MahġRƏ naği qizi çapar kazimli

Mahirə Nağı qızı, Çapar Kazımlı
 ______________________  
 
 
148 
Arif Rəhimoğlu “Ömür karvanının qiymətli yükü” məqa-
ləsində  Kamran  Əliyevi  fədakar  insan,  sədaqətli  dost  kimi  sə-
ciyyələndirir:  “Kamranın  sədaqətli  dost kimliyi  çoxlarına örnək 
ola bilər. Elə bir dostu, elə bir yaxını, tanışı yoxdur ki, Kamranın 
təmənnasız köməyini görməmiş olsun. Kamran çoxları üçün dar 
günün dayağıdır. Çoxlarının ağır günlərində ilk irəli duranlardan 
biri  Kamran  olar.  Mənim  üçün  ən  önəmli  məsələlərdən  biri 
budur  ki,  Kamran  təkcə  ağır  gündə  dayaq  durmur,  həm  də  xoş 
gündə,  dostun,  yoldaşın  sevinc  günündə  gerçəkdən  sevinir, 
ürəkdən  şad  olur.  Dostun  uğuruna  şad  olub  sevincinə  ürəkdən 
şərik çıxmaq, dar gündə dərhal irəli durmaq Kamranın sədaqətli 
dost kimliyinin bəlirgin özəlliklərindən biridir”. 
Akademik  Kamal  Talıbzadə  “Heyrətamiz  özünəməx-
susluqların  araşdırılması”  məqaləsində  Kamran  müəllimin  “ 
Mirzə  Fətəlidən  Hüseyn  Cavidə  qədər” monoqrafiyasının  elmi 
əhəmiyyətindən  bəhs  edir  və  belə  qənaətə  gəlir  ki,  Kamran 
Əliyev bir alim kimi öz araşdırmalarında aforistik nəzəri ümu-
miləşdirmələrə nail olan tədqiqatçıdır. 
K.Əliyev  mənim  yetirdiyim  ən  sevimli  alimlərimizdən 
biridir  və  bilirəm  ki,  bundan  sonra  da  onun  qələmindən  xal-
qımız üçün belə elmi töhfələr çox çıxacaqdır. 
Prof.  ġamil  Qurbanov  “Romantizmin  tədqiqində  yeni 
addım”  məqaləsində  Kamran  Əliyevin  “  XX  əsr  Azərbaycan 
romantiklərinin ədəbi – nəzəri görüşləri” adlı monoqrafiyasının 
elmi  məziyyətlərini  daha  qabarıq  formada  diqqətə  çatdırır  və 
məqalənin  bir  yerində  yazır  ki,  monoqrafiya  aydın  və  yaxşı 
düşünülmüş  plan  üzrə  yetkin  qələm  sahibi  tərəfindən  yazıl-
mışdır.  Müəllif  tədqiq  obyekti  kimi  XX  əsr  romantiklərinin 
hamısını yox, bizim ədəbi-ictimai fikrimizin inkişafında müəy-
yən  rol  oynamış  M.  Hadi,  H.  Cavid,  A.  Səhhət,  A.  Şaiq  kimi 
cəmi  dörd  nəhəng  sənətkarı  götürmüş  və  milli  romantizm 
haqqındakı  bütün  mühakimələrini  bunların  elmi  və  bədii  irsi 
əsasında yürütməyə çalışmışdır.  
Akademik Məmməd Cəfər Cəfərov K.İ.Əliyevin filolo-

