www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs
Mərkəz
i
Ümumi psixologiya. Psixologiya
105
8.
VərdiĢlər və mümarisələrin qarĢılıqlı əlaqəsini Ģərh
edin.
9.
Mümarisələrə nə kimi psixoloji tələblər verirlər?
10.
VərdiĢlərin keçirilməsi və interferensiyası dedikdə
nəyi baĢa düĢürsünüz?
11.
VərdiĢlərin keçirilməsi və interferensiya hadisələri
hansı formalarda təzahür edir?
12.
Bacarıq və adətləri Ģərh edin.
13.
Dildaxili və dillərarası interferensiya hadisələrini
Ģərh edin.
14.
Oyun, təlim və əmək fəaliyyətinin fərqləndirici
xüsusiyyətlərini Ģərh edin.
Referat, məruzə və müstəqil tədqiqat üçün mövzular
1.
Dillərin
mənimsənilməsində keçirilmə və inter-
ferensiya.
2.
VərdiĢ və adətlərin psixoloji təsiri
.
3. Fəaliyyətin strukturu
Ə D Ə B Ġ Y Y A T
Bayramov Ə.S., Əlizadə Ə.Ə. Psixologiya. 2-ci nəĢri. -
Bakı, 2002, səh. 140-151
Ağayev ġ.S. Əmək, tərbiyə və inkiĢaf. – Bakı, 1967.
Həmzəyev M.Ə. ġagirdlərin düzgün yazı vərdiĢlərinə
yiyələnmə xüsusiyyətləri. – Bakı,
1984.
Həmzəyev M.Ə. Dillərarası interferensiyanın psixoloji
xüsusiyyətləri. // Bakı Qızlar
Universitetinin «Elmi xəbərləri», 5-ci
buraxılıĢ, 2006.
Ġbrahimbəyov F.Ə. 90 il. – Bakı, 1992.
Leontğev A.N. Deətelğnostğ. Sozrarie. Liçnostğ.. M.,
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
106
1982, s. 70-123.
Qippenreyter Ö.B. Vvedenie v obĢuö psixoloqiö: kurs
leküii. – M., 1988, s. 95-128.
Quseynzade Q. Obuçenie reçevoy kommunikaüii na
inostrannom əzıke. – Baku, 2001, s.
100-131.
Maklakov A.Q. Obhaə psixoloqiə. – Piter, 2001, s.
122-148.
Nemov R.S. Psixoloqiə. V 3-x kn., kn.1. – M., 1998,
s.145-164.
Fress P., Piaje J. Gksperimentalğnaə psixoloqiə, vıp.
4, - M., 1973
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs
Mərkəz
i
Ümumi psixologiya. Psixologiya
107
4 - c ü F Ə S Ġ L
ÜNSĠYYƏT
Qısa xülasə
Ünsiyyət haqqında anlayıĢ. Ünsiyyətin tərifi, əsas cəhətləri,
məzmunu, məqsədi və vasitələri. Ünsiyyətin növləri: maddi,
koqnotiv, kondision, motivlərlə bağlı iĢgüzar; bioloji, sosial, vasitəli,
vasitəsiz; verbal, qeyri-verbal. Ünsiyyətin funksiyaları. Ünsiyyət və
fəaliyyətin vəhdəti.
Ünsiyyət informasiya mübadiləsi kimi. Ġnformasiya
mübadiləsi və onun ünsiyyətdə yeri. Ġnformasiya mübadiləsi
tərəfləri: kommunikator və resipient. Kommunikasiya vasitələri:
verbal və qeyri-verbal. Nitq verbal ünsiyyət kimi. Nitq dil vasitəsilə
həyata keçirilən ünsiyyət prosesidir. Dil Ģərti danıĢıq iĢarələri sistemi
kimi. Nitqin xüsusiyyətləri: məzmunluluğu, anlaĢıqlılığı, təsirliliyi,
ifadəliliyi. Nitqin mexanizimləri. Nitqin qavranılması və
anlaĢılması. Nitqin növləri və formaları. Qeyri verbal ünsiyyət. Qeyri
verbal ünsiyyətin vasitələri. ġəxsiyyətlərarası ünsiyyətdə özünü
göstərən zonalar.
