Mənim dünyaya öyrədəcək yeni bir sözüm yoxdur
Yüklə 1,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
223 olur. Kətbi yolla müqayisədə şifahi yol daha az enerji və zaman itkisi gərəkdirir. Çocuq əl işlərini öyrəndiyi sürə içində hesablamanı da öyrənəcəyi təbiidir. • Mən öz zəifliklərimi qəbul edirəm. Mənim bu qonuda universitet düzeyində eyitimim yoxdur. Orta oxulu oxuduğumda orta səviyəli bir öyrənci olmuşam. Sınavlarımdan keçərkən çox sevinərdim. Oxulun seçkin öyrəncilərindən olma arzusunu heç ağlımdan da keçirməzdim. Ancaq yenə də eyitim qonusunda yeni nəzəriyələrim var. Nəzəriyələrimi ölkəmə sunmağı öz ulusal görəvim olaraq anlayıram. Az qala məni boğmaqda olan utanqaclıq duyqusunu bir yana burxmalıyam. Mənə gülə bilər, məni məsxərə edə bilərlər. Bunlardan çəkinməməliyəm. Düşüncələrimi gizlin saxlasam yanlışlıqlarımı görə bilmərəm. Yarqılarımda yanlışlıqlarımı görüb onları düzəltməyə çox həvəsliyəm. Neçə il içində qazandığım təcrübələrimin sonucunu açıqlamaq istəyirəm. Çünkü hər yerdə başardığım qədər bu qurallara görə davranmışam. 1. Mən yüksək eyitim, hətta dünyada var olan ən yüksək eyitim imkanlarına qarşı deyiləm. 2. Dövlət somut (konkret) məsrəflər qarşılığında yüksək eyitim xərcini ödəməlidir. 3. Orta oxul və yüksək eyitim məsrəflərinin ümumi budcədən ödənməsinə qarşıyam. 4. Kəsin inancım odur ki, bizim koleclərdə öyrədilən sözdə ədəbi bilgilər, yalnız vaxt və ömür itirməyə yarayır, başqa bir yararı yoxdur. Bunun sonucu olaraq ölkədə bir sürü oxumuş işsiz ortaya çıxmaqdadır. Ayrıca, bu koleclər 224 gənc oğlanların və qızların ruhsal sağlığına zərər verməkdədir. 5. Hindistanda orta oxulda və universitetdə yabancı dildə oxuma yayqınlaşmışdır. Bu, əxlaqi və ruhi baxımdan millətimizə və ölkəmizə çox zərər verməkdədir. Hindistanın istiqlal savaşı həm də öz dilinə sahib çıxması üçündür. Ö z dilimizə hələ çox yaxın olduğumuzdan yabancı dildə oxumanın bizə nə qədər zərər verdiyinin bilincində deyilik. Özümüz yabanc ı dildə eyitildiyimiz üçün bunun zərərlərini anlayıb önləmlər almalıyıq. Ancaq nə yazıq ki, artıq bu iş qeyri-mümkündür. Bu sonuca varmağımın səbəblərini anlatmam gərəkir. 12 yaşıma qədər öyrəndiyim bütün bilgilər ana dilimdə idi. İlətişim dilimiz evdə və çevrədə Qocerati dili idi. O zamana qədər matematik, tarix və coğrafiya haqqında bəzi bilgilər əldə etmişdim. Orta oxula girdim. İlk üç ildə yenə də eyitim dilimiz Qoceratca idi. Ancaq oxulun müdürü ingiliscəni öyrəncilərin beyninə s oxmaqda qərarlı idi. Böyləcə bizim zamanımızın yarısından çoxu bu dili və onun imlasını, tələffüzünü öyrənməyə həsr olurdu. Tələffüzü ilə yazılışı arasında çox fərq olan bir dili öyrənmək mənim üçün qorxunc idi. Qorxurdum ingilis dilindən. Hər bir sözün do ğruca yazılış şəklini yadda saxlamaq çox çətin iş idi. Bu söylədiyimi bir mötərizə içi cümlə hesab edin, çünkü əsas söyləmək istədiyim qonu başqa şeydir. Hər halda ilk üç il çox da çətin deyildi. Gerçək işkəncə dördüncü sinifdən sonra başladı. Həndəsə, cəbr, kimya, göybilim, tarix və coğrafiya kimi bütün 225 dərslikləri ingilis dilində öyrənməli idim. Ingilis