Menecmentin təŞKİlati quruluşU
Yüklə 8,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
Müxtəlif məktəblərin fərqləndirilməsi əsasında menecmentə yanaşmalar _____________________ •
İşin əvvəlki primitiv emprik metodlarını dəyişərək onun hər bir elementinin elmi metodlarını işləyib hazırlamalıdır; •
öyrədilməsini həyata keçirməlidir.. Bundan əvvəl isə işçilər özlərini öyrətməli və əsasən maşınlara üstünlük verməli idilər; •
bütün fəaliyyətinin elmi prinsiplər əsasmda qurulmasmı təlqin etməlidirlər; •
birinciləri icraçı əmək, digərlərini isə inzibati və nəzarət işləri icra etməyə istiqamətləndirməlidir. Bü tədbirlər nəticəsində Teylorun fikrincə əvvəlki metodların subyektivizmi və sərbəstliyi «elmi məntiqin» qaydaları, qanunlan və formulları ilə əvəz olunurdu. Bu mənada elmi menecmentin prinsipləri insani fəaliyyətin istənilən sferalarına tətbiq oluna bilər. Teylor şəxsi təcrübəsindən müəyyən etmişdir ki, əmək prosesinində nəticəliliyinin artırılması işçilərin səyinin artırılması ilə aparılmalıdır. Ona görə işçilər, «düzgün gündəlik əmək haqqına görə» «düzgün gündəlik işi» mübadilə etməyə hazırdılar. Lakin, həqiqətdə birinci və ikincinin nədən ibarət olduğunu heç kim dəqiq müəyyən etməmişdi. Hər iki zidd tərəf - inzibatçılar və işçilər - münaqişələrdə hasilat normaları və əmək haqqı ölçülərini köhnə adətlərə və intuisiyaya əsasən müəyyən edirdilər. Teylor bu problemin həllinə hər bir istehsal tapşınğmm yerinə yetirilməsinə sərf edilən vaxt standartlarının və hərəkətlərinin dəqiq və detallaşdırılmış şəkildə ölçülməsi yolu ilə, həmçinin əldə edilmiş nəticələr əsasında əmək haqqı sisteminə yenidən baxılması ilə nail olmağa cəhd edirdi. Teylor elmi menecmentə bütün heyətin maraqlarının yaxınlaşdırılması aləti kimi baxırdı. Bu isə işçilərin maddi rifah vəziyyətinin yaxşılaşdırılmasına, inzibatçı və mülkiyyətçilərin əməkdaşılığmm genişlənməsinə istiqamətləndi. Teylor hesab edirdi ki, elmi menecment sistemini tam qavrayan şəxs, müxtəlif tərəflər arasında ziddiyyətləri aradan qaldıracaq, çünki «düzgün hesabat»ın tərtibi elmi yanaşmanın predmetinə çevriləcəkdir. Əgər əvvəllər işçi işin 20% hissəsini çox pis şəraitdə keçirirdisə, məhsuldarlığın artması ilə hər bir işçinin vəziyyəti yaxşılaşacaq və onun dünyaya münasibəti dəyişəcəkdir. Teylor inanırdı ki, işçinin məhsuldar işinin artması hesabına, bütün millətin və ölkənin istehsal qüvvəsi artacaq, bəlkə 55
Menecmentin mərhələləri və elmi məktəbləri daha da inkişaf edəcəkdir. Teylor sənaye menecmentini qarşılıqlı maraqlann ümumiliynə əsaslanan idarəedici və işçilərin birgə fəaliyyəti adlandıraraq bir növ «intellektual inqilab» etmişdir. Menecment onun tərəfindən istehsalın maddi resurslannm və texnologiyasmm istehsalın müasir potensialı ilə sənaye təşkilatmın məqsədlərinə çatmaq üçün birləşməsi kimi qəbul etmişdir. O hesab edirdi ki, elmi menecment yoldaşlıq hissinin inkişaf etdirilməsinə kömək edir. İstehsalatda insanların münasibətləri köhnə idarəetmə sistemlərində olduğu kimi sahib və tabeçi münasibətləri deyil, artıq dostlar arasmdakı münasibətlərdir və buna hər bir tərəf hazır olmalıdr. Ənənəvi idarəetmə zamanı işçilərin iəşəbbüskarlığma çox az hallarda nail olunurdu. Teylora görə elmi menecmentdə təşəbbüskarlıq hər yerdə əldə olunur. Bunun üçün menecerlər öz üzərlərinə yeni öhdəliklər, məsuliyyət götürürlər. Misal üçün onlar ənəvi bilikləri, qabiliyyətləri, vərdişləri yığmalı, təsnifləşdirməli, kodlaşdırmalı və müvafiq qaydalara, qanunlara, formullara daxil edərək işçilərə ötürməlidirlər. Məhz belə yollarla menecment elmi təkamül edir. Teylor qoyulmuş standartlara əsasən istehsalm unifikasiya edilmiş metodlann hazırlamağa cəhd edirdi. Bu məqsəd üçün
müxtəlif xarakterli təlimatlar, metodiki göstəricilər, standartlar və sair hazırlanmışdı. O hesab edirdi ki, firma üçün səmərəninin əsas meyarı məhsulun maya dəyərinin aşağı salınmasıdır. Onun sistemində əmək səmərəliliyin əsas mənbəyi kimi, sex isə elmi menecmentin tətbiqinin əsas həlqəsi kimi çıxış edirdi. İstehsal fəaliyyətinin ötürülməsinin müxtəlif metodlan əməyin təşkilinin təkmilləşdirilinəsinin əsas vasitəsi kimi çıxış edirdi. İnkişaf hasilatı artırır və nəticədə fabrikin məhsuldarlığı da artır, çünki işçilər işi ən optimal üsullarla həyata keçirirlər və buna görə də artıq maaş alacaqlar. İnzibati sistem istehsalm və idarəetmənin təşkilinin yeni metodlarma nisbətən daha çox diqqət edilən element idi. Lakin işçilərin əməyi inzibatçılann müəyyən etdiyi müəyyən ümumi çərçivədə icra olunduğundan, işçilərin əmək məhsuldarlığı inzibati sistemin işinin təkmilləşdirilməsindən çox asılı idi. Teylorun novator ideyalan ilk dövrlərdə bir çox sahibkarlar tərəfindən müqavimətlə qarşılandı. Elmi menecment onlarm idarəetmə sferasma bir başa müdaxilə kimi qəbul edildi. Onlardan bəziləri hesab edirdilər ki, Teylorun sistemi tətbiq edildikdən sonra menecerlər «elmi texnika» və rasional idarəetmə metodları ilə əvəz olunacaq. Nəticədə isə heç idarəedicilərə də lazım olmayacaqdır. 56
Yüklə 8,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|