MahirəNərimanqızı
Yüklə 5,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- N i t q i n q a v r a n ı l m a s ı v ə a n l a Ģ ı l m a s ı
- A . A . L e o n t y e v i n
- Леонтйев А.А.
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya 124 ə s a s ı n ı b e y i n i n t ə c r i d o l u n m u Ģ b i r s a h ə s i n i n ( n i t q m ə r k ə z l ə r i ) f ə a l i y y ə t i d e y i l , b ü - t ö v l ü k d ə b e y i n f ə a l i y y ə t i t ə Ģ k i l e d i r . N i t q i n q a v r a n ı l m a s ı v ə a n l a Ģ ı l m a s ı . N i t q i n q a v r a n ı l m a s ı , a n l a Ģ ı l m a s ı v ə m ə n i l s ə n i l m ə s i ö z ü n ə m ə x s u s x ü s u s i y y ə t l ə r i i l ə f ə r q l ə n i r . T ə c r ü b ə g ö s t ə r i r k i , n i t q i n q a v r a n ı l m a s ı h e ç d ə h ə m i Ģ ə e y n i Ģ ə k i l d ə c ə r ə y a n e t m i r . A p a r ı l m ı Ģ t ə d q i q a t l a r g ö s t ə r m i Ģ d i r k i , n i t q i n q a v r a n ı l m a s ı q a v r a y ı Ģ z a m a n ı q a r Ģ ı y a q o y d u ğ u m u z m ə q s ə d d ə n , f ə a l i y y ə t i m i z i n g e d i Ģ i n d ə o n u n h a n s ı f u n k s i y a n ı y e r i n ə y e t i r m ə s i n d ə n , q a v r a n ı l a n n i t q i n m ə z m u n u , a n l a Ģ ı q l ı l ı ğ ı , e m o s i o n a l l ı ğ ı n d a n , n i t q i q a v r a m a Ģ ə r a i t i n d ə n v ə q a v r a y a n ı n Ģ ə x s i t ə c r ü b ə s i n d ə n , q a v r a m a u s t a n o v k a s ı n d a n a s ı l ı d ı r . N i t q i n q a v r a n ı l m a s ı v ə
a n l a Ģ ı l m a s ı i n s a n ı n n i t q ə n ə d ə r ə c ə d ə y i y ə l ə n m ə s i n d ə n , b a Ģ q a s ö z l ə n i t q p r o s e s i n d ə i s t i f a d ə o l u n a n d i l i n ə d ə r ə c ə d ə m ə n i m s ə m ə s i n d ə n d ə
a s ı l ı d ı r . D i l i , o n u n f o n e t i k , l e k s i k , q r a m m a t i k q a n u n l a r ı n ı m ü k ə m m ə l m ə n i m s ə y ə n a d a m h ə m i n d i l i n v a s i t ə s i l ə h ə y a t a k e ç i r i l ə n n i t q p r o s e s i n i a s a n l ı q l a v ə d ü z g ü n q a v r a y a v ə a n l a y a b i l i r . B u b a x ı m d a n a n a d i l i n d ə v ə x a r i c i d i l l ə r d ə n i t q i q a v r a m a q v ə a n l a m a q b i r s ı r a x ü s u s i y y ə t l ə r i n ə g ö r ə b i r - b i r l ə r i n d ə n f ə r q l ə n i r . A n a d i l i n ə b i r b a Ģ a y i y ə l ə n ə n i n s a n h ə m
i m i t a s i y a , h ə m
d ə s i s t e m l i t ə l i m p r o s e s i n d ə o n u n b ü t ü n ç a l a r l a r ı n a y i y ə l ə n i r , n ə t i c ə d ə m ü v a f i q t ə l ə b l ə r ə ə m ə l o l u n d u q d a
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs Mərkəz i Ümumi psixologiya. Psixologiya
125
