Mekansal veri ÜretiMİnde maliyet etkiNLİk analiZİ ve yansimlari

1.8.3. HBB Projesi

Ülkemizde birçok kamu kurumu tarafından harita ve harita bilgisi üretimi yapılmakta olup, kurumlar arasında harita üretimi konusunda koordinasyonunu sağlamak ve mükerrer harita ve harita bilgisi üretimini engellemek üzere geliştirilmiştir.

Yasal düzenleme, sistem tasarım ve yapım aşamaları gerçekleştirilmiş  olup, mevcut verilerin entegrasyonu devam etmektedir. İnternet üzerinden tüm harita ve harita bilgisi üreten kurumların metaverilerini girmeleri için hizmete sunulmuştur.

Yazılımı  tamamlanan projenin web üzerinden metaveri bilgileri girişi ve sorgulaması, 1/5000 ölçekli standart topoğrafik pafta sorgulaması, yer kontrol noktalarına ait son nokta numaralarının ve yaklaşık koordinat değerlerinin sorgulaması, yer kontrol noktalarının yer belirleme analiz çalışmaları yapılabilmektedir.

1.8.4. Ortofoto Bilgi Sistemleri Projesi

Sayısal Kadastro çalışmaları ile diğer kurumların büyük ölçekli mühendislik projelerinin; Karar destek süreçlerinde, kalite - bütünlük kontrollerinde ve yasal boyutuna altlık oluşturma amaçları ile; 1/5000 ölçekli ortofoto-temel harita üretimi ve web servisleri ile sunumu devam etmektedir.

Sayısal hava görüntüsü alımı amacı ile 2009 Yılı sonunda hizmete giren;

1. 
   Sayısal Hava Kamerası: Geniş formatlı dijital hava kamerası, uçuş navigasyon sistemi
   
2. 
   Fotogrametrik Donanım Yazılımı: Mevcut sistemlere ek olarak görüntü işleme yazılımı, 5 adet stereo değerlendirme iş istasyonu, ortofoto üretim yazılımı
   
3. 
   Görüntü Depolama Yazılım ve Donanım: 100 terra bayt kapasiteli iş istasyonu donanım ve yazılımı
   

ile yılda yaklaşık 70.000 km2 uçuş kapasitesine kavuşulmuştur.

TKGM tarafından gerçekleştirilen ortofoto harita üretimi hem kendi imkânlarımız ile hem de hizmet alımı yoluyla gerçekleştirilmektedir.

Kurumumuzda mevcut en son teknolojiye sahip donanımlarla, kendi personelimiz tarafından harita üretimi kapasitemiz, yılda yaklaşık 1500 adet (1/5000 ölçekli) paftadır.

Ayrıca diğer üretici kurumlarla yapılan ortak protokollerle mevcut ortofotoları servis olarak veya manyetik ortamlarda alınmaktadır. Toplam yaklaşık 130.000 Km2 ortofoto temin edilmiş/edilmektedir. Protokol yapılan kurumlar;

• 
  Harita Genel Komutanlığı
  
• 
  Denizcilik Müsteşarlığı
  
• 
  İller Bankası Genel Müdürlüğü
  
• 
  Tarım Reformu Genel Müdürlüğü
  
• 
  İstanbul Büyükşehir Belediyesi
  
• 
  İzmir Büyükşehir Belediyesi
  
• 
  Bursa Büyükşehir Belediyesi’dir.
  

Kadastro Müdürlüklerinin kullanmaları amacı ile üretilen ortofotolar, kurumumuzun en önemli projelerinden birisi olan TAKBİS’e web servisi verilerek müdürlüklerimizin kullanımına açılmıştır. Bu kapsamda hem kendi ürettiğimiz ortofotoların hem de diğer üretici kurumlardan alınan ortofotoların web servisleri oluşturulmuştur.

1.9. TKGM KENDİ İMKANLARI İLE ORTOFOTO ÜRETİMİNDE KALİTE YÖNETİM STANDARTLARI (ISO) İŞ ADIMLARI

Bölge Müdürlüğü İle Nirengi Çalışması Yapılması

Uçuş Planlarının Yapılması

Üretim Sürecinin Başlatılması

Arazi İçin Ön Hazırlıkların Yapılması

Uçuş İzinlerinin Alınması ve Uçuş Koordinasyonunun Yapılması

Görüntü Alım Sistemlerinin Hazırlanması ve Proje Bilgilerinin Sisteme Entegre Edilmesi

Uçağın Uçuşa Hazırlanması

Havadan görüntü alımı yapılması

Alınan görüntülerin bütünlük kontrollerinin yapılması ve verilerin teslim edilmesi

