Microsoft Word 02 Orhan Bey doc

26 • TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DERGİSİ 

 

olan 3. mõsraõnõn da 

 

 Selviye 

dönmüş de çõkmõş salõnõr  

 

şeklinde; 

 

ç) 5. dörtlüğün, 

 

 

Söyledip yâri derdimi açmağa 

 

şeklinde olan mõsraõnõn 

 

 

Söyledip yârimi derdim açmağa 

 

olarak ve 

 

d) Kõrmõzõ gülden irengin almõşsõn  

 

şeklinde yazõlan son dörlüğün ilk mõsraõnõn da 

 

 

Kõrmõzõ güllerden rengin almõşsõn 

 

şeklinde, Sayõn Halk Edebiyatõ Profesörü, saz şairleri ve saz şiiri, halk şiiri araş-

tõrõcõsõ Saim Sakaoğlu tarafõndan yine durak ve anlam açõsõndan düzeltilmesi 

gerekirdi. 

51- 63. sayfadaki 

 

 

 

Eğer rakibe verirsen bir selam 

 

şeklindeki 2. dörtlüğün 3. mõsraõ 

 

 

Eğer rakibime verirsen selâm 

 

olarak düzeltilmelidir. 

52- 63. sayfanõn, 4. kõtasõnda kafiye uyumsuzluğu vardõr, ayrõca dörtlüğün 

son mõsraõnda da bir mana ve ölçü uyumsuzluğu söz konusudur. Bu dörtlükte-

ki kafiye uyumsuzluğu 

 

---

TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DERGİSİ • 27  

 

 

… yârin eline 

 

… zülfün teline 

 … 

şu ben kuluna 

 

şeklinde düzeltilirse daha uygun olur. Çünkü Karaca Oğlan gibi, Âşõk Ömer 

gibi diğer birçok saz şairi gibi Gevherî’de de kafiye uyumsuzluğundan söz et-

mek mümkün değildir. Onlar kafiye ve ölçüyü gayet güzel kullanõrlar. Bir de 

söz konusu dörtlüğün son mõsraõ ile fazla oynanmõş olduğu görülüyor.  

53- Aynõ sayfadaki Karaca Oğlan’a ait şiirin 2. dörtlüğünün son mõsraõndaki 

“içti” kelimesi kafiye gereği “işti” olarak düzeltilmelidir. İkinci dörtlükteki 

“Hakk’a” kelimesinin yine kafiye gereği “Hak’a” olarak tashihi uygundur. 

54- 64. sayfadaki 2. dörtlüğün 3. mõsraõnõn 

 

 

Ağ göğsün yanõnda bir fülfül gibi, 

 

3. dörtlüğün ilk mõsraõnõn da 

 

 Göğsün gülşenine beni kondurur 

 

olarak kafiye, durak ve anlam açõsõndan düzeltilmesi gerekir. 

55- 65. sayfada, Sayõn Prof. Sakaoğlu Ziya Paşa’nõn Harâbât adlõ eserinden, 

F.A.Tansel’in yayõnõndan naklen bir dörtlüğünü alõp, devamõndaki satõrlarda 

“…. Harâbât’õnõn bir önceki beytinde şöyle diyordu”  şeklinde bir ifade kullanarak 

verdiği dörtlüğe yine bilim adõna ne acõdõr ki beyit muamelesi yapmaktadõr. 

56- 66. sayfada hemen 2. paragrafta “Oysa aynõ Paşa” gibi bir ifade yakõşõk 

almamaktadõr. 

57- 66,67 ve 68. sayfalardaki Köprülü’nün İkdam’da yayõnlanan yazõlarõnõ, 

Sakaoğlu kendisi bizzat okuyarak(!) Osmanlõ Türkçesine olan hâkimiyetini gös-

termek istemiştir. 

58- 68. sayfada Köprülü’nün, mahlâsõ olmayan bir şiiri Karaca Oğlan’a mal 

ettiği ve aynõ hataya 90 sene sonra da Sayõn Sakaoğlu’nun düştüğü görülmek-

tedir. Sakaoğlu Gevherî üzerine yazdõğõm makâleye değer verip baksaydõ, hatta 

kendisiyle bitirme çalõşmasõ yaptõğõmõz cönkteki aynõ şiiri dikkat edip de hatõr-

lasaydõ, şiirin Gevherî’nin olduğunu öğrenir ve ta Köprülü’den bu tarafa gelen 

hatayõ düzeltmiş olurdu. Şiirin ilk dörtlüğü ile mahlâs dörtlüğü şöyledir: 

 

 

 

---

28 • TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DERGİSİ 

 

 

Seni bana gâyet güzel dediler 

 

Mübarek cemâlin görmeğe geldim 

 

Şeftalini derde derman dediler 

 

Gerçek mi sevdiğim sormağa geldim 

 

 ……… 

 

 

Gevherî efendim canlar canõsõn 

 Hem 

Mõsõr sultânõ Yûsuf şanõsõn 

 Âdil 

pâdişahsõn mürvet kânõsõn 

 

Kul olup kapunda durmağa geldim 

 

    

59- 80. sayfada, bir önceki sayfanõn sonunda “Bu şiirler Türk araştõrõcõlarõna 

ilk defa 1982 yõlõnda tarafõmõzdan duyurulmuştu.” şeklinde Ignác Kúnos’un yayõn-

ladõğõ Karaca Oğlan’a ait “İki küçük parça” yõ vermektedir. İlk “parça”nõn bi-

rinci mõsraõnda yine bir hece eksikliği görülmektedir. Buradaki “der” kelimesi-

nin yerine Sakaoğlu eğer “eydür” kelimesini bilmiyorsa “söyler” kelimesini 

getirseydi vezni düzeltiverirdi. 

60- 80, 81. sayfalarda, Sakaoğlu’nun Radloff’un derlediği hikâyedeki şiirden 

aldõğõ ikişer dizede düzeltilmesi gereken mõsralar görülmektedir. Bir halk ede-

biyatõ Profesörünün bu hatalarõ gidermesi gerekirdi. Şimdi Sayõn Sakaoğlu’nun 

yanlõş olarak verdiği bu dizeleri ve doğrularõnõ görelim: 

 

b dizeleri, 

 

 

Ben de bilmem hangisini yar allayõm gendime 

 

mõsraõ 

 

 

Ben de bilmem hangisini yâr alayõm gendime; 

 

e dizeleri, 

 

 

Eser bade sabah yeli Tunanõn 

 

mõsraõ 

 

 Eser 

bâd-õ sabâ yeli Tuna’nõn; 

---

TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DERGİSİ • 29  

 

f dizeleri, 

 

 Ak 

sakallõ pir dir atam 

 

mõsraõ 

 

 Ak 

sakallõ pîrdir atam; 

 

h dizeleri, 

 

 Zülüf 

perüşan dõr gören ben oldum 

 

mõsraõ 

 

 Zülüf 

perişandõr gören ben oldum; 

 

j dizeleri, 

 

 

İman senin nerende dõr? 

 

mõsraõ 

 

 

İman senin nerendedir?; 

 

n dizeleri, 

 

 

Gönül kimi sevse o dur güzeli 

 

mõsraõ da 

 

 

Gönül kimi sevse odur güzeli, 

 

şeklinde düzeltilmeliydi. Başkalarõnõn yanlõşõ Sakaoğlu’nun doğrusu olmama-

lõydõ. 

61- 82. sayfadaki  c’de verilen 

 

 

Ötmesin de bağçamda bülbüller benim 

 

Gonca gülüm solduktan keri 

---