Microsoft Word 2017-ci№ doc

Filologiya məsələləri, 2017 
 203
la recherche des calques dans le domaine de l’économie politique, de la 
littérature scientifique technique et d’autres domaines. La langue 
azerbaïdjanaise a toujours perfection son lexique. Au cours de la formation des  
calques, il faut prendre en compte les particularités de la langue et être très 
attentif aux nuances de l’unité phraséologique, aux expressions idiomatiques de 
la langue azerbaïdjanaise. Le calque des expressions idiomatiques et 
phraséologiques crée des difficultés en langue azérie et parfois ce n’est même 
pas possible.   Dans ce cas ces expressions se traduisent par les groupes de mots 
proches de sens.  
Certes, quand on forme les calques, il vaut mieux d’utiliser toujours les 
composants de la langue d’origine au lieu de celui de l’arabe et du persan. 
La justesse de la traduction calquée des mots d’origine française est en 
fonction des connaissances et de la créativité du traducteur-chercheur, travaillant 
dans ce domaine de la linguistique. Dans ce cas les particularités structurelles de 
la langue azerbaïdjanaise, ses traits distinctifs ont un rôle important.  
Dans le développement et l’enrichissement du vocabulaire de la langue 
azerbaïdjanaise du point de vue de la précision et de la concrétisation du 
système terminologique, le calque joue un rôle défini et il fait partie des 
domaines de l’économie de la politique et sociopolitique de l’azerbaïdjanais. 
 
Ədǝbiyyat 
1.
 
BERK-BOZDEMIR Cybèle, Les emprunts linguistiques entre le 
français et le turc, Lille, ANRT (Atelier national de reproduction des thèses), 
1999. 
2.
 
ДЖАФАРОВ. 
Р., 
Французское 
заимствование 
в 
азербайджанском  языке,  
Баку, Nurlan, 2002. (DJAFAROV. R. Les 
emprunts français en azerbaïdjanais, Bakou, Nourlan, 2002). 
3.
 
DEROY Louis, L’emprunt linguistique, Société d’Edition « les Belles 
Lettres », Paris, 1956. 
4.
 
MƏMMƏDOV N., Azərbaycan dilçiliyinin nəzəri  əsasları, (Les 
principes théoriques de la linguistique azerbaïdjanaise), Bakı, Maarif, 1971. 
5.
 
MƏMMƏDOV N., AXUNDOV A., Dilçiliyə giriş, (Introduction à la 
linguistique),  Bakı, Maarif, 1980. 
6.
 
XUDIYEV N., Azərbaycan  ədəbi dilinin zənginləşmə yolları, (Les 
Moyens d’enrichissement de la langue littéraire azerbaïdjanaise), Bakı, API-
nin nəş. , 1987. 
7.
 
 XUDIYEV  N.,  Azərbaycan  ədəbi dili lüğət tərkibinin inkişafı, 
(Développement du vocabulaire de la langue littéraire azerbaïdjanaise), Bakı, 
API-nin nəş., 1991. 
8.
 
XUDIYEV N., Azərbaycan  ədəbi dilinin sovet dövrü, (L’Epoque 
soviétique de la langue littéraire azerbaïdjanaise),  Bakı, Maarif, 1989. 

---

Filologiya məsələləri, 2017 
 204
ТАРАНА КАЛАНТАРОВА 
 
ЛИНГВИСТИЧЕСКИЕ КАЛЬКИ : С ФРАНЦУЗСКОГО 
ЯЗЫКА НА ДРУГИЕ ЯЗЫКИ 
 
РЕЗЮМЕ 
Когда  слово  переходит  из  одного  языка  в  другой,  оно  сохраняет 
свою внешнюю особенность или же может быть подвержено изменениям 
языковых  законов,  таких  как  грамматических,  синтактических, 
морфологических, фонетических и орфографических.            В мире нет 
такого  языка,  где  заимствованное  слово  не  было  в  более  или  менее 
степени  частью  его  словарного-лексического  состава.   Заимствованные 
слова встречаются во всех языках.  
Лингвистические  кальки,  это  транспозиция  элемента  слова, 
предложения, строения языка в другой язык с помощью художесвенного 
перевода.  кальки происходят в грамматике (в морфологии и синтаксисе) и 
в  лексике,  т.е.  в  словарном  составе.  Различают  два  типа  кальки : 
грамматическя калька и лексическая калька. 
 