---

____________________ ƏdəbiyyatĢünaslığa xidmət əzmi ilə 
 
 
149 
giya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim etdiyi 
“XX əsrin əvvəlləri Azərbaycan romantizminin obrazlar siste-
mi” mövzusunda dissertasiyası haqqında rəsmi opponent rəyin-
də  dissertantın  bu  əsərini  yeniliyi  ilə  fərqlənən  tədqiqat  hesab 
edir.  Onu  da  qeyd  etmək  lazımdır  ki,  akademik  M.C.Cəfərov 
Kamran  müəllimin  namizədilik  dissertasiyasını  da  yüksək 
qiymətləndirərək  yazırdı  ki,  tədqiqatçının  mövzunu  və  tədqi-
qata cəlb edilən materialı əhatəli qavramaq, əlqaləndirmək ba-
carığı,  fikir  və  mülahizələrinin  çevikliyi,  itiliyi  və  nəzəri  ha-
zırlığı çox yaxşı təsir buraxır. 
Prof.  Xeyrulla  Məmmədov  opponent  rəyində  K.Əliye-
vin  doktorluq  dissertasiyasını  ədəbiyyatşünaslığımızda  təzə 
addım və orijinal uğurlu hadisə kimi dəyərləndirir. 
Tanınmış ədəbiyyatşünas-alim Vilayət Quliyev “Yaşıdla-
rıma  sözüm  var...”  məqaləsində  K.Əliyevin  “  XX  əsr  Azər-
baycan romantiklərinin ədəbi-nəzəri görüşləri” kitabında qoyu-
lan  problemlərin  ilk  dəfə  ardıcıl  və  sistemli  şəkildə  araşdırı-
dığını diqqətə çatdırır. 
Prof. Əflatun Saraclı Kamran Əliyevin doktorluq disser-
tasiyasının  müzakirəsindəki  çıxışında  dissertantın  əsərinin  ye-
niliyini, dəyərini, orijinallığını bütün tərəfləri ilə üzə çıxarır. 
Arif  Əmrahoğlu  Kamran  Əliyevin  “Hüseyn  Cavidin 
şəxsiyyəti  və  poetikası”  kitabına  yazdığı  ön  sözdə  alimin  bu 
əsərinin Cavid sənətinin orijinallığını müəyyənləşdirmək baca-
rığının nəticəsi kimi ortaya çıxdığını vurğulayır. 
Muxtar  Ġmanov  “Ədəbi  görüşlər  romantizm  işığında” 
adlı  məqaləsində  K.Əliyevin  “XX  əsr  Azərbaycan  romantik-
lərinin  ədəbi-nəzəri  görüşləri”  əsərinin  elmi  əhəmiyyətindən 
danışır və alimin bu  əsərinin meydana çıxma səbəblərini kon-
kret  olaraq  göstərir:  “Kamran  Əliyev  XX  əsr  Azərbaycan  ro-
mantizminin  tədqiqi  ilə  ardıcıl  məşğul  olan  ədəbiyyatşünas-
larımızdan biridir. XX əsr Azərbaycan romantizminin poetikası 
kimi  ciddi  bir  mövzuda  axtarışlar  aparan  tədqiqatçı  bu  möv-
zunun  elmi  həllində  ilk  mərhələni  romantiklərin  ədəbi-nəzəri 

---

Mahirə Nağı qızı, Çapar Kazımlı
 ______________________  
 
 
150 
görüşlərini  araşdırmaqda  görmüşdür  və  nəticədə  “XX  əsr 
Azərbaycan  romantiklərinin  ədəbi-nəzəri  görüşləri”  monoqra-
fiyası meydana çıxmışdır. 
Ədəbiyyatşünas-alim  Vəli  Nəbiyev  öz  məqaləsini  “Ro-
mantizm:  problemlər,  mülahizələr”  adlandırır.  O,  burada  K. 
Əliyevin  “XX  əsr  Azərbaycan  romantiklərinin  ədəbi-nəzəri 
görüşləri” kitabı  haqqında fikir və mülahizələrini  yüksək  elmi 
səviyyədə əsaslandırır. 
Alxan  Məmmədov  “Realistlərlə  çiyin-çiyinə“  adlı  məqa-
ləsində  Kamran Əliyevi  Azərbaycan  romantizminin elmi-nəzəri 
əsaslarına yaxından bələd olan və onun incəliklərini araşdırmağa 
hazır və qabil bir alim kimi dəyərləndirir. “Cavidin şəxsiyyəti və 
poetikası”  adlı  башга  бир  məqaləsində  ися  K.  Əliyevin  “Hü-
seyn  Cavidin  şəxsiyyəti  və  poetikası”  kitabına  ən  isti  müna-
sibətini  aşağıdakı kimi bildirir: “Müəllif romantik  dramaturgiya 
və  tərcümə  problemləri ilə  yanaşı, Cavid sənəti  ilə onun  sənətə 
baxışları  məsələsinə  də  toxunaraq,  şairin  sənətə  nəzəri-estetik 
münasibəti  ilə  şəxsi  keyfiyyətləri,  vətəndaşlıq  məsuliyyəti 
arasında vəhdət görür. Cavid sənətinin və şəxsiyyətinin poetikası 
da bu müşahidə və araşdırmaların işığında canlanır”. 
Əbülfəz  Əzimli  “Romantik  tənqidin  elmi  tədqiqi”  adlı 
məqaləsində  K.Əliyevin  “XX  əsr  Azərbaycan  romantiklərinin 
ədəbi-nəzəri  görüşləri”  monoqrafiyasını  ədəbiyyatşünaslığımı-
zın əsas uğurlarından sayır. 
Füzulişünas alim Sabir Əliyev “Romantizm poetikasının 
tədqiqi”  məqaləsində  K.Əliyevin  “XX  əsr  Azərbaycan  roman-
tiklərinin  ədəbi-nəzəri  görüşləri”  monoqrafiyasını  Azərbaycan 
ədəbiyyatşünaslığında romantizm kimi mürəkkəb və mücərrəd 
bir  ədəbi-siyasi  fikir  yönünün  poetikasından  bəhs  edən  və  bu 
barədə yeni sözlə biliyimizi zənginləşdirən oxunaqlı və gərəkli 
kitab kimi dəyərlənirir. 
Namiq Babayev “Gərgin axtarışların nəticələri” adlı mə-
qaləsində  alimin  “XX  əsr  Azərbaycan  romantiklərinin  ədəbi-
nəzəri  görüşləri”  monoqrafiyasını  son  illərdə  romantik  sənət-

---