Martin heidegger

NIETZSCHE’NİN TANRI  ÖLDÜ SÖZÜ ve DÜNYA RESİMLERİ  ÇAĞI
Nietzsche,  Varlığın  (Varlık  =  kalıcı  bulunma)  metafizikte 
hüküm  süren  özü  bakımından,  bu  sürekli  değişmeden  kalanı 
(Beständig)  "varolan"diye  adlandırdı.  O,  bu  kararlı  biçimde 
değişmeden  kalanı,  çoğu  zaman"Varlık”  diye  de  adlandırır. 
Nietzsche  metafizik  düşünmenin  söylemine  bağlı  kalacak  bi­
çimde  konuştuğundan  bu  adlandırma  da  doğrudur.  Batı  dü­
şünmesinin  başından  beri  varolan,  gerçek,  hakikat  olarak  düşü­
nüldü.  Bu  arada  bu  düşünmeyle  bağlantılı  olarak  “varolan”  ile 
“gerçek”in  anlamlan  bir  çok  kez  değişti.  Nietzsche,  güç  iste­
minin  korunması  için  güç  isteminde  temellendirilene,  sağlama 
bağlanana,  üzerinde fazla durmadan,  Varlık ya  da varolan ya da 
hakikat adı  verirken metafiziğe yönelik bütün alt üst etmelerine, 
bütün  yeniden  değerlendirmelerine  karşın,  metafizik  geleneği­
nin  kopmayan  çizgisinde  kalmayı  sürdürmektedir.  Buna  göre 
hakikat  güç  isteminin  özünde  konulan  bir  koşul;  yani  gücü  ko­
ruma  koşuldur.  Bu  koşul  olarak  hakikat,  bir  değerdir.  Ama  is­
teme  yalnızca  sürekli  değişmez  bir  şey  üzerindeki  kullanım 
hakkından  çıkarak  isteyebileceğinden,  bu  isteme  için  hakikat, 
kesinlikle,  güç  isteminin  özünden  çıkan  zorunlu  değeridir. 
Şimdi  hakikat  sözcüğü, ne varolanın açıklığı,  ne  bilginin  nesne­
sine  uygunluğu  ne  de  göz  önüne  getirilenin  anlama  yetisi  ile 
öne  koyulup  güvence  altına  alınması  olarak pekinlik  demektir. 
Şimdi  hakikat;  özünün  az  önce  belirtilen  tarzından  çıkan  özce 
tarihisel  kökeninde,  güç  isteminin  içinden  çıkarak  kendini  iste­
diği bir çevreye ait olan değişmeden kalan serveti korumadır.
Hakikat  her  durumda  ulaşılan  güç  basamağının  korunması 
bakımından  zorunlu  değerdir.  Ama  o  bir güç  basamağına  ulaş­
mak  için  yeterli  değildir.  Çünkü  kendi  başına  alındığında,  sü­
rekli  değişmeden  kalan,  istemenin  isteme  olarak  kendi  ötesine 
geçmesi  için  her  şeyden  önce  gerek  duyduğu  şeyi;  yani  ilk  kez 
buyruğun  olanaklarına  girmeyi  sağlamaz.  Bunu  ancak  güç  iste­
minin  özünde  bulunan,  derine  işleyen bir  ileri-bakış  sağlayabi­
lir;  çünkü,  daha  da  fazla  güç  istemi  olarak,  o,  olanakların 
perspektivindedir.
Bu  tür  olanakları  ^açıp  ekleme,  -sözcüğü  sözcüğüne 
Öndegelen  (vor-rangig)  bir  şey  olarak-  güç  isteminin  özü  bakı­
mından  az önce  sözü  edilen  koşulun üstüne  çıkan,  onu  aşan  bir
38

---

NIETZSCHE’NİN TANRI  ÖLDÜ SÖZÜ
koşuldur.  Bundan  dolayı,  Nietzsche:  "Ama  hakikat,  değerin  en 
yüksek  ölçütü  sayılmaz,  o,  yüce  güçten  daha  azdır"  der.  (Güç 
İstemi. A.  853. Y.  1887/88)
Nietzsche  için  sanatın  özü,  güç  isteminin  kendi  kendini  ilk 
kez  kurtardığı  temelde  isteme  için  olanaklar  yaratmasıdır.  Bu 
metafizik  anlayışa  uygun  olarak,  Nietzsche  “sanat”  adı  altında 
yalnızca ya da öncelikle  sanatçının  estetik dünyasını  düşünmez. 
Sanat  bütün  istemelerin  özüdür,  perspektivleri  açar,  bunları 
tayin  eder:  "Sanatçının  olmadığı  yerde  görünen  sanat  yapıtı, 
sözgelişi  gövde,  örgüt  (Prusya  Subaylar  Kurulu,  Cizvit  Tari­
katı).  Sanatçı  bir  yere  kadar  ilk  basamak.  Kendi  kendini  doğu­
ran  bir  sanat  yapıtı  olarak  dünya”  (Güç  İstemi.  Aforizma.  796, 
yıl.  1885/8)
Sanatın  güç  isteminden  çıkarak  kavranan  özü  her  şeyden 
önce  onun  güç  istemi  yönünde  kendi  kendini  kışkırtmasında, 
kendini  aşma  isteğini  dürtüklemesindedir.  Nietzsche,  ilk  Yunan 
düşünürlerinin zoon ile physis’ini uzaktan da olsa  anımsatan bir 
biçimde,  gerçekliğin  gerçeği  olarak  güç  istemini,  yaşam  diye 
adlandırdığı  için,  "sanat  yaşamın  büyük  uyarıcısıdır”  diyebilir 
(Güç îstemi.  Aforizma.  851, Y. 1885/8).
Sanat,  güç  isteminin  özündeki  bir  isteme  olarak,  istemenin 
bu  güce  yükselmesi  bu  gücü  arttırması  için  koyulan  koşuldur.. 
Böyle  koşul  koyduğu  için  sanat bir değerdir.  O,  değişmez  var­
lığı  güvenli  kılmayla  ilgili  koşul  koymaya  ön  ayak  olan, 
böylece  de  bütün  koşul  koymalardan  önce  gelen  koşul  olarak, 
yükselmenin  bütün  yüksekliklerini  açan  bir  değerdir.  Sanat  en 
yüksek  değerdir.  Hakikatin  değerine  göre  sanat  daha  yüksek 
değerdir.  Her  biri  yeni  bir  tarzda  ötekini  çağırır.  İki  değer  de, 
değer  ilişkilerinde,  yapıca  değer  koyucu  olan  güç  isteminin 
ortak  birleştirici  özünü  belirler.  Güç  istemi  gerçekliğin 
gerçeğidir,  ya  da  Nietzsche'nin  ağzına  doladığı  sözcükle: 
varolanın 
Varlığıdır. 
Metafizik 
konuşurken 
varolandan 
varolanın  Varlığı  bakımından  söz  etmişse,  onu  kendi  tarzında 
varolanın  temeli  olarak  adlandırmışsa,  buna  göre  güç  istemi 
m etafiziğinin 
temellendiri-ci 
ilkesi 
onun 
temelini 
dile 
getirmelidir. 
İlke, 
hangi 
değerlerin 
özce  koyulduğunu, 
varolanların  "essenz”i  (özü)  olarak  değer koyucu  güç  isteminin
39

---

NIETZSCHE’NİN  TANRI  ÖLDÜ SÖZÜ ve DÜNYA RESİMLERİ  ÇAĞI
özünde  hangi  değer  sıradüzeninde  koyulduğunu  söyler.  Tümce 
bunu  şöyle  dile  getirir:  “Sanat  hakikatten  daha  fazla  değerdir.” 
(Güç İstemi.  Aforizma.853  yıl.  1887/8).
Güç  istemi  metafiziğinin  temellendirici  ilkesi  bir  değer ilke­
sidir.
Bu  niteliği  ile  değer  koymanın  özce  iki  yönlü  olduğu,  en 
yüce  değer  ilkesinden  de  bellidir.  Bu  değer  koymada,  belirgin 
olsun  olmasın,  gerekli,  yeterli  değer,  bu  değerlerin,  birbirleriyle 
önceden  beri  süregelen  ilişkisinden  çıkarak  koyulur.  Değer 
koymanın  bu  iki  yüzü,  onların  ilkesine  karşılık  gelir.  Değer 
koymayı  bu  niteliği  ile  taşıyan,  yönlendiren  güç  istemidir.  O, 
özünün  birliğinden  çıkarak,  kendi  kendisini  koruma,  arttırma 
koşullarına  ulaşmak  ister,  bu  koşulları  karşılamaya  yeter  de. 
Değer  koymanın  iki  yönlü  özü  bakımından  düşünme,  kendini 
güç isteminin öz-birliği  sorunu önünde bulur.
Güç  istemi  varolan  olarak  varolanın  "essenz"i  (özü)  ise  ama 
bunu  söylemek,  onun  metafizik bakımından  hakiki  olan  olduğu 
anlamına da geliyorsa, biz güç isteminin öz birliği üzerinde kafa 
yorarken  bu  hakikinin  hakikiliğine  ilişkin  de  soru  sormaktayız. 
Böylece  hem  bu  metafiziğin,  hem  de  bütün  metafiziklerin  en 
yüksek  noktasına  ulaşmış  oluruz.  İyi  de,  nedir  bu  “en  yüksek 
nokta”?  Biz  güç  isteminin  özünde  anlatılmak  isteneni  aydınla­
tacak, böylece bu incelemenin çizdiği  sınırlar içinde kalacağız
Güç  isteminin  özbirliği,  istemenin  kendisinden  başka  hiçbir 
şey  olamaz.  Bu  birlik,  güç  isteminin  isteme  olarak  kendini 
kendi  önüne  getirmesinin  tarzıdır.  O,  istemeyi  istemenin  ken­
dini  sınaması  buyurur,  onu  böyle  bir  sınamada  kendini  İlk  kez 
saf  olarak,  böylece  de  en  yüksek  biçiminde  temsil  edeceği 
[repräsentiert]  biçimde  önüne  koyar.  Ne  var ki,  burada  yeniden 
ortaya  çıkarma  [Repräsentation]  hiç  bir  zaman  tamamlayıcı  bir 
temsil  etme  [Darstellung]  değildir.  Tersine  ondan  çıkarak belir­
lenen  bulunma  [Präsens]  belli  bir  tarzdır,  güç  istemi  bu  tarz 
içinde,  bu  tarz olarak  vardır.
Şu  da  var  ki,  istemenin  içinde  varolduğu  bu  tarz,  istemenin 
kendini  kendi  açıklığına  koyma  yoludur.  İstemenin  hakikati 
buna  dayanır.  Güç  isteminin  öz  birliği  sorusu,  güç  isteminin 
varolanların  Yarlığı  olarak  varolduğu bir  hakikatin  tarzına  iliş­
40

---