155
Muzeydə Azərbaycan xalqının milli mədəniyyəti və incəsənətinin daşıyıcısı olan, əsrlər boyu yaratdığı
əvəzsiz xalça və digər tətbiqi sənət nümunələri ilə yanaşı, müasir dövr rəssam və xalq sənətkarlarının əsərləri də
toplanmışdır.
Muzeyin eksponatları Azərbaycan dekorativ-tətbiqi sənətinin öyrənilməsində əsas mənbədir. Muzeydə
xalçanın azərbaycanlıların məişəti, gündəlik həyatı və etno-mədəni ənənələri ilə sıx bağlılığı, eləcə də xalça,
bədii
metalişləmə,
zərgərlik
nümunələrinin, tikmənin bədii
dəyəri və istiqamətləri, üslubi
xüsusiyyətləri,
hazırlanma
texnikası araşdırılır.
Muzeyin
ekspozisiyasında
toxuculuğun
müxtəlif üsulları, 10-dan artıq
toxuma növü nümayiş etdirilir.
1985-ci
ildə
böyük
sənətkarlıq mərkəzlərindən biri
olan Qarabağda Şuşa şəhərində
muzeyin filialı açılmışdır. 1990-cı
ilədək burada Qarabağın zəngin
sənətkarlıq tarixini, bir xalça
məktəbi
kimi
onun
fərqli
xüsusiyyətlərini əks etdirən xalça
və xalq sənət nümunələri
toplanmış,
onların
təbliği
sahəsində geniş iş aparılmışdır.
Filial Şuşanın işğalından sonra,
1992-ci ildən öz fəaliyyətini Lətif
Kərimov
adına
Azərbaycan
Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti
Dövlət Muzeyində davam etdirir.
Muzey həm də xalq yaradıcılığının yüksək nailiyyətlərini və müasir ustaların ən yaxşı əsərlərini öyrənən
və təbliğ edən elmi mərkəzdir. Muzeyin nüfuzlu elmi mərkəz kimi tanınması onun beynəlxalq miqyasda ekspert
kimi çıxış etməsinə imkan verir. Onun zəngin maddi və elmi bazası əsasında YUNESKO-nun xətti ilə 1983,
1988 və 2003-cü illərdə "Şərq xalça sənəti", "Azərbaycan xalça sənəti" və "Azərbaycan xalçası və xalq tətbiqi
sənəti" mövzularında I, II və III Beynəlxalq simpoziumlar keçirilmişdir.
Azərbaycanın milli irsinin təbliği məqsədilə muzey respublikada və Fransa, Avstriya, İsveç, Danimarka,
Belçika, Hindistan, Yaponiya, İsrail, Böyük Britaniya, Kuba, İran, Hollandiya, Türkiyə və s. kimi xarici
ölkələrdə xalça və xalq tətbiqi sənətinə aid sərgilər təşkil edir.
Muzey tərəfindən xalça və xalq tətbiqi sənətinin müxtəlif mövzularına dair mühazirələr, ekskursiyalar,
müsabiqə, sərgilər, eləcə də xalça toxunan bölgələrə etnoqrafik səfərlər təşkil edilir. Eyni zamanda gənc nəslin
estetik zövqünün inkişaf etdirilməsi, tarixi-bədii ənənələrin mənimsədilməsi, təsviri sənət, bədii tikmə, xalça
toxuma sənəti incəliklərinin öyrədilməsi məqsədilə muzey məktəblilər üçün xüsusi təhsil proqramı
hazırlamışdır.
Muzeyin ünvanı: Bakı şəhəri, Neftçilər prospekti, 123a
Telefon :493-05-01, 493-66-85
***
Cəfər Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi.
Muzey 1934-cü ildə yaradılmış və 1935-ci ildən C.Cabbarlının adını daşıyır. Teatr Muzeyində, əsasən,
Azərbaycan milli teatr sənətinin keçdiyi yolu işıqlandıran eksponatlar: sənəd və materiallar, fotolar, rəsm
əsərləri,
kitablar, afişa nümunələri və s. nümayiş olunur. Fondunda 124 mindən artıq eksponat vardır.
Muzeydə qorunan eksponatların əksəriyyəti orijinaldır və onların bir qismi xronoloji ardıcıllıqla
muzeyin 7 zaldan ibarət ekspozisiyasında sərgilənir. 1873-cü ildə Mirzə Fətəli Axundovun «Lənkəran xanının
vəziri» komediyası əsasında oynanılmış ilk teatr tamaşasının afişası, ilk teatr truppasının 1888-ci ilə aid foto-
şəkli, 1926-cı ildə Şərq üslubunda oynanılmış «Hamlet» tamaşasının kinolenti, Şərq aləmində 1908-ci ildə ilk
156
opera «Leyli və Məcnun»un premyera-proqramı muzeyin ən qədim eksponatlarındandır. Muzeyə gələn
seyrçilərə milli teatr sənətinin sorağını Azərbaycanın hüdudlarından kənara çıxaraq bir çox sənətkarlardan geniş
söhbət açılır. XIX əsrin ortalarında əsərləri Fransa və Almaniyada nəşr olunan, Yaxın Şərqdə və Zaqafqaziyada
dramaturgiyanın banisi sayılan
Mirzə Fətəli Axundova, sənət fədakarlığı baxımından dünya teatrlarına örnək ola
biləcək Hüseyn Ərəblinskiyə, müsəlman aləmində opera və operetta janrının əsasını qoymuş dünya şöhrətli
bəstəkar Üzeyir Hacıbəyova, İtaliyada musiqi təhsili almış ilk professional opera müğənnisi Bülbülə, Şövkət
Məmmədovaya həsr olunmuş guşələr də Azərbaycan teatr sənətinin inkişaf prosesində Şərq və Qərb
mədəniyyətinin sintezini nümayiş etdirir.
Muzeydə incəsənət əsərlərinin sərgiləri, mühazirə və disputlar təşkil edilir.
Muzeyin ünvanı: Bakı şəhəri, Neftçilər prospekti, 123a
Telefon :498-40-98
***
Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi
Muzey 1967-ci ildə yaradılmışdır. Bakıdadır. Muzeyin fondunda 35 mindən çox eksponat toplanmışdır.
Eksponatlar içərisində milli musiqi alətlərindən tar, kamança, saz, dəf, qoşanağara, həmçinin qədim qrammofon
və patefonlar, Azərbaycan peşəkar musiqi sənətinin yaradıcısı
Üzeyir Hacıbəyovun, milli professional vokal
sənətinin banisi Bülbülün, görkəmli bəstəkarlardan Qara Qarayevin, Fikrət Əmirovun, Arif Məlikovun,
Süleyman Ələsgərovun, Cövdət Hacıyevin müəllif not əlyazmaları,
əsərlərindən seçmələr, musiqi xadimlərinin şəxsi əşyaları, afişalar, konsert
proqramları, musiqi sənətinə həsr olunmuş kitablar və başqa materiallar
diqqəti cəlb edir.
Muzeyin filiallarından olan "Xalq Çalğı Alətlərinin daimi sərgisi" öz
rəngarəngliyi ilə ifaçılıq sənəti haqqında məlumatları tamaşaçıların nəzərinə
çatdırır.
Niyazinin (1912-1984) xatirə-muzeyi bu dahi bəstəkar və dirijorun
xatirəsinə həsr edilib. Mənzilin bəzi otaqları maestronun sağlığında olduğu
kimi saxlanılıb, yəni 1958-ci ildən onun vəfatına qədər. Eləcədə Vaqif
Mustafazadənin (1940-1978) xatirə-muzeyi öz musiqisində Amerikan cazının,
Azərbaycan muğamının və Avropa pianoçuluq ənənələrinin sintezini istedadla
yaradan dahi musiqiçinin həyat və yaradıcılığını əks etdirir.
Muzeyin nəzdində Qədim milli musiqi alətləri ansamblı fəaliyyət göstərir. Ansamblın bənzərsiz cəhəti
ondadır ki, musiqiçilər orta əsrlərdə istifadə olunmuş, tədricən unudulmuş və sonradan bərpa olunmuş musiqi
alətlərində XIV əsr musiqisini, həmçinin Azərbaycan xalq mahnılarını ifa edirlər.
Muzeyin ünvanı: Bakı şəhəri, Rəşid Behbudov küçəsi, 5
Telefon :498-69-72
***
Azərbaycan İstiqlal Muzeyi
Muzeyin əsası 1991-ci ildə Bakıda qoyulmuşdur. 1919-cu ildə təşkil edilmiş İstiqlal Muzeyinin adını
daşıyır. Eksponatların ümumi sayı 20 minə yaxındır.
Muzeyin yaradılmasında başlıca məqsəd ən qədim
zamanlardan müasir dövrümüzə qədər Azərbaycan
xalqının öz müstəqilliyi uğrunda apardığı mübarizənin
mərhələlərini və mədəni-tarixi həyatındakı mühüm
hadisələri ardıcıl şəkildə əks etdirməkdir. Muzeyin
ekspozisiyası 6 zalda yerləşdirilmişdir. Azərbaycan
tarixinin qədim dövrlərinə aid arxeoloji qazıntılar zamanı
tapılmış müxtəlif məişət əşyaları, formaca fərqlənən saxsı
qablar, əmək alətləri, habelə əqiq muncuqlar, tunc
dövrünün bəzək nümunələri, döyüş silahları ulu