Ünsiyyət qarĢılıqlı təsir kimi. Ġnsanların qarĢılıqlı təsiri və
qarĢılıqlı münasibətlərinin tənzim olunması. Sosial normalar və
sosial nəzarət. Ünsiyyət prosesində rol və rol gözləmələri. Dostlar
arasında ünsiyyətin xarakteri. Ünsiyyətdə maneələr və onların
qarĢısını almaq yolları. Məna maneələri və onları doğuran səbəblər.
Ünsiyyət insanların bir-birini qavraması və anlaması
kimi. QarĢılıqlı anlama prosesində sosial persepsiyanın rolu.
Ġnsanların bir-birini qavramalarının mexanizimləri: eyniləĢdirmə,
refleksiya, stereotipləĢdirmə. Ġnsanların bir-birini qavramasında,
oreol effektinin (himayə effekti) yeri.
II.4.1. Ünsiyyət haqqında anlayıĢ
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
108
Ünsiyyətin tərifi, məzmunu, məqsəd və vəzifələri.
Ġnsanlar birgə yaĢayıĢ və birgə fəaliyyət zamanı daima bir-biri
ilə informasiya mübadiləsi aparır, bir-birinə qarĢılıqlı təsir
göstərir və ya bir-birini qavrayır və anlayırlar. BaĢqa sözlə
ünsiyyətə girirlər. Ġnsanın hər cür fəaliyyətində ünsiyyət zəruri
Ģərt kimi özünü göstərir. Ünsiyyət olmadan insanların birgə
fəaliyyəti həyata keçirməsi mümkün deyildir.
Ü n s i y y ə t
i n s a n l a r
a r a s ı n d a
t ə m a s ı n
y a r a n m a s ı v ə i n k i Ģ a f ı p r o s e s i k i m i m e y d a n a
ç ı x ı r . H e ç b i r i n s a n b i r l i y i o r a d a k ı a d a m l a r
a r a s ı n d a t ə m a s y a r a d ı l m a d a n b i r g ə f ə a l i y y ə t i
h ə y a t a k e ç i r ə b i l m ə z v ə o n l a r ı n a r a s ı n d a
q a r Ģ ı l ı q l ı a n l a m a b a Ģ v e r m ə z . Ü n s i y y ə t
i n s a n l a r
a r a s ı n d a
b i r g ə
f ə a l i y y ə t
t ə l a b a t ı n d a n d o ğ a n t ə m a s ı n ç o x p l a n l ı i n k i Ģ a f
p r o s e s i d i r .
B a Ģ q a
s ö z l ə ,
i n s a n l a r ı n
ö z
m ü n a s i b ə t l ə r i n i a y d ı n l a ş d ı r m a q v ə ü m u m i
n ə t i c ə ə l d ə e t m ə k m ə q s ə d i l ə ö z s ə y l ə r i n i
ə l a q ə l ə n d i m ə y ə v ə b i r l ə ş d i r m ə y ə y ö n ə l d i l m i ş
q a r ş ı l ı q l ı t ə s i r i n ə ü n s i y y ə t d e y i l i r .
Ümumipsixoloji baxımdan nəzərdən keçirdikdə, əvvəla,
ünsiyyət iki və daha çox Ģəxs arasında baĢ verir; ikincisi,
həmin proses az-çox dərk edilmiĢ olur; üçüncüsü, ünsiyyət
insanlar arasında informasiya mübadiləsi olmaqla bərabər
qarĢılıqlı təsir prosesi, real gerçəkliyi əks etdirmək vasitəsidir;
dördüncüsü, ünsiyyət dinamik prosesdir, onun müxtəlif forma
və vasitələri vardır. Deməli, ümumipsixoloji baxımdan
ünsiyyəti fəaliyyətin xüsusi bir növü hesab etmək olar.
Ünsiyyət prosesində insanlar arasında fikir, bilik, rəy, təcrübə
və hisslər mübadiləsi gedir, onlar bir-birinin inam və əqidəsinə
təsiri olan müxtəlif tipli məlumatları əsasən baĢqaları ilə
ünsiyyət prosesində əldə edir, öz bilik və təsəvvürlərini
baĢqalarına aĢılayırlar. Aydındır ki, ünsiyyət həyat
tələbatlarından doğur və demək olar ki, insanın ictimai
həyatının gediĢini tənzim edir. Təsadüfi deyildir ki,
Dostları ilə paylaş: |