dilinin zülmü o dərəcədə idi ki, sanskritcəni və öz ana dilimi də bu dilin aracılığı ilə öyrənməli idim. Ana dilimiz olan qocerat ca danışan çocuqlar cəzalanırdılar. İngiliscəni yanlış yazıb, yanlış danışmaq öyrətmən üçün önəmli deyildi. Önəmli olan o idi ki, öyrəncilər ana dillərində danışmayıb ingilizcə danışsınlar. Öyrətmənin bu açıdan rahatsızlığı yox idi, çünkü öz ingiliscəsi də qüsursuz və əksiksiz deyildi. Böylə də olmalı idi. Çünkü ingilis dili həm öyrətmən üçün, həm də öyrəncilər üçün yabancı dil idi. Durum gərgin psixoloji ortamın oluşması ilə sonuclanırdı. Öyrənci olaraq bir çox şeyləri əzbərləyib yadımızda saxlamalı idiq. Bir haldakı əzbərlədiklərimizi yaxşıca anlamır və ya əsla anlamırdıq. Öyrətmən ingilis dilində həndəsə dərsi keçdiyində başım dönüb gicəllənirdi. H əndəsədən heç bir şey anlamadan irəliləyirdik. Etiraf etməliyəm ki, ana dilimə olan dərin bağlılığıma baxmayaraq, bu gün bilə, həndəsi və riyazi qavramların qarşılığını qocerat dilində bilmirəm. Indi düşünürəm ki, elmi dərslikləri dörd il içində oxuyub anlamamaq yerinə, öz ana dilimdə oxusaydım dörd ilə deyil bir tək ilə hamısını qolayca özümsərdim. Eyitim ana dilimdə olsaydı, mövzuları çox qolayca qavraya bilərdim. Qoceratca söz dağarcığım daha da zənginləşərdi. Öyrəndiyim bilgilərimin evimizdə də keçərliliyi olardı. Ancaq mən ingilis dilində eyitim aldıqca, gündən günə ailəmlə mənim aramda dərin uçurum yaranırdı. Çünkü onlar ingilis dil ini bilmirdilər. Mən istəsəydim də, bildiklərimi atama, anama öyrədə 226 bilməzdim. Çünkü atam oxumuş biri olsa da, hətta tək kəlmə ingiliscə bilməzdi. Mən böyük bir sürətlə öz evimdə ailəmə yabancılaşırdım. Özümü evimizdə daha üstün görmə kimi xəstə fikirlər ağlıma girirdi. Hətta getdikcə paltar geymə tərzim də dəyişdi. Bu, yalnız mənə aid olan bir durum deyildi. Hindistanda bir neçə nəsl bu şəkildə yabancılaşırdı. Oxumaq istəyən xalqın bütün çocuqlarını qorxunc yabancılaşma qapsayıb qavurmaqda idi. Orta oxulda keçirdiyim ilk üç il, ümumi bilgilərimdə artış sağlamadı. Bu illər öyrəncinin dərslərini ingilis dilində oxuya bilməsi üçün hazırlıq dönəmi sayılırdı. Orta oxullar İngiltərənin Hindistan üzərindəki kültür imperializmi politikasının oyqulanma məkanları idi. Mən oxudğum 300 kişilik oxulda əldə edilən bilgilər öyrəncilərin özəl bilgi mülkləri sayılırdı. Öyrəncilər bu bilgilərini öz ulusları ilə paylaşa bilmirdilər. Bir neçə söz də ədəbiyat haqqında danışmaq istəyirəm: İngilis ədəbiyatından bir neçə düzyazı (nəsr) və şeir örnəkləri oxumaq zorunda idiq. Bu, özü- özlüyündə yaxşı idi. Ancaq bu bilgilərin öz xalqımla ilişkilərimi dərinləşdirmək üçün həç bir etkisi yox idi. Düşünürəm ki, ingilis dilində öyrəndiyim ədəbi örnəkləri öyrənməsə idim, heç də dəyərli bir xəzinə itirməzdim. Çünkü bu bilgilər məni öz toplumumdan daha da uzaqlaşdırırdı. Ancaq bu yeddi il sürəsincə, qocerat dilində riyaziyat, kimya, bioloji, sanskritcə və digər bilgiləri öyrənsə idim, öz bilgilərimi toplumumla paylaşma imkanlarım daha geniş olardı. Ana dilim olan qoceratcanı Yüklə 1,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|