 
TARANA KALANTAROVA 
 
LINGUISTIC CALQUES: FROM FRENCH INTO OTHER 
LANGUAGES 
 
SUMMARY 
When a word is transferred from one language to another, it retains its 
exterior features, or may be subject to changes of language laws, such as 
grammatical, syntactic, morphological, phonetic and spelling. In the world, 
there are borrowing words in all languages. And these words are, in a more or 
less degree, a part of his vocabulary, lexical structure.  
Linguistic calques, it is the transposition of the word element, sentences 
and language structure in other language using literary translation. The calques 
occur in the grammar (morphology and syntax) and lexicon, i.e. in the 
vocabulary. There are two types of calques: grammatical calques and lexical 
calques. 
 
Rəyçi: f.f.d., dosent T.Ə.Cəlilova 

---

Filologiya məsələləri, 2017 
 205
 
GÜLŞƏN  ŞAMXALOVA 
AAHM 
gülşən.@.mail.ru. 
 
AZƏRBAYCAN HƏRBİ QÜVVƏLƏRİNİN YARANMASI, ONUN 
SOVET HƏRBİ MƏKTƏBİNDƏ ROLU VƏ HƏRBİ TERMİNLƏRİN 
AZƏRBAYCAN DİLİNƏ UYĞUNLAŞMA QAYDALARI  
 
Açar sözlər: Azərbaycan, silahlı qüvvələr,hərb tarixi,quru qoşunlar, sülh.   
Ключевые  слова: азербайджан,вооруженные силы,история войны, 
 
сухопутные войска,мир. 
Key word: azerbaijan,armed forces,war history,dry troops,peace. 
 
Azərbaycan Silahlı Qüvvələri —  Təyinatı Azərbaycan dövlətinin 
müstəqilliyini,  ərazi bütövlüyünü və onun xalqının azadlığını qorumaqdır. 
Quru Qoşunları, Hərbi Hava Qüvvələri və  Hərbi Dəniz Qüvvələrindən 
ibarətdir. Cənubi Qafqazda ən güclü və hazırlıqlı ordu hesab edilir. 
2003-cü ildə Azərbaycanın hərbi büdcəsi 135 milyon ABŞ dolları 
olduğu halda, 2010-cu ildə 2,7 milyard ABŞ dolları, 2011-ci ildə 3,413 
milyard ABŞ dolları, 2012-ci ildə 3,474 milyard ABŞ dolları, 2013-ci ildə 
3,7 milyard ABŞ dolları, 2015-ci ildə 4,2 milyard ABŞ dolları təşkil edir. 
Əsas məqalə: Azərbaycan Demokratik Respublikasının milli ordusu 
Əsas məqalə: Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi (1918-1920) 
Əsas məqalə: Qarabağ müharibəsi 
1918-ci ilin may ayının 28-də  qəbul edilmiş Azərbaycan Demokratik 
Respublikasının istiqlal bəyannaməsində qeyd edilirdi ki, Azərbaycan özünü 
xarici müdaxilələrdən müdafiə etmək, daxili düşmən qüvvələri 
zərərsizləşdirmək üçün nizami orduya malik olmalı, özünün silahlı 
qüvvələrini yaratmalıdır. Çünki müstəqil ordusu olmayan dövlətin milli 
dövlətçiliyi həmişə yadellilərin təhlükəsi altında yaşamağa məhkumdur. Bu 
zərurətlə bağlı 1918-ci ilin may ayının 28-də yaradılan ilk kabinədə 
Azərbaycan hökumətinin müdafiə naziri vəzifəsinə general Xosrov bəy 
Sultanov təyin edildi. 
Azərbaycan Demokratik Respublikasının ordu 
quruculuğu haqqında tədbirlər planına müvafiq olaraq 1919-cu il noyabr 
ayının 1-nə  qədər ordunun ən mühüm struktur bölmələri və hissələri 
yaradılıb başa çatdırılmalı idi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradıldığı ilk 
dövrlərdə onun hərbi qüvvələri 600 nəfərlik könüllü dəstələrdən ibarət idi. 
Hökumət 1918-ci il iyunun 19-da ölkə  ərazisində  hərbi vəziyyət elan 
etdi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər  Şurasının 1918-ci  il 26 
iyun tarixli  qərarı ilə Çar Rusiyası dövründə "Vəhşi diviziya" ("Дикая 

---