b u d i l d ə n i t q i q a v r a m a v ə a n l a m a d a o q ə d ə r ç ə t i n l i k y a r a t m ı r . X a r i c i d i l i n m ə n i m s ə n i l m ə s i v ə q a v r a n ı l m a s ı i s ə x e y l i f ə r q l ə n i r . T a n ı n m ı Ģ p s i x o l i n q v i s t
1 i k i n c i d i l i n ö y r ə n i l m ə s i o n u ö y r ə n m ə y ə b a Ģ l a y a n a d a m ı n y a Ģ ı n d a n a s ı l ı o l a r a q m ü x t ə l i f p s i x o l o j i m ə z m u n k ə s b e d i r . O , a n a d i l i n i n m ə n i m s ə n i l m ə s i i l ə p a r a l e l v ə y a a z a c ı q g e c b a Ģ v e r ə b i l ə r ; b u c ü r h a l l a r i k i d i l l i a i l ə l ə r ü ç ü n a d i h a l d ı r . B u r a d a o , p s i x o l o j i c ə h ə t d ə n a n a d i l i n i n m ə n i m s ə n i l m ə s i i l ə o x Ģ a r d ı r . Ġ k i n c i d i l i n ö y r ə n i l m ə s i b i r q ə d ə r s o n r a , m ə k t ə b ə q ə b ə r y a Ģ d ö v r ü n d ə d ə b a Ģ l a y a b i l ə r . B u
d ö v r d i l i , o n u n f o n e t i k a v ə q r a m m a t i k a s ı n ı d ə r k
e t m ə d ə n b i r b a Ģ a m e t o d l a m ə n i m s ə m ə k ü ç ü n s ə m ə r ə l i , n e c ə d e y i r l ə r , s e n z i t i v d ö v r d ü r . L a k i n i k i n c i d i l i n ö y r ə n i l m ə s i n ə u Ģ a q l a r d a a n a d i l i f a k t l a r ı n a i x t i y a r i o l a r a q i s t i n a d e t m ə k b a c a r ı ğ ı y a r a n d ı q d a n s o n r a b a Ģ l a m a q d a h a s ə c i y y ə v i h a l d ı r . X a r i c i d i l i n v ə ü m u m i y y ə t l ə i k i n c i d i l i n ö y r ə n i l m ə s i m ə h z h ə m i n b a c a r ı q l a r ı n ə s a s ı n d a b a Ģ v e r i r . Ə g ə r a n a d i l i « a Ģ a ğ ı d a n y u x a r ı y a » d o ğ r u m ə n i m s ə n i l i r s ə , d a h a d o ğ r u s u , b u r a d a ə v v ə l c ə ə n s a d ə m e x a n i z m , b i r n ö v h e c a d ü z ə l t m ə k m e x a n i z m i y a r a n ı r s a , s o n r a d i l i n a l i s ə v i y y ə l ə r i m ə n i m s ə n i l i r s ə , d a h a s o n r a n i t q i n i x t i y a r i l i y i m e y d a n a g ə l i r s ə , b u n u n l a b e l ə d i l v a h i d l ə r i i l ə Ģ ü u r l u ə m ə l i y y a t ə n a x ı r d a t ə Ģ ə k k ü l t a p ı r s a , i k i n c i d i l « y u x a r ı d a n a Ģ a ğ ı y a » - d i l v a s i t ə l ə r i n i t a m i x t i y a r i s e ç m ə k l ə , d i l ü z ə r i n d ə Ģ ü u r l u ə m ə l i y y a t a p a r m a q d a n
n i t q i n a v t o m a t l a Ģ m a s ı n a d o ğ r u m ə n i m s ə n i l i r . B u c ə h ə t i s t ə r - i s t ə m ə z x a r i c i d i l d ə n i t q i q a v r a m a q v ə a n l a m a q d a ö z t ə s i r i n i g ö s t ə r i r .
1 Бах, Леонтйев А.А. Нитг вя üнсиййят. Üмуми психолоэийа. – Бакы, 1982, сящ. 232-234. Yüklə 5,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|