obyektində olmuşdu. Heydər Əliyevə tikintisində mane olanlar, əleyhdarlar da var idi. Bəziləri Heydər Əliyevə qarşı çıxaraq hesab edirdilər ki, birxətli yol tikmək lazımdır. «Heydər Əliyev bütün opponentlərinə layiqli və çox əsaslandırılmış cavablar verir, öz nöqteyi-nəzərini müdafiə edirdi. Ümumiyyətlə, O, prinsipial adam idi...
1
həmçinin onun iştirakı ilə keçirilən tədbirlər haqqında SİTA və başqa kütləvi informasiya vasitələrinin materiallarında (1980-1990-cı illər), səh. qəzeti, 12 iyun 1984-cü il; qəzeti, 6 iyul 1984-cü il
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 82
təsərrüfatının inkişafına böyük töhfə vermişdir». 1
1984-cü ildə Baykal-Amur magistralı hesabına SSRİ-də dəmiryolunun uzunluğu üç yüz min kilometrdən çox artmışdı. Qatarların vaxtından əvvəl hərəkətinin başlanması ölkə həyatında görkəmli hadisə idi. 1985-ci ildə xəttinin tikintisinin ikinci mərhələsi başlandı. Lakin sənaye və yaşayış diyarı kimi hələ yeni istifadə olunurdu. Heydər Əliyev ətrafmı mühüm sənaye bazasına, yaşayış sahəsinə çevirmək planını həyata keçirməyi irəli sürürdü. Sosial-iqtisadi və mədəni mərkəzə çevirməyə çalışırdı. deyirdi ki, sahəsində əhali artır, gənc inşaatçıların çoxu sibirli, uzaqşərqli olmağı qərara almışlar. Buna görə də yaşayış binaları tikintisinin, sosial-məişət əhəmiyyətli obyektlərin salınmasını sürətləndirmək lazımdır. xəttinin tikintisini Heydər Əliyev Sibirin və Uzaq Şərqin böyük kəşfi kimi qiymətləndirirdi. Çünki bu tikinti ilə dəmiryolu xətti zonasında faydalı qazıntılarla zəngin olan böyük bir ərazi təsərrüfat dövriyyəsinə daxil olurdu. 2 Ölkənin ehtiyat mənbələri misli görünməmiş şəkildə artırdı. Heydər Əliyev böyük uzaqgörənliklə Altay Diyarının gələcək inkişaf perspektivlərini, onun ehtiyat mənbələrini müəyyən edirdi. Eyni zamanda diqqəti istifadə edilməmiş mənbələrə yönəldir, diyarda ictimai istehsalın intensivləşdirilməsi vəzifələrini müəyyən edirdi. O, obrazlı şəkildə qeyd edirdi: «Təsdiq edirlər ki, Altay adının kökü «qızıl» sözündəndir. Həqiqətən, ölkədə «qızıl»ın mənası yüksəkdir. Bu həm Altay dağlarının gözəlliyi, həm də taxıl zəmilərinin qızılı və əmək adamlarının qızıl əlləridir...» 3
Azərbaycanlı SSRİ rəhbəri Sibirdəki daş kömür, neft, qaz və başqa qiymətli sərvətlərin istifadəyə verilməsi ideyasını irəli sürüb həyata keçirilməsinə rəhbərliyi təmin etməklə bölgənin təsərrüfatının inkişafında böyük xidmətlər göstərirdi. Bütün bu xidmətlərinə görə Heydər Əliyev 1985-ci ildə Altay Diyarından RSFSR Ali Sovetinə deputat seçilmişdi.
1
Şəms, 2004, səh. 57-58
2 Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyevin şəxsi arxivi. Heydər Əliyevin nitqləri, çıxışları... (1980- 1990-cı illər), səh.303; qəzeti, 14 fevral 1985-ci il
3 Yenə orada
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 83
dövrdə dəmiryolu sahəsinin kuratoru kimi Sovet İttifaqının dəmiryol nəqliyyatının potensialının genişləndirilməsi ilə bağlı xeyli işlər görmüşdü. Şimali Amur tuneli kimi mühüm bir obyektin əsası məhz onun kuratorluq etdiyi dövrdə qoyulmuşdu. Maraqlıdır ki, 2002-ci ilin oktyabrında Müstəqil Dövlətlər Birliyinin üzvü olan ölkələrin Dəmiryol Nəqliyyatı Şurasınm 33-cü iclası Bakıda keçirildi. Bu iclasda iştirak edən Rusiya Federasiyasının yollar naziri Gennadi Fadeyev Heydər Əliyevin Moskvada işlədiyi illərdəki fəaliyyətini yüksək qiymətləndirdi. Azərbaycanı Qafqazda təhlükəsizlik, sabitlik adası kimi səciyyələndirdi və bütün bunların Heydər Əliyevin adı və fəaliyyəti ilə bağlı olduğunu vurğuladı. Rusiyanın dəmiryolları naziri böyük razılıqla qeyd etdi ki, uzun müddət belə bir şəxsiyyətlə (Heydər Əliyevlə -İ.H.) işlədiyinə görə fəxr edir. 1
Heydər Əliyev Moskvada işləyərkən ilk vaxtlarda dəmiryolunda taxıl, kömür, taxta-şalban daşınmasında böhran müşahidə olunurdu. BAM-ın tikintisi çətinliklərin aradan qaldırılmasına kömək etdi. O vaxt Heydər Əliyevin kadrların seçilməsinə, bu sahədə rəhbərliyə müdrikcəsinə yanaşması ölkə dəmiryolçuları arasında ona böyük hörmət qazandırmışdı. İndi də Rusiya dəmiryolçuları Heydər Əliyevi heç vaxt unutmamışlar. Ona görə də Rusiya Federasiyasının prezidenti Vladimir Putinin tapşırığı ilə yollar naziri Gennadi Fadeyev dəmiryol nəqliyyatının inkişafında böyük xidmətlərinə görə Heydər Əliyevə «Transsibir magistralının 100 illiyi» medalını, habelə nazirliyin kollegiyasının xatirə hədiyyəsini təqdim etmişdi. 1986-cı il sentyabrın 3-də Novorossiyskdə «Admiral Naximov» gəmisinin batması ilə yaranan gərgin vəziyyətin sakitləşdirilməsi, onun nəticələrinin aradan qaldırılmasında Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə Dövlət Komissiyası yaradılır. Dövlət Komissiyasının fəaliyyəti nəticəsində əhali arasında narahatçılıq sakitləşdirildi, qəzanın nəticələrinin aradan qaldırılması üçün təcili tədbirlər həyata keçirildi. Görüşlərdən birində komissiyanın öz işini necə qurması sualına cavab olaraq Heydər Əliyev bildir-
1
Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|