Mdb-nin qərb qrupu ölkələri
Yüklə 0,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nəqliyyatı
- Təsərrüfatı.
- Kənd təsərrüfatı.
- MDB mekanında qlobal və regional nəqliyyat dəhlizləri
6 dayandırıb. Gürcüstan iri üzümçülük –şərabçılıq ölkəsidir. Kaxetiya şərabı tanınmış məhsullardan sayılır. Nəqliyyatı yaxşı inkişaf edib . Əsas magistralı Tbilisi-Potidir. TRASEKA onun ə razisindən keçir. Bakı-Ceyhan və Bakı-Supsa ( neft) , Bakı-Ərzurum (qaz) Gürcüstandan keçir. Əsas limanları Batumi və Potidir.Qara dəniz sahillərində Azərbaycana məxsus Kulevo neft terminalı fəaliyyət göstərir. Bu terminal d.y. ilə gətirilən nefti öz tankerləri vasitəsi ilə Ukraynaya , Bolqarıstana və d. ölkələrə göndərir. Azərbaycanla Gürcüstan strateji tərəfdaş kimi biri-biri ilə sıx iqtisadi-ticarət ə laqələri həyata keçirirlər . Gürcüstanın qaz və neft məhsulları təhcizatı Azərbaycanın köməkliyi ilə həyata keçirilir. 2007-ci ildə Gürcüstan Azərbaycana 63 mln. dol. Məhsul ixrac edib və ondan 34.4 mln. dol. Məhsullar idxal edib. ERMƏNİSTAN RESPUBLİKASI
Sahəsi 29.8 min km 2 , əhalisi 3.2 mln nəfərdir. Paytaxtı İrəvandır. İqtisadi coğrafi mövqeyi əlverişli deyildir. Geosiyasi .əraiti çox gərgindir. Qonşularının ə ksəriyyətinə torpaq iddiası irəli sürür. Azərbaycanın 7 rayonunu- ərazisini və keçmiş DQMV zəbt edib- 20% zəbt edib. Ermənistanın Azərbaycanla səehələrinin uzunluğu 1007 km. Hazırda özü-özünü blokadaya salıb. Son aylarda Türkiyə ilə sərhədlərini açmağa çalışır , lakin heç nə əldə etməyib.
xtisaslaşdırılmış təsərrüfat sahələri. Mis və molibden sənayesi , dəqiq maşınqayırma, almaz və qızıl emalı, şərab-konyak istehsalı və b. Təbii şəraiti və ehtiyatları. Dağlıq ölkədir (95% dağlar tutur). Yararlı torpaqları məhduddur. ( Ararat vadisi, Şirək düzü, Sevan çökəkliyi ) . Əsas sərvətləri mid-moliben filizləri tufdan ibarət tikinti mteriallarıdır. Mineral su ehtiyatları da geniş yayılıbdır. Ə halisi . Əhalisinin təbii artımı müsbətdir. Əhalinin digər ölkələrə axımı böyükdür. Əhalisi monomillidir, digər millətlər burada olduqca az qalıbdır. Əhali Arart vadisində sıx məskunlaşmışdır. Şəhər əhalisi x.c. 70 -ə qədərdir. Təsərrüfat zəif inkişaf edubdir. MDB-nin ÜDM cəmi 0.5 % (Azərbaycan 1.6) sənayesinin 1.2 %, k/t məhsullarının 1.2% verir. Əsas kapitala investisiya qoyuluşuna görə onun x.c cəmi 0.6% təşkil etdiyi halda Azərbaycanın ki , 2.9 % olmuşdur. Ölkə iqtisadiyyatının əsasını təşkil edən ÜDM-un 23% sənaye, 28.0% k/t, yerdə qalanı ticarət və xidmət sahələri tutur. Təsərrüfatı. Son illər xeyli zəifləmişdir. Maşınqayırmanın əmək tutumlusahələrləri inkişaf etmişdir. Müxtəlif cihazqayırma, saat istehsalı var . Son illər Ermənistan iri almaz cilalama və qızıl zərgərlik məhsulları istehsal edir. Zod qızıl yataqları fəaliyyət göstərir və bu sahə Rusiyanın əlindədir. Zərgərlik məhsullarının ixracında MDB-də I yeri tutur . Yerevanda ,” Sapvir” , “Eruniti “ almaz şirkəti fəaliyyət göstəriri. Bu sahə İsrail və İngiltərənin əlindədir. Rusiya Bu derslik behruzmelikov.com saytindan yuklenmisdir
7 Ermənistanda ildə 30 karat almaz və 500 kq qızıl alır. Əlvan metalurgiya , tikinti materialları, yüngül sənaye inkişaf etmişdir. Elektrik enerjisi istehsalı AES , istilik elektrik stansiyası və SES-lərdə həyata keçirilir. RF-dən qaz, İrandan neft alır.
bitkilər az yayılıb . Tərəvəzçilik inkişaf edib . Əsas k/t rayonu Arart vadisidir. Heyvandarlıq və donuzçuluq inkişaf edib . Konyak və şərab istehsalı aparıcı sahədəndir. Ticarətdə əsas yeri Rusiya , İran və Fransadır . Ə sas növ nəqliyyat dəmir boru kəmər və avtomobil yollarıdır. Xarici iqtisadi ə laqələri məhdud xarakter daşıyır.
MDB mekanında qlobal və regional nəqliyyat dəhlizləri
Beynəlxalq iqtisadi inteqrasiyanın əsasını ETT və Coğrafi Əmək Bölgüsü (CEB) təşkil edir. XX əsrin ortalarinda başlayaraq yüksək inkişaf etmiş ölkə arasında iqtisadi inteqrasiya güclənir. Bu ölkələr vahid valyuta, gömrük və bazar məkanı yaradırlar. Onun mahiyyəti: 1.
Dövlət ölkənin inzibati idarə etməsi ilə məşğul olur, iqtisadi əlaqələr yaratmaq üçün şirkətlərdə hər cür şərait yaradılır. 2.
3.
Ölkəyə valyuta maneəsiz daxil olur və sairə. Belə bir şəraitdə tranzit yük daşımaları artır, müxtəlif nəqliyyat yolları arasında əlaqələr yaranır. İnkişaf etmiş ölkələr yanacağa, xammala tələbatı artır. Hazır məhsulları bütün dünya bazarlarına şıxartmaq ehtiyacı yaranır. Bütün bunlar dünyada tranzit yüklər daşıyan qitələr və ölkələri kəsib keçən və xüsusi nəzarət altında saxlanılan qlobal nəqliyyat dəhlizləri yaradır.
MDB məkanında hələ SSRİ dövründə güclü nəqliyyat kompleksi yaradılmışdır. Demək olar ki, bütün respublikalar vahid dəmir, avtomobil, boru- kəmər nəqliyyat sistemləri ilə bir-birinə bağlanmışdır. O zaman ölkənin d.y. uzunluğu 147.5 min km, boru kəmərləri 304.7 min km, avtomobil yolları 1.8 mln km təşkil edirdi
Hal-hazırda göstərilən nəqliyyat yolları qaldığı halda sərhədlər vasitəsilə ayrı-ayrı ölkələrə bölünmüşdür. Əgər dünyada nəqliyyatın inteqrasiyası, ə laqələnməsi prosesi gedirdise keçmiş SSRİ məkanında əksinə bölünmə getmişdir. Lakin artıq son illər həmin yolların ölkələrarası açılması prosesi gedir. MDB məkanında hələlik paralel olaraq iki istiqamətdə qlobal nəqliyyat dəhlizi fəaliyyət göstərir. 1.
RF Sankt-Peterburq, Vladivastok və TRASEKA. 2.
Ş imal-cənub 3.
Azərbaycan-İran. Bu enerji dəhlizinin gələcyi böyükdür. Bu derslik behruzmelikov.com saytindan yuklenmisdir Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|