Görüntü işleme

GPS/IMU Verilerinin Değerlendirilmesi

Havai nirengi çalışması ve dengeleme hesabı yapılması

Fotogrametrik kıymetlendirme ve Morfoloji verilerinin toplanması

DTM toplanması ve Eşyükseklik eğrisi çizimi

Editleme yapılması

Ortofoto harita ve Fotogrametrik harita ürünün elde edilmesi

Jeodezik verilerin teknik arşive teslimi

Ürünlerin teknik arşive teslimi

Şekil 1.2 TKGM kendi imkanları ile üretim sürecinde Kalite Yönetim Standartları (ISO) iş adımları

1.9.1. Üretim Sürecinin Başlatılması

Kadastro Dairesi Başkanlığından gelen taleplerin Planlama ve Koordinasyon Şube Müdürlüğünce değerlendirilmesi sonucu üretimine karar verilen taslak planlar kesinleştirilir. Olur alınır. Proje fotogrametrik alt bloklara bölünür ve blok bazında yer kontrol noktası planlaması yapılır.

1.9.2. Arazi İçin Ön Hazırlıkların Yapılması

Harita işinin planlaması yapılır. Çalışma ekipleri oluşturulur. Ekiplerin arazide çalışma Olurları hazırlanır. Grup şefleri tarafından arazi ile ilgili gerekli bütün dokümanlar yazı ile istenir. Alınan iş indeksine göre 1/25000 lik haritalar üzerinde çalışma alanı sınırları belirlenir. Bu sınır içerisinde havai nirengiler işaretlenir. Haritaya işaretlenen nirengi noktalarının koordinatları okunarak bilgisayar ortamına alınır. Koordinatları alınan noktalar, uygun ölçekte istikşaf ve ölçü kanavası olarak 2 nüsha çizdirilir.

1.9.3. Bölge Müdürlüğü ile nirengi çalışması yapılması

Programa alınan harita yapım işinin bağlı bulunduğu Bölge Müdürlüğü ile temasa geçilerek gerekli lojistik desteklerin (İşçi, şoför, arazi aracı, nirengi taşı ve hırdavat malzemeleri vb.) temini için yazı ile bildirimi yapılır. Ekipler alınan Makam Oluru ile araziye intikal eder. Ön hazırlık aşamasında belirlenen havai nirengi noktalarının tesisleri ve ölçüleri ilgili Bölge Müdürlüğünün lojistik desteği ile yapılır. Grup şefi tarafından HDB’ye “Uçuşa Hazır” raporu yazı ile bildirilir. Ölçüler tamamlandıktan sonra gerekli jeodezik hesaplar yapılarak tesisi yapılan nirengi noktalarının koordinat değerleri elde edilir.

1.9.4. Uçuş planlarının yapılması

Çalışma bölgesi uçuş emniyeti, fotoğraf alımı, kullanılacak hava alanı, sınır uçuşları, yasak bölgeler, uçuş yükseklikleri ve benzer kriterler göz önüne alınarak uçuş ekibince ön çalışma yapılır.

Mühendis ve rasıtlar tarafından uçuş plânları 1/25000 ölçekli haritalar üzerinde ve/veya sayısal ortamda düzenlenir. Uçuş çizgileri doğu-batı ya da kuzey-güney doğrultusunda ve olabildiğince paftaların orta çizgileri ile çakışacak şekilde düzenlenir. Zorunlu durumlarda uçuş çizgileri çapraz doğrultuda da olabilir. Sahillerde ve kinematik GPS uygulamalarında destek görevi yapacak, çapraz yönde ve normal kolonlara dik yönde ek kolonlar oluşturulabilir. Sayısal uçuş plânlarında ise fotoğraf çekimi noktalarının yaklaşık X,Y,Z koordinatları bulunur. Topoğrafik durum nedeni ile ortaya çıkabilecek bindirme sorunları, uçuş plânının hazırlandığı altlık üzerinde denetlenerek gerekli önlemler alınır ve uçuş plânlarında düzeltmeler yapılır.

Havadan görüntü alımında; yüksek çözünürlüklü geniş formatlı sayısal hava kameraları kullanılır. 1/5000 ölçekli harita yapımında 29 cm ±5 cm Yer Örnekleme Aralığı (GSD-Ground Sampling Distance) değeri ve 1/1000 ölçekli harita yapımında 7 cm ±2 cm GSD değeri baz alınarak kullanılan kameranın odak uzaklığı ve çözünürlüğü göz önünde bulundurularak uçuş planları hazırlanır.

Kinematik Global Uydu Navigasyon Sistemleri (GNSS-Global Navigation Satellite System) çözümlerinin yapılması için uçuş öncesi gerekli koordinasyon sağlanarak iş bölgesine ait yaklaşık koordinatlar teslim edilir.

Çalışma sahasının krokisi hazırlanır, krokide iş bölgesinin koordinatları ve minimum, maksimum uçuş yükseklikleri, kullanılacak hava alanları bilgileri bulunur.