“magistratura məRKƏZİ”
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rus dilində
- Türk və ingilis dilində
81
t r find n m ü yy n edil n reytinql rin artırılması istiqam tind iş aparan d övl t (regional) agentlikl ri yaradılmalıdır. Az rbaycanda iqtisadi g öst ricil rin t hlili bel bir q na t g lm y imkan verir ki, son ill r ba ş vermiş iqtisadi d yişiklikl r müsb tdir. Ancaq buna baxmayaraq, h l d dayan ıqlı inkişafın qarşısını ala bil c k elementl r m övcuddur. Bel ki, makroiqtisadi göst ricil rin artması iqtisadi artımın k miyy t t r fidir. sas m s l iqtisadi art ımda keyfiyy t d yişiklikl rin nail olmaqd ır.
Az rbaycan iqtisadiyyat ının aparıcı sah l rin investisiya qoyuluşu “fiziki” v “m n vi” c h td n tam qiym td n dü şmüş sas kapitalın müasir t l bl r cavab ver n s v Дювлятин инвестисийа сийасяти инвестисийа фяаллыьыны стимуллашдыран вя ялверишли инвестисийа мцщитинин формалашдырылмасына истигамятляндирилян тядбирляр комплексинин щяйата кечирилмясиндян ибарят олур. Дювлят юлкядя бирбаша инвестисийа гойулушларыны вя инвестисийа характерли дювлят сифаришляри, бцджя- верэи вя банк-кредит сийасяти васитясиля инвестисийа фяалиййятиня актив тясир эюстярир. Жямиййятин малик олдуьу малиййя, тябии, истещсал вя ямяк ресурслары мящдуддур. Буна эюря дя, юлкядя игтисади инкишафын йцксяк темпиня вя давамлылыьына наил олмаг цчцн бу ресурслардан сямяряли истифадя едилмялидир. Бу ися юлкядя щяйата кечирилян инвестисийа гойулушларынын сямярялилийиндян ящямиййятли дяряжядя асылыдыр. Дювлят инвестисийа сийасяти йцксяк игтисади артыма наил олмагла йанашы, игтисадиййатда мювжуд диспропорсийаларын арадан галдырылмасына, йяни айры-айры сащялярдя гябул едилян инвестисийа гярарларынын мигйас вя заман бахымындан ялагяляндирилмясиня наил олмалыдыр. Дювлятин инвестисийа сийасятинин сямярялилийинин гиймятляндирилмясинин мцщцм
истигамятляриндян бири
дювлят инвестисийа гойулушларынын вя йа дювлят тяряфиндян хцсуси эцзяштлярин 82
(мясялян, алынмыш кредитляря дювлят тяминаты) верилдийи инвестисийа лайищяляринин сямярялилийинин гиймятляндирилмяси иля ялагядардыр. Дювлят инвестисийа гойулушларынын щям игтисади, щям дя малиййя сямярялилийинин гиймятляндирилмясиндя халис жари
дяйяр эюстярижисиня цстцнлцк верилир. Халис жари дяйяр эюстярижиси, мцяййян дювцрдя щяйата кечирилян инвестисийа гойулушларынын игтисадиййата тясирини гиймятляндирмяйя имкан верир. Чцнки айры-айры инвестисийа лайищяляринин халис жари дяйярини топламаг мцмкцндцр. Беля щалда малиййя мящдудиййятляри шяраитиндя игтисади гиймятлярля ян бюйцк сямярянин ялдя едилмясиня имкан верян инвестисийа лайищяляринин комбинасийасынын сечилмяси мцмкцн олур. Юлкя игтисадиййатында инвестисийа гойулушларынын истигамятляри сосиал-игтисади инкишафын вя онун айры-айры сащяляринин инкишаф мягсядляриня уйьунлуьу, хцсусиля дя йохсуллуьун вя реэионал бярабярсизлийин азалдылмасына тясири бахымындан сечилмяси цчцн щям микро, щям дя макро сявиййядя приоритетляшдирилмялидир. Буна эюря дя, инвестисийа фалиййятинин приоритет истигамятляринин мцяййян олунмасы методикасынын щазырланмасынын игтисади сийасятин щазырланмасы вя щяйата кечирилмяси бахымындан мцщцм ящямиййяти вар. Нефт стратеэийасынын реаллашмасы нятижясиндя игтисадиййатын малиййяляшдирил- мяси цчцн зярури вясаитлярин формалашдыьы шяраитдя гейри-нефт секторунун инкишаф етдирилмяси вя игтисадиййатын диверсификасийасына наил олмаг игтисади инкишафын приоритет истигамятиня чеврилмишдир. Истянилян юлкянин игтисади инкишафында сянайе ящямиййятли йер тутур. Бу бахымдан, юлкядя сянайе сащяляринин инкишаф етдирилмяси
83
инвестисийа фяалиййятинин ясас истигамятляриндян бири олмалыдыр. Инвестисийа гойулушларынын истигамятляринин мцяййян едилмясиня ялагядар сащялярин инкишаф сявиййяси ящямиййятли шякилдя тясир эюстярир. Юлкядя игтисадиййатын сямяряли инкишафыны тямин етмяк цчцн йцксяк сявиййяли енеръи комплексинин, няглиййат системинин, сянайе вя кянд тясяррцфаты мящсулларынын сатышы системинин вя с. мювжуд олмасы важибдир. Щазырда тящсил вя тибби хидмятлярин кейфиййятинин йцксялдилмясинин вя онлары ялдя етмяк цчцн бярабяр имканларын йарадылмасынын жямиййятин инкишафы бахымындан мцщцм ящямиййяти вардыр. Гейд етмяк лазымдыр ки юлкядя нефт вя газ эялирляриндян истифадянин ясас истиамятлриндян бири кими, инсан капиталынын инкишафы гябул едилмишдир. Игтисадиййатын давамлы инкишафыны тямин етмяк цчцн тящсил системинин кямиййят вя кейфиййят эюстярижиляри ящямиййятли дяряжядя йахшылашдырылмалыдыр. Фикримизжя, юлкянин инвестисийа сийасятинин айры-айры ямтяя вя хидмятяляр ба- зарына вя игтисади реэионлара тясиринин нязяря алынмасы важибдир. Щазырда дювлят инвестисийа програмынын игтисади инкишафа тясири гиймятляндирилмир. Инвестисийа си- йасятинин сямярялилийинин йцксялдилмяси вя инвестисийа лайищяляринин оптимал дясти- нин мцяййян едилмяси цчцн илк нювбядя, програмын сямярялилийинин гиймятлянди- рилмяси методикасынын щазырланмасы важибдир. Инвестисийа лайищяляринин игтисади жя- щятдян гиймятляндирмяк цчцн чеврилмя ямсалларынын щесабланмасы важибдир. Чеврилмя ямсаллары малиййя гиймятляринин игтисади гиймятляря чеврилмяси цчцн истифадя едилир.
84
Инвестисийа сийасятинин сямярялилйинин йцксялдилмяси мягсядиля дювлятин иштиракы иля щяйата кечирилян инвестисийа гойулушлары щаггында гярарларын ясасландырылмасы цчцн дисконт дяряжясинин мцяййян едилмяси важибдир. Чцнки дисконт дяряжясинин мцхтялиф гиймятляриндя мцгайися едилян лайищялярдян щансынын сечилмяси щаггында гярар мцхтялиф ола биляр. Щазырда Дцнйа Банкы вя Асийа Инкишаф Банкы тяряфиндян Азярбайжанда малиййяляшдирилян лайищяляр цчцн истифадя едилян дисконт дяряжяси дювлят инвестисийа програмына дахил едилян инвестисийа лайищяляринин сямярялилийинин гиймятляндирилмяси цчцн ясас эютцрцлмцшдцр. Лакин гейд етмяк лазымдыр ки, дисконт дяряжяси юлкядя фаиз дяряжясиндян, инфлйасийа сявиййясиндян вя с. амиллярдян асылыдыр. Бу амилляр ися дяйишир вя нятижядя дя дисконт дяряжяси дяйишмялидир. Дисконт дяряжясинин щесабланмасы методикасынын щазырланмасы вя лайищялярин сямярялилийинин гиймятляндирилмясинин бу дисконт дяряжяляри ясасында апарылмасы игтисади ресурсларын бюлэцсцнцн сямярялилийини йцксялтмяйя имкан веряр.
1. Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı, Pul siyasəti icmalı yanvar-iyun 2011. Bakı 2011, 48 s. 2. Azərbaycanın Milli Hesabları, Statistik toplu, Bakı, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 Azərbaycan DSK-nın buraxılışı. 3. Azərbaycanın statistik göstəriciləri 2006, 2010. Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi, Bakı, Səda, 2006, 2010 4. Azərbaycanın statistik göstəriciləri 2015, Bakı, “Səda” 2015, s. 546. 85
5. Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2004-2008-ci illər)", 11 fevral 2004-cü il; 6. “Azərbaycan Respublikasinin yanacaq-enerji kompleksinin inkişafı (2005-2015-ci illər) üzrə Dövlət Proqramı” 14 fevral 2005-ci il; 7. Allahverdiyev Ə. Bazar
iqtisadiyyatının təşəkkülü prosesində makroiqtisadi dinamik və struktur dəyişikliklərinin tənzimlənməsi problemləri. Bakı: Elm, 2001, 267 s. 8. Allahverdiyev H.B. Keçid iqtisadiyyatının struktur problemləri və tənzimlənməsinin əsas istiqamətləri //"Ictimai elmlər: nəzəriyyə və praktika" jurnalı, 2001, № 1-2, s. 23-27; 9. Babayev Ə.P. Milli iqtisadiyyat və milli iqtisadi model / “Milli iqtisadi inkişafın Azərbaycan modeli” mövzusunda beynəlxalq konfransın materialları (Bakı, 12-13 may, 2006) II. Bakı, 2007. 10. Bayramov Ə.İ. İnhisarizm. Bakı: Elm, 2002, 390 s. 11. Vəliyev D., Əsədov A.. Beynəlxalq İqtisadiyyat. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı, Avropa nəşriyyatı: 2012, 400 s. 12. Əhmədov M. Qloballaşma və milli iqtisadiyyatın formalaşması. Bakı. Azərnəşr, 2003, s. 304 13. Əlirzayev Ə.Q. Azərbaycanın iqtisadi inkişafının konsepsiyası və proqramı. Bakı: Odlar Yurdu, 1999, 104 s. 14. Hacızadə E. Struktur islahatların tənzimlənməsinin nəzəri-metodoloji mexanizmləri//Azərbaycan iqtisadiyyatı yüksəliş yolunda. III (12) Buraxılış. Bakı, “Elm”, 2003. 15. Haydar Baş. Milli İqtisadi Model. Bakı Dövlət Universiteti nəşriyyatı, Bakı: 2005, s. 306 16. Həsənov R. İqtisadi İnkişaf və İqtisadiyyat. Bakı, 2001.,74 s. 17. Həsənli Y., Həsənov F. İqtisadi artımın Domar və Harrod modellərinin Azərbaycan iqtisadiyyatı timsalında realizasiyası / Milli iqtisadiyyatın problemləri (məqalələr toplusu). I Buraxılış. Bakı: Elm, 2006. 18. Hüseynov T.Ə. Sənayenin iqtisadiyyatı. B. 2000, 540 s.; 86
19. İmanov Q., Həsənli Y. Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafının modelləri. Makroiqtisadi təhlil. Bakı: Elm, 2001, 248 s. 20. «Investisiya fəaliyyətinin təşviqi üzrə əlavə tədbirlər haqqında» Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 mart 2006-cı il tarixli sərəncamı; 21. "Investisiya fəaliyyəti haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu, 13 yanvar 1995-ci il; 22. İqtisadi nəzəriyyə./ T.S. Vəliyev, Ə.P. Babayev, M.X. Meybullayevin ümumi redaktəsi ilə. Bakı: 2001, 692 s. 23. Qafarov Ş.S. Müasir iqtisadi sistem və qloballaşma. Bakı, 2005, 632 s. 24. Quliyev R. Postsosialist iqtisadi transformasiyası: Azərbaycandan dəyərləndirmələr. Bakı: “NURLAR” Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2004, 288 s. 25. Meybullayev M.X. İqtisadi təlimlər tarixi. 538 s. 26. Muradov Ş.M. İnsan potensialı: əsas meyllər, reallıqlar, problemlər. Bakı: Elm, 2004, 660 s. 27. Nadirov A.A. Azərbaycanın gələcək böyük iqtisadi tərəqqisi ətrafında düşüncələr//AMEA-nın Xəbərləri. Humanitar və ictimai elmlər seriyası (İqtisadiyyat), 2005, № 1. 28. Səfərov S.İ. İqtisadi siyasət strategiyası: konseptual əsaslar. Bakı, 2000, 342 s.
29. Səmədzadə Z.Ə. Azərbaycan iqtisadiyyatı. XX əsrdə: inkişaf mərhələləri, problemlər, XXI əsrin birinci onilliyində iqtisadi inkişaf konsepsiyası haqqında düşüncələr / Azərbaycan XXI əsrin astanasında. Elmi-praktik konfransın material¬ları. Bakı, 1997. 30. Şəkərəliyev A.Ş. Dövlətin iqtisadi siyasəti: dayanıqlı və davamlı inkişafın təntənəsi (Monoqrafiya) Bakı: İqtisad Universiteti, 2011, 542 s. Rus dilində 31. Abalkin L.I. Loqika gkonomiçeskoqo rosta. — M: Institut gkonomiki RAN. 2002q, 228 c. 32. Abalkin L.I. Vızovı novoqo veka. M.: Institut gkonomiki RAN, 2001, 287 s.
87
33. Albeqova I. M., Emüov R. Q., Xolopov A. V. Qosudarstvennaə gkono- miçeskaə politika. M.: Delo i Servis, 1998, 446 s.; 34. Anisimov A.N. Perexodnaə gkonomika kak osobıy tip razbalansirovan- noqo rınoçnoqo xozəystva. Curnal "Gkonomiçeskaə nauka sovremennoy Rossii", № 2, 1999, s. 28.; 35. Bartenev S.A. Gkonomiçeskie teorii i şkolı. (istoriə i sovremennostğ). Kurs leküii. Moskva: BEK, 1996, 352 s. 36. Babaşkin A.M. Qosudarstvennoe requlirovanie naüonalğnoy gkonomiki. M.: Finansı i statistika, 2005. 628 s.; 37. Bankovskoe delo. Pod red. Ö.A. Babiçevoy. M:. Gkonomika, 1994, 426 s.;
38. Qadciev D.F. Denecno-kreditnaə sistema i mecdunarodnıy bank Azerbaydcana. Moskva: «Finansı i Statistika» 2008, 240 c. 39. Qadciev Ş.Q. Azerbaydcan na puti k mirovomu soobhestvu: strateqiə vneşnegkonomiçeskoqo razvitiə. Kiev: Ekspres-obəva, 2000, 504 s. 40. Qalğperin V.M., Qrebennikov P.I., Leusskiy A.I. i dr. Makrogkonomika: Uçebnik / Pod obhey red. L.S.Taraseviça. – izd. 2-e, pererab. i dop. – SPb.: Izd-vo SPb, QUGF, 1997, s. 519 41. Quseynov S.K. Gffektivnostğ strukturı promışlennoqo proizvodstva v usloviəx eqo intensifikaüii, B., “Glm”, 1987, 184 s.; 42. Doklad o mirovıx investiüiəx 2006. OON, Nğö-York i Ceneva, 2006 qod. 43. Zverev O.A. Modeli makrogkonomiçeskoqo ravnovesiə i rosta. S.Peterburq: 2005, 180 s. 44. Ivaxnök I.V. Mecdunarodnaə trudovaə miqraüiə. M.: Gkonomiçeskiy f-t MQU, TEIS, 2005, s.252 45. Keyns D.M. Obhaə teoriə zanətosti, proüenta i deneq. (Antaloqiə gkonomiçeskoy mısli). M.: Gksmo, 2008, 960 s. 46. Mayburov I. Gffektivnostğ investirovaniə v çeloveçeskiy kapital v SŞA i Rossii. // Mirovaə gkonomika i mecdunarodnıe otnoşeniə. 2004, c. 3-13 88
47. Makkonell K.R. Brö S.L. Gkonomiks: Prinüipı, problemı i politika. V 2-x t.: M.: Respublika, 1992, s.381 48. Marks K. Kapital. M.:, 1982. - T.II.,513 c. 49. Makrogkonomika. Pod red. A.Q.Qrəznovoy i N.N.Dumnoy. M,. KNORUS, 2006. 523 s.; 50. Meyer Marşal V. Oüenka gffektivnosti biznesa. M.: OOO «Verşina», 2004, 272 s.; 51. Neftepererabatıvaöhaə promışlennostğ Rossii i veduhix stran mira 1990- 2002 qq. OAO «ÜNIITGneftexim», 388 s.; 52. Nobelevskie laureatı XX veka. Gkonomika: gnüiklopediçeskiy slovarğ. - M.: ROSSPGN, 2001, 956 s. 53. Nureev R. Teoriə razvitiə: keynsianskie modeli stanovleniə rınoçnoy gkonomiki // Voprosı gkonomiki. - 2000. – №- 4. - S.137-156 54. Nureev R.M. Gkonomika razvitiə: modeli stanovleniə rınoçnoy gkonomiki 2-e izdanie. Moskva: Izdatelğstvo NORMA, 2008, 640 s. 55. Osnovnıe pokazateli razvitiə turizma. Vıpusk 2006 qoda. www.unwto.org 56. Pezenti A. Oçerki politiçeskoy gkonomii kapitalizma. M.: Proqress, 1976, T. 2, 885 s. 57. Potapov M.A. Vneşnegkonomiçeskaə modelğ razvitiə stran Vostoçnoy Azii. M.: Mecdunarod. Otnoşeniə, 2004, 240 s. 58. Rikardo D. Naçalo politiçeskoy gkonomii i naloqovoqo obloceniə per. s anql.;predisl. P.N. Klökina). Moskva: Gksmo, 2008, 960 s. 59. Saks Dc.D., Larren F.B. Makrogkonomika. Qlobalnıy podxod: Per. s anql. – M.: Delo, 1999, 848 s. 60. Samuglğson P. Gkonomika – M.: MQP «ALQON» VNISI, 1992, s.411. 61. Samuglğson P.A., Nordxaus V.D. Gkonomika. M.: “BINOM”, 1997, 800 s.;
62. Fişer S., Dornbuş R., Şmalezi R.. Gkonomika. M.: Delo LTD, 1993, 864 s.;
63. Xarrod R.F. K teorii gkonomiçeskoy dinamiki M., IL. 1959. s.314. 89
64. Smit A. Issledovanie o prirode i priçinax boqatstva narodov (per. s anql.;predisl. V.S. Afanasğeva). Moskva: Gksmo, 2009, 960 s. 65. Gkonomiçeskie obzorı MVF 1994: Azerbaydcan Mecdunarodnıy Valötnıy Fond, c.25. 66. Gkonomiçeskie strateqii stran SNQ i Rossiə: Monoqrafiə. – M.:Izd-vo RUDN, 2003, 297 s.
67. Balğras L. Glementı çistoy politiçeskoy gkonomiki. 1874-1877. 68. Doç.Dr. Sami Taban, Doç.Dr. Mühsin Kar, “Kalkınma ekonomisi”, Seçme konular, 2 baskı, Ekin Yayın , Bursa 2008, 430 s. 69. Education at a Glance: OECD Indicators - 2006 Edition. Summary in Russian. P.7 70. Feride Dağaner Gönel, Kalkınma Ekonomisi. Ankara:2010, s.70 71. İbrahim Örnek, Seyhan Taş, Metin Yıldırım. Geçiş Ekonomileri. Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa: 2008, 656 s. 72. International Trade Statistics, 2006, 2011. www.wto.org 73. Jung, Woo and P.J.Marshall (1985) “Exports, Growth and Causality in Developing Countries” Journal of Development Economies Vol.18. P. 1-12. 74. Keefer P., Shirley M.M. From the İvory Tower to the Corridors of Power: Making Institutions Matter for Development Policy. Paper presented at the Second Annual Conference of the International Society for the New Institutional Economics. Paris. Sept.1998 75. Levine R., Renelt D. A Sensivity Analysis of Cross-Country Growth Regressions // American Economic Review, 1992, v. 82(4), September. 76. Madison A. Monitoring the World Economy. A. Millennial Perspective. P.: OECD, 2001 (1870-1998); World Development Indicators 2009, World Bank. 77. Michael Burda and Charles Wyplosz. “Macroeconomics”, E Eoropean Text, Secand Edition, Oxford University, p.5 78. Papyrakis and Gerlagh 2004; Sachs and Warner 2001, 1999. 90
79. Rostow W.W. The Process of Economic Growth. P. 319. 80. Sala-i-Martin X. Just Ran Two Million Regressions // American Economic association Papers and Proceedings. 1997. V. 87 (2). May. 81. Samir Taban, Muhsin Kar. Kalkınma ekonomisi (seçme konular). Bursa: Ekin, 2008 , 430 s. 82. Solow R.M. A. Contribution to the Theory of Economic Growth// Quarterly, Journal of Economics. 1956. Vol. 70. p. 65-94. 83. Solow R.M. Technical Change and the Aggregate Production Function // Review of Economics and Statistics. 1957. Vol. 39. p.312-320 84. Wap-o R. Economic Growth in Cross Sections of Countries // Quarterly Journal of Economics. 1992, v. 106 (2), p. 256. 85. World Development Indicators 2005, 2006 WB Development Data CD ROM.
86. World Economic Outlook Database, April 2011. www.imf.org 87. World Economic Outlook, April 2006: Globalization and Inflation. IMF, Washington 2006. 88. http://www.azstat.org/MESearch